تربیت فرزند ارتباط مستقیم با خودسازی والدین دارد

حمیدرضا روستایی، روانشناس تربیتی در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌و‌بختیاری اظهار کرد: تربیت اسلامی یک مسیر مستمر است که از لحظه تولد آغاز و تا نوجوانی و حتی بزرگسالی ادامه می‌یابد. والدین در این مسیر تنها معلم نیستند، بلکه الگو و همراه فرزند هستند و هر رفتار و گفتار آنها در شکل‌گیری شخصیت کودک اثرگذار است.

وی ادامه داد: در سال‌های نخست زندگی، ذهن و قلب کودک مانند زمینی آماده است که هر بذری در آن کاشته شود، به سرعت ریشه می‌دواند. کودک از رفتار والدین می‌آموزد، نه از گفتار آنها. وقتی والدین مهربانی، صداقت، احترام و عبادت را در عمل نشان دهند، کودک نیز به‌طور طبیعی این ارزش‌ها را درونی می‌کند.

روستایی با بیان اینکه شناخت خداوند در کودکی نباید با ترس همراه باشد، بلکه باید زیبایی، جلال و رحمت او برای کودک ملموس شود، گفت: بازی و قصه‌گویی ابزارهایی طبیعی برای آموزش مفاهیم اخلاقی و دینی هستند. کودک از طریق بازی مفاهیمی مانند صبر، تعاون، نوبت‌داری و عدالت را تجربه می‌کند و با داستان‌های پیامبران با ایمان و اخلاق الهی آشنا می‌شود.

وی افزود: با رسیدن فرزند به سن نوجوانی، نیازها و دغدغه‌های او تغییر می‌کند و والدین باید سبک تربیتی خود را متناسب با این مرحله تنظیم کنند. نوجوانان در جست‌وجوی هویت و استقلال هستند و نیاز دارند خود را ابراز کنند. در این سن فرمان‌دادن و تحکم کمتر اثر دارد و گفت‌وگو و همراهی مؤثر است. وقتی والدین با نرم‌خویی و توجه به احساسات نوجوان، دل‌هایشان را جذب کنند، تربیت واقعی شکل می‌گیرد.

این روانشناس تربیتی درباره علت رفتارهای گاهی بی‌ثبات نوجوانان توضیح داد: این مسئله ناشی از بلوغ ناهماهنگ مغز است. سیستم هیجانی و پاداش سریع‌تر از قشر پیش‌پیشانی رشد می‌کند و باعث می‌شود نوجوانان به پاداش‌های فوری بیشتر از پیامدهای بلندمدت توجه کنند. این دوره حساس فرصتی طلایی برای پرورش مهارت‌های اجتماعی، اخلاقی و تفکر انتقادی است و والدین می‌توانند با صبر، همراهی و گفت‌وگو، نوجوان را هدایت کنند. در تربیت نوجوان، تشویق و تنبیه باید منطقی و همراه با توضیح باشد، نه به‌گونه‌ای که باعث تحقیر یا ایجاد ترس شود.

وی با بیان اینکه تشویق باعث تقویت رفتارهای مثبت و اعتماد به نفس نوجوان می‌شود و تنبیه نیز باید با هدف اصلاح رفتار همراه باشد، گفت: مهم این است که نوجوان بداند رفتار درست چه تأثیری دارد و چگونه می‌تواند در زندگی خود موفق و متعادل باشد. آموزش نماز، قرآن و دعا باید همراه با تجربه عشق و آرامش باشد. وقتی نوجوان احساس کند عبادت به او آرامش و معنا می‌دهد، ایمان در دلش ریشه می‌دواند و رفتار اخلاقی و اجتماعی به‌طور طبیعی شکل می‌گیرد.

این روانشناس تربیتی بیان کرد: تربیت فرزند نتیجه مستقیم با خودسازی والدین دارد. هرچه والدین در مسیر رشد اخلاقی و معنوی پیش بروند، تربیت فرزند نیز مؤثرتر و پایدارتر خواهد بود. والدین باید قبل از هر آموزش، خود بهترین نسخه اخلاقی و معنوی‌شان باشند تا مسیر فرزند روشن و مستحکم باشد.