رادمردان الهی نه اهل بازی‌اند و نه بازی می‌خورند

به گزارش ایکنا، مراسم بزرگداشت چهلمین روز درگذشت آیت‌الله امینی با موضوع «روحانیت و آزمون قدرت» ۱۷ خرداد با سخنرانی جمعی از اندیشمندان به صورت مجازی برگزار و از طریق صفحه اینستاگرام انجمن اندیشه و قلم به صورت زنده پخش شد.

آیت‌الله جوادی‌آملی به مناسبت این مراسم پیامی تصویری صادر کرد که در ادامه متن آن را می‌خوانید؛

ارتحال عالم ربانی، حکیم متأله، متخلق به اخلاق الهی، آیت‌الله حاج شیخ ابراهیم امینی اصفهانی، قدس سره را تعزیت و تسلیت عرض می‌کنیم.

این سانحه سنگین و مصیبت دشوار، برای جامعه علمی بسیار سخت و ثقیل بود. سِر سختی این مصیبت سنگین و سانحه دشوار آن است که آیت‌الله امینی، هم دارای ملکات فاضله فراوانی بود و به همان اندازه که عظیم بود، ناشناخته بود. برخی‌ها عظیم‌اند و به عظمت شناخته‌اند، برخی‌ها به مقدار عظمتشان معروف هستند. ولی آیت‌الله امینی، عظیمی بود که نه‌تنها به مقدار عظمتش شناخته نشده بود، به کمتر از آن نیز شهرت نیافت. گرچه همگان او را می‌شناختند، به او ارادت داشتند، از علم او آگاه بودند، از عدل او مستحضر بودند، از حضور اجتماعی‌اش بی‌خبر نبودند، از حضور سیاسی‌اش مطلع بودند و محرم امام و امین امت بودن او را را می‌دانستند، اما اینها شمه‌ای از فضائل آیت‌الله امینی است و نه جنس و نه فصل او است، این یک حد رسمی است نه حد حقیقی. تعریف رسمی است، نه تعریف حقیقی.

ذات اقدس اله خود را به اوصاف جمال و جلال می‌ستاید. بعد نگاه می‌کنیم می‌بینیم که نموداری از جمال و جلال را در درجه اولی برای انبیا و اولیا و معصومین بازگو می‌کند و بعد صحابه و اصحاب ائمه(ع) و پیروان آنان را نیز برخوردار از آن جمال و جلال می‌داند تا روشن شود «وَما بِكُم مِن نِعمَةٍ فَمِنَ اللَّهِ» که همه، ظهور ذات اقدس اله است.

ذات اقدس اله اهل لغو نیست

یکی از اوصاف برجسته ذات اقدس اله این است که او جِد است و لعب و لهو در او نیست و وصف ثبوتی و سلبی برای ذات است و فرمود ما اهل بازی و لهو نیستیم، آنگاه مردان الهی را در دو بخش به این وصف ثبوتی و سلبی می‌ستاید. مردان الهی را می‌گوید که اینها «رِجالٌ صَدَقوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَيهِ» که بخش ثبوتی‌شان است و در بخش سلبی می‌گوید مردان الهی مردان جِد هستند و از لغو و لهو و لعب پرهیز می‌کنند که «عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ» و این صفت سلبی را توسعه می‌دهند و میگویند مردان بزرگ نه اهل بازی‌اند و نه می‌شود آنان را به بازی گرفت. هم «عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ» هستند و هم «رِجَالٌ لَا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ»، نمی‌شود آنان را بازی گرفت، یعنی اگر خدای سبحان در جمال و جلال جِد است، مظاهری در مخلوقات او هستند که در جمال و جلال جِد هستند، نه اهل بازی‌اند، نه می‌شود آنها را بازی گرفت و مرحوم آیت‌الله امینی در صف مقدم اینگونه از وصف‌های جدی و پرهیز از لغو و لهو بود و هیچ وقت نمی‌شد او را به بازی گرفت و او نیز اهل بازی نبود. قریب یک قرن زندگی اینگونه زندگی کردن، لغو نداشتن، بازی نداشتن، نه اهل بازی بودن و نه بشود او را را بازی گرفت هنر او بود. بسیار مرد جد و خردمند و اندیشه‌ورزی بود.

در بحث‌های علمی عمیق بود و در جلسات علمی و خصوصی علامه طباطبایی، صاحب‌نظر بود و سوالات عمیق می‌کرد و توقعات عمیقانه داشت. چند سال در محضر ایشان اسفار را با هم مباحثه می‌کردیم و تا مطلب عمیق حکمت متعالیه حل نمی‌شد، صرف نظر نمی‌کرد. طرح خوبی داشت، احتمالات خوبی داشت، اشکالات خوبی داشت و پاسخ‌های خوبی می‌داد و اگر کسی از نزدیک این حکیم متاله را بررسی نمی‌کرد و نمی‌دید و با او بحث نمی‌کرد، مقدار علمی‌اش برای او روشن نمی‌شد. بنده که سالیان متمادی اسفار را با ایشان مباحثه می‌کردم، می‌دانم ایشان چقدر عمق فکری داشت.

اما مرحله سوم اینکه، آن عظمت فقهی و فلسفی را در اختیار داشت و نه‌تنها سعی می‌کرد تظاهری به این علوم نکند، بلکه می‌کوشید آنها را درجه‌بندی کند و حاصل و محصول آن را بررسی کند، درختی غرس کند به نام فقه و فلسفه و از این درخت میوه بچیند به نام حاصل درخت و این حاصل را شربت درست کند، رقیق کند، به صورت تالیفات سهل‌الوصول قرار بدهد تا جوانان استفاده کنند.

آیت‌الله امینی و نقش ایشان در تسهیل مباحث علمی

کتب عمیق مصطلح فلسفی و فقهی از ایشان به یاد ندارید، اما آنها حاصل درخت فقه است و ایشان محصول درخت فقه را به صورت نرم و دقیق در تالیفاتی که برای جوانان داشت به یادگار گذاشت یا در سخنرانی‌های نماز جمعه ایراد می‌کرد که این محصول، حاصل آن شجره سالیان سال زحمت‌کشیده حوزوی ایشان است. درست است کتابی به حسب ظاهر ساده است و جوان می‌فهمد یا خطبه و خطابه‌ای داشت که جوان می‌فهمید، اما این از راه نرسید و این شربت، محصول آن میوه‌ای است که حاصل شجره طوبایی است که سالیان متمادی در درس فقه و اصول آیت‌الله بروجردی و امام راحل، شرکت کرد. در مشهد و در محضر و مدرس علامه بی‌بدیل، حضرت سیدنا الاستاد آقای طباطبایی، قدس الله نفسه الزکیه، چه در جلسات عمومی و چه در جلسات خصوصی شرکت می‌کرد.

این تثلیث، یعنی درختی بار آوردن، درخیت را به ثمر رساندن و میوه آن را به صورت شربت درآوردن را مرحوم حکیم متاله شیخ ابراهیم امینی داشت و آن را نرم کرد و گاهی در خطبه و خطابه و گاهی در بیان و بنان در اختیار جوانان و .. قرار می‌داد.

بخش دیگری از فضائل این رادمرد الهی این بود که امین امام بود. چه در مسائل سیاسی و یا مسائل مالی امین بود. امین سیاست بودن، امین نظام بودن، کار آسانی نیست، چون خود این بار سیاسی و اجتماعی آنقدر سنگین است که هضمش مشکل و نگهبانی‌اش آسان نیست. در مسائل مالی که گاهی به ایشان ارجاع می‌شد، در بعثه‌ها که در خدمتشان بودیم و از طرف امام این سمت را داشت، مورد اعتماد امام بود و به تمام معنا امین بودند.

الآن که ارتحال کردند، در کنار مادبه آن حکمت نشسته‌اند، «طوبی له و حسن مآب». این سانحه سنگین را به حوزه‌های علمیه و به مردان بزرگ اصفهان و شاگردان ایشان و امت اسلامی و به رهبر محترم نظام، تعزیت عرض می‌کنیم و از ذات اقدس اله مسئلت می‌کنیم روحش را با انبیا و اولیا محشور کند و راهش را پر رهرو قرار دهد. بیت مکرم ایشان را مورد عنایت ویژه خود قرار دهد، فرزند بزرگ ایشان که بخش پایانی زندگی را در صحابت ایشان گذراندند مورد لطف ویژه خود قرار بدهد و این ادعیه را در حق همه مومنین مستجاب کند.

غفرالله لنا و لکم

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته