توبه اجتماعی؛ راهکار قرآنی برای تسریع در ظهور امام زمان(عج)

حجت‌الاسلام‌ والمسلمین حسن مُلایی، مدیر گروه اخلاق و تربیت مرکز تخصصی مهدویت، در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری، با اشاره به «توبه اجتماعی» به عنوان یکی از موضوعات مهم در مبحث اخلاق اجتماعی منتظر امام زمان(عج)، اظهار کرد: در چندین آیه قرآن کریم از جمله آیه ۳۱ سوره مبارکه نور،«وَتُوبُوا إِلَي اللَّهِ جَمِيعاً أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ» فراخوان عمومی برای توبه وجود دارد.

وی افزود: در آیه مذکور مؤمنان به یک توبه دسته‌جمعی توصیه شده‌اند، لذا خطاب خداوند به جای انسان‌ها یا مسلمانان، «مؤمنان» هستند. همچنین بر خلاف تصور عموم که توبه را امری فردی و شخصی می‌دانند، از سوی خداوند در مورد انسان‌ها، بخشی از مقوله توبه به جامعه مربوط است.

حجت‌الاسلام ملایی در تبیین معنای توبه اجتماعی، گفت: توبه اجتماعی به معنای توبه در مورد اجتماع و روابط اجتماعی نیست بلکه علاوه بر آن، در این مقوله از توبه‌، جامعه انسانی و کل جامعه ایمانی مورد نظر است.

عزم جمعی برای تبعیت

کارشناس مهدویت با تشریح ارتباط توبه اجتماعی با مباحث مهدویت، بیان کرد: در تعریف «امام» داریم کسی که رهبری یک جمع را برعهده گیرد، امام نامیده می‌شود، لذا امام زمان فردی است که خداوند او را رهبر جامعه اسلامی و ایمانی قرار داده است. خیرات و برکات جامعه ایمانی که در احادیث بدان اشاره شده است بر همین مبناست که در چنین جامعه‌ای، جمعیت پشت سر امام خود حرکت می‌کنند.

وی تصریح کرد: اگر می‌بینیم که خیرات مخصوصی که خداوند متعال قرار است از ناحیه امام زمانش به جامعه اسلامی و ایمانی برساند، دچار اختلال می‌شود، به دلیل این است که این تبعیت از امام زمان وجود ندارد. می‌توان این تحلیل را داشت که يكی از علل عدم ظهور امام زمان(عج) و تشکیل حکومت از جانب ایشان این است که اگر چه جماعت معتقد و دوستدار ایشان که آن حضرت را امام خود می‌دانند، فراوان هستند اما در مقام عمل، اعتقاد خود را جاری نمی‌کنند.

حجت‌الاسلام ملایی با یادآوری اینکه در چنین جامعه و افرادی عزم جمعی و همگانی برای تبعیت بی‌چون و چرا و بدون فاصله از امام زمان(عج) وجود ندارد، ادامه داد: خیرات و برکات مورد تأکید در آیات و روایات در مورد جامعه ایمانی، از چنین جمعی رخت بر می‌بندد.

شناخت جايگاه حقوقى امام زمان(عج)

حجت‌الاسلام ملایی راهکار قرآنی چنین جامعه‌ای را توبه اجتماعی دانست و بیان کرد: اگر بخواهیم خداوند امام زمان خود را در صحنه جامعه آشکار و ظهورش را مقدر کند تا مدیریت ظاهری جامعه را بر عهده گیرد، باید جایگاه حقوقی آن حضرت یعنی امامت و رهبری جامعه را به خوبی بشناسیم. عدم توجه به جایگاه امام زمان(عج) سبب عدم تبعیت از ایشان شده و همین امر محرومیت جامعه از برکات حضور حضرت را در پی دارد.

این کارشناس مهدویت با تأکید بر این نکته که ممکن است آحاد جامعه با امام زمان خود پیوند عاطفی و ارتباط معنوی داشته باشند، افزود: این ارتباط تنها جاری شدن برکات شخصی و فردی را به دنبال دارد اما جامعه ایمانی نمی‌تواند از این برکات بهره گیرد.

وی تصریح کرد: جامعه ایمانی برای بهره‌مندی از برکات حضور امام و تسریع در ظهور امام زمان(عج)، به فرمایش قرآن نیازمند توبه اجتماعی و نیز عزمی است که بر تبعیت از ولایت ایشان استوار باشد.

حجت‌الاسلام ملایی با اشاره به شکل‌گیری موج‌ها و خیزش‌هایی در جامعه ایمانی و حتی جهانی تحت عنوان استغاثه جمعی و دعا برای ظهور امام زمان(عج)، بیان کرد: این حرکت‌ها کار نمادین و فی‌نفسه صحیحی است، اما نکته مهم در این خصوص این است که خداوند متعال به ظواهر امر نگاه نمی‌کند و بالا بردن دست‌ها یا استغاثه جمعی ملاک نیست بلکه صداقت در دعا و رسیدن به حقیقت دعا برای ظهور، اهمیت دارد.

مدیر گروه اخلاق و تربیت مرکز تخصصی مهدویت با طرح این پرسش که چگونه می‌توان به صداقت در دعا پی برد؟ تصریح کرد: بخش مهمی از صداقت در دعا در اعمال و رفتار انسان‌ها مشخص می‌شود. جامعه‌ای که از نایبان عام امام زمان(عج) یعنی علمای ربانی و مراجع عظام و در راس همه از ولی‌فقیه تبعیت کامل دارد، و فقط در حد سخن و شعار به این مهم پایبند نیست، به حقیقت دعا برای ظهور پی برده است.

وی با بیان اینکه اذعان به تبعیت از ولی‌فقیه در شعار یا سخن کافی نیست، افزود: حزب و گروه و جامعه‌ای که در مقام عینیت و عمل، از عمل به فرمایشات ولی‌فقیه و نایبان امام(ع) و حرکت دسته‌جمعی و هماهنگ پشت سر آنان شانه خالی کنند در حالی که مدعی محبت امام هستند، پیداست دعاها و استغاثه‌ها به حقیقت خودشان نرسیده‌اند.

رشد تفکر اجتماعی

حجت‌الاسلام ملایی معرفت‌آموزی و رشد تفکر اجتماعی را راهکار رسیدن به حقیقت امام زمان(عج) و شناخت جایگاه ایشان دانست و گفت: اگر معرفت در این حد و به این منظور شکل بگیرد و عملکردها مطابق یک جامعه تابع امام زمان باشد، دعاها و استغاثه‌های جمعی جواب خواهند داد.

این کارشناس مهدویت تصریح کرد: کسانی که افراط می‌کنند و همگان را تنها از منظر عاطفی و هیجانی به دعاها و استغاثه‌ها و چله‌های جمعی سوق می‌دهند، این انتقاد بر آنان وارد است که کسب پیش‌نیازهای معرفتی و عملکردی نیز بسیار اهمیت دارد، در عین حال که باید گفت بخشی از حرکت صحیح است.

حجت‌الاسلام ملایی با تأکید بر اینکه خداوند به واسطه توبه اجتماعی برکاتش را با تسریع در ظهور شامل حال جامعه ایمانی می‌کند، تصریح کرد: نمونه کوچک توبه اجتماعی را در انقلاب مردم ایران به رهبری امام خمینی(ره) در سال ۵۷ شاهد بودیم که این حرکت برکات و خیرات فراوانی را برای کشور به ارمغان آورد‌.

مدیر گروه اخلاق و تربیت مرکز تخصصی مهدویت گفت: اگر چنین حرکت‌هایی در جهان اسلام و بلکه جامعه بشری اتفاق بیفتد، می‌توانیم به ظهور امام زمان(عج) به اذن خداوند، امیدوار باشیم، دعا می‌کنیم شب‌های قدر پیش رو توفیق ظهور نصیب همه جوامع بشری و اسلامی شود.