یادآوری‌های قرآنی برای مقابله با کرونا

به گزارش ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری، نادعلی نصر، قاری و پیشکسوت قرآنی چهارمحال‌وبختیاری یادداشتی را در خصوص یادآوری‌های بهداشتی قرآن کریم برای مقابله با شیوع هر چه بیشتر بیماری کرونا تهیه کرده و در اختیار رسانه قرآنی ایکنا قرار داده است که با هم می‌خوانیم.

مسئله روز ما انتشار ویروس کرونا است و در همین راستا خود را مسئول دانستم که به عنوان یک شهروند قرآنی عاشق جان هموطنانم، در حد توان از زبان قرآن کریم بهره‌ای گرفته و نکاتی را به نظر خوانندگان این رسانه قرآنی برسانم.

رسول اکرم(ص) فرمودند «علم بر دو گونه است، علم ادیان و علم بدن‌ها». دقت در سلامت و پیشگیری از بیماری با تاریخ بشر قرین است، اهمیت موضوع تا آنجاست که رسول خدا علم ادیان و علم بدن‌ها را هم‌ردیف یکدیگر قرار داده است.

اشاره به علم بدن‌ها هم تنها منوط به بدن‌ها نیست بلکه همه ابعاد بهداشتی را از قبیل بهداشت روح و روان، بهداشت جسم و بهداشت اجتماع در بر می‌گیرد.

انسانِ در حال کمال می‌بایست از همه ابعاد سلامت برخوردار باشد تا بتواند راه سعادت را طی کند. همه آیاتی که در قرآن کریم درباره زندگی سالم، بهداشت جسم و روان و اجتماع آمده با علوم روز و طب جدید منطبق است. به عبارت دیگر، میان حلقه دین و یافته‌های پزشکی جدید آشتی کامل برقرار است، متأسفانه برخی میان این دو تفکیک قائل می‌شوند و علوم تجربی را نقطه مقابل علوم قرآن می‌دانند، که این خطاست.

اینکه برخی خرافات وارد افکار و اعمال برخی دینداران شده است، رد نمی‌شود، لیکن این خرافات ارتباطی به اصل دین و سفارشات قرآن در خصوص تأمین بهداشت و سلامت انسان ندارد.

سازمان جهانی بهداشت در تعریف بهداشت می‌گوید: «واژه بهداشت به معنای رفاه کامل روحی‌، روانی و جسمی است»، مگر قرآن کریم بجز این برای انسان می‌خواهد؟ دین آنجا که می‌گوید «فَاسْتَبِقُوا الْخَيْرَات،ِ در کار خیر سبقت بجویید»، در واقع آرامش روانی را به جامعه هدیه کرده است. در چندین جا که قرآن کریم سفارش به نیکی و احسان می‌کند، در حقیقت شادابی روح و روان را نثار جامعه کرده است.

رسول اکرم(ص) فرمودند: «اگر برای امتم سخت نبود، مسواک زدن را واجب می‌کردم»، تأکید وافر طب قدیم و جدید بر مسواک و بهداشت دهان می‌رساند که مغایرتی میان احکام بهداشتی در دین و در طب روز وجود ندارد.

از نظر قرآن کریم، بهداشت و سلامت یک نعمت شمرده می‌شود که به هدایت و سعادت‌مندی انسان کمک می‌کند. چرا خداوند برخی امور را برای بیمار واجب نداسته و فرموده است که «وَلَا عَلَى الْمَرِيضِ حَرَجٌ ، از شخص بیمار انتظار انجام کامل اعمال نیست؟ زیرا بیمار ناتوان است.

توجه داشته باشیم که اولین کتاب فقه اسلامی با آداب طهارت آغاز می‌شود که نشان از اهمیت دین به بهداشت فرد و اجتماع است. در سوره مبارکه مائده آیه ۱۰۰، خداوند تأکید می‌کند که «قُلْ لا يَسْتَوِي الْخَبِيثُ وَالطَّيِّبُ»، آیا زشتی‌ها و پاکی‌ها برابرند؟ آیه ۶ همین سوره نیز که به تشریح وضو اختصاص دارد، مبین توصیه قرآن کریم به رعایت بهداشت است.

در آیه ۱۶۸ سوره مبارکه بقره نیز می‌خوانیم که انسان باید تنها از چیزهای پاک و بهداشتی بهره‌برداری کند، و ملاک حلال بودن خوراکی‌ها را پاکیزگی و سازگاری آن‌ها با طبع بشر می‌داند.

قرآن کریم برای هر عبادتی از جمله حج و نماز، انسان را به رعایت پاکیزگی و تطهیر سفارش کرده است. در مجموع در ۶۷ سوره قرآن کریم به طور واضح و کاملاً مشخص می‌توان آیاتی را با مضمون سلامت اجتماع، سلامت جسم و سلامت روان انسان پیدا کرد.

با مطالعه‌ قرآن می‌توان دریافت که یکصد و یک آیه به موضوع سلامت اجتماع اختصاص دارند؛ همچنین سهم بهداشت و سلامت جسم از آیات قرآن ۶۹ آیه است، همین آمار توجه و اهمیت ویژه قرآن را به امر پیشگیری و بهداشت آشکار می‌کند.

آیه شناخته شده «أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ، که بر سر زبان‌هاست، یک آیه مؤکد از باب بهداشت روان است. تنها یاد خداست که آرامش روح و روان را به دل‌ها هدیه می‌کند. دل و روح زمانی آرامش دارد که در کمال سلامت و عاری از هر بیماری باشد.

از آیه ۱۹۵ سوره مبارکه بقره که می‌فرماید «تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ»، می‌توان چنین نتیجه گرفت که اگر فرد اصول و دستورات بهداشتی و پزشکی را رعایت نکند، در حقیقت خود را به هلاکت انداخته است، لذا انسان زیرک حقایق و واقعیت‌ها را می‌بیند.

حقیقت و واقعیت جامعه ما وجود و انتشار ویروس کرونا است که بسیاری از کشورهای جهان را نیز درگیر کرده است لذا باید آن‌را ببینیم و خود را در برابر همه چیز مسئول بدانیم.

در نظر قرآن کریم، گاه بیماری یک آزمایش الهی است. در سوره بقره می‌خوانیم که خداوند خطاب به انسان‌ها می‌فرماید ما شما را به وسیله مال‌ و جانتان می‌آزماییم و صابران از غیر صابران تشخیص داده می‌شوند. در واقع ما نیز این روزها آزمایش می‌شویم و کسانی پیروزند که به فکر سلامتی خود و جامعه باشند و از هیچ کوششی دربغ نکنند.

هر نوع احسان و کمک به دیگران، به ویژه کمک به ضعفایی که توان مالی خرید اقلام مورد نیاز برای مقابله با بیماری را ندارند، مدالی بر گردن فرد توانگر است. پیروز این میدان انفاق‌کنندگانی هستند که سلامت را اول به خود و سپس به دیگرانی که نیازمند دستگیری هستند، هدیه می‌کنند.

بدانیم که مسئله شوخی‌بردا نیست. این بیماری که دامن‌گیر همه جامعه است، شکست نمی‌خورد مگر با اراده و عزم ملی ما. لذا چند نکته را که ریشه در یادآوری‌های قرآن دارند در نظر داشته باشیم، نخست آنکه به دستورات پزشکی و سفارشات دینی گوش فرا دهیم و عمل کنیم، روح امید را در خود و دیگران بدمیم، بر دیگران رحمت و مهربانی فرود آوریم.

باید خونسرد و تسلیم رحمت، بخشش و آزمایش الهی باشیم، سیستم ایمنی بدن را تقویت کنیم، به یادآوریم که قدر دو نعمتِ «سلامت» و «امنیت» مجهول است، نعمت‌های الهی را در حق خویش و خانواده و اجتماع در یاد داشته باشیم.

چه خوب است که به دیگر مردم نیازمند در تهیه مایحتاج بهداشتی انفاق کنیم، همچنان که محیط پیرامونی خود را ضدعفونی می‌کنیم، روان خویش را نیز از آلودگی بزداییم و پرورش دهیم، کمک کنیم تا تشویش و نگرانی به محیط خانواده و اجتماع راه نیابد، از فوت بیماران گرفتار این مشکل عبرت بگیریم و رعایت کنیم.

بدانیم که ظرفیت پذیرش بیمارستان‌ها محدود است و میان امکانات پزشکی و جمعیت کشور، تناسبی وجود ندارد.

اینها و ده‌ها یادآوری و اصرار قرآنی را دیگر همواره برای رعایت دستورات بهداشتی و پاکی و پاکیزگی مدنظر داشته باشیم و با همت و اراده و همدلی، به سلامت خود و جامعه کمک کنیم.
به امید رسیدن به یک جامعه برین، بهداشتی و مبادی آداب.