دوره مجازی آموزش سبک زندگی و تفسیر قرآن کریم، به همت حجتالاسلام والمسلمین عبدالامیر سلطانی به بیان نکات تفسیری و سبک زندگی آیات قرآن به ترتیب صفحات قرآن میپردازد. آنچه در ادامه میخوانید نکات سبک زندگی و تفسیری صفحه سی و یکم قرآن کریم است:
فَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنْيا وَ ما لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ خَلاقٍ (200) وَ مِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّارِ (201) أُولئِكَ لَهُمْ نَصِيبٌ مِمَّا كَسَبُوا وَ اللَّهُ سَرِيعُ الْحِسابِ (سوره بقره، 202)
طرز تفکر قرآنی، براى درخواست دنيا و بهرهمندى از رفاه در زندگى
«فَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنْيا ...» مراد از ناس مطلق افراد انسان اعم از مؤمن و كافر که جز افتخارات دنيوى را نمىخواهد و جز دنيا نمىطلبد، و كارى به آخرت ندارد، و چه مؤمن كه جز آنچه نزد خداست نمىجويد، و اگر هم چيزى از امور دنيا را بخواهد چيزى است كه مورد رضاى پروردگارش است، و بنا بر اين پس اينكه فرمود: (بعضى از مردم مىگويند) منظور گفتن به زبان قال نيست، بلكه گفتن به زبان حال است، و معناى آيه اين است كه: بعضى از مردم جز دنيا را نمیخواهند و اينان در آخرت هيچ نصيبى ندارند، بعضى هم هستند تنها آنچه را كه مايه رضا و خوشنودى پروردگارشان باشد، میجویند؛ چه در دنيا و چه در آخرت. اينان از آخرت هم نصيب دارند.
از اينجا روشن مىشود كه چرا حسنه را در نقل كلام اهل آخرت ذكر كرد و در نقل كلام اهل دنيا نقل نكرد، چون كسى كه دنيا را مىخواهد مقيد نيست به اينكه آن چيز نزد خدا هم حسنه باشد يا نباشد، او دنيا را مىخواهد كه همهاش نزد او حسنه و خوب است، چون مايه زندگى دنيايى او است، و با هواى نفسش موافق و سازگار است، به خلاف كسى كه رضاى خدا را مىخواهد كه در نظر او آنچه در دنيا و آنچه در آخرت است دو جور است، يكى حسنه و ديگرى سيئه و او تنها حسنه را مىجويد و درخواست مىكند.
و اينكه ميان جمله: «وَ ما لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ خَلاقٍ» و جمله: «أُولئِكَ لَهُمْ نَصِيبٌ مِمَّا كَسَبُوا» مقابله انداخته، اين معنا را مىفهماند كه اعمال طايفه اول كه فقط دنيا را مىخواهند، باطل و بىنتيجه است، به خلاف دسته دوم كه از آنچه مىكنند بهره مىبرند، هم چنان كه در جاى ديگر فرموده: «وَ قَدِمْنا إِلى ما عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ، فَجَعَلْناهُ هَباءً مَنْثُوراً» (سوره فرقان، آيه 23) و نيز فرموده: «وَ يَوْمَ يُعْرَضُ الَّذِينَ كَفَرُوا عَلَى النَّارِ، أَذْهَبْتُمْ طَيِّباتِكُمْ فِي حَياتِكُمُ الدُّنْيا، وَ اسْتَمْتَعْتُمْ بِها» (سوره احقاف آيه 20) و نيز فرموده: «فَلا نُقِيمُ لَهُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ وَزْناً» (سوره كهف، آيه 106).
«وَ اللَّهُ سَرِيعُ الْحِسابِ» سريعالحساب يكى از اسماى حسناى خداى تعالى است، و از آنجايى كه هيچ قيدى ندارد، به اطلاقش هم شامل دنيا مىشود و هم شامل آخرت، پس حساب خدايى هميشه حاصل است، و جريان دارد هر عملى كه بندهاش انجام دهد چه از حسنات باشد و چه غير آن، خداى عزوجل جزايش را مو به مو و درست بر طبق عملش مىدهد.
پس آنچه از معناى جمله «فَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ» تا آخر سه آيه به دست آمد اين است كه خداى را ياد كنيد، چون كه مردم در طرز تفكرشان نسبت به دنيا دو دستهاند، بعضى از ايشان تنها دنيا را مىخواهند و جز دنيا به ياد هيچ چيز ديگر نيستند كه اين دسته هيچ نصيبى در آخرت ندارند، بعضى ديگر كسانى هستند كه آنچه مايه رضاى خدا است مىخواهند. اينگونه افراد از آخرت هم نصيب دارند و خدا سريع الحساب است. بنابراين اى مسلمانان شما با ياد خدا جزء نصيبداران در آخرت باشيد و از آنها مباشيد كه به خاطر ترک ياد خدا در آخرت بىنصيب شدند و در نتيجه شما هم نااميد و تهىدست شويد.
از امام صادق(ع) نقل شده است كه درباره سخن خداوند: «ربّنا ءاتنا فى الدّنيا حسنة و فى الاخرة حسنة» فرمود: [مقصود از حسنه] در آخرت، خشنودى خدا و بهشت و در دنيا، توسعه در روزى و اخلاق نيكوست. (تفسير عَيّاشى، ج 1، ص 98، ح 274).
از حضرت على(ع) نيز نقل شده است كه فرمود: [حسنه] در دنيا همسر شايسته و در آخرت حوريه است، و همسر بد [مانند] عذاب آتش است. (تفسير قُرطُبى، ج 2، ص 286).
بايد دانست كه آنچه در روايات در تفسير حسنه آمده، بيانِ بخشى از مصاديق آن است.(1)
منابع:
1. طباطبايى، محمدحسين، ترجمه تفسير الميزان، ج2، ص119.
انتهای پیام