بستر‌های ضعیف امنیتی در عرضه کتاب‌های الکترونیک

هومان حسن‌پور، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره بحران نشر در ایام شیوع کرونا گفت: شیوع کرونا وضعیت نشر کشور را تحت تأثیر قرار داده و قطعاً آسیب‌هایی به آن خواهد زد، اما برای کاهش این آسیب‌ها نامه‌ای به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نوشته‌ایم و پیشنهاد‌هایی را ارائه کرده‌ایم.

وی افزود: با توجه به اینکه در حال حاضر چندین مشکل گریبانگیر حوزه کتاب و نشر شده است که یکی از این مشکلات به تعویق افتادن نمایشگاه کتاب است، هر چند این تصمیم بجا بود و برای حفظ سلامتی باید این کار انجام می‌شد، اما آسیب‌هایی را خواهد داشت.

حسن‌پور ادامه داد: اغلب ناشران در ماه‌های پایانی سال برای حضور در نمایشگاه کتاب تهران، آثاری بسیاری را منتشر می‌کنند و از این نظر نقدینگی بسیاری از آن‌ها صرف تولید کتاب می‌شود و حتی تعهداتی را برعهده گرفته‌اند که باید در موعد مقرر انجام دهند، اما فروش کتاب به یک‌دهم کاهش یافته است و باعث ایجاد بحران در حوزه نشر خواهد شد. از این رو به وزارت ارشاد پیشنهاد کردیم که تسهیلات بانکی آنی در اختیار ناشران قرار گیرد تا مسائل مالی خود را برطرف کنند، زیرا پیش‌بینی می‌کنیم این بحران تا چند ماه دیگر ادامه داشته باشد.

لزوم حمایت از کتابفروش

وی درباره اینکه آیا فروش اینترنتی کتاب و کتاب‌های الکترونیک می‌تواند کمک‌کننده باشد؟ بیان کرد: به صنف نشر پیشنهاد کرده‌ایم که فعالیت خود را در این حوزه توسعه دهند، اما اکنون تمرکز ذهنی جامعه بر روی کروناست و این روش فروش چند درصد از این ظرفیت را می‌تواند پر کند؟ شب عید معمولاً فروش کتاب همانند بسیاری از کالا‌های دیگر افزایش می‌یافت، اما اکنون این طور نیست و از جهتی اکنون کتاب می‌تواند زمان مردم را در منازل پر کند و آرام‌بخش باشد تا از اخبار مشوش به دور باشند.

بیشتر بخوانید:

• تیغ دولبه نشر الکترونیک

رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در پاسخ به اینکه آیا این مسئله بیانگر غیرحرفه‌ای بودن نشر ماست و ناشر ارتباط مستمر با مخاطبش ندارد، گفت: کتابفروش باید این رابطه را ایجاد و تقویت کند، اما این مسئله نیز با حمایت از کتابفروش رخ خواهد داد. در تمام دنیا در چرخه نشر استانداردی وجود دارد که ناشر فقط باید کتاب را چاپ کند. وقتی در یک کشور اروپایی وارد کتابفروشی می‌شوید و کتابی را درخواست می‌کنید، اگر آن را نداشته باشد، با استفاده از اینترنت و شبکه فروش به شما خواهد گفت که کدام کتابفروشی آن را دارد و می‌توانید از چه طریقی آن را تهیه کنید؛ بنابراین در کشورمان به بهره‌گیری از امکانات توجه اندکی می‌شود. هنوز تصورمان از فروش اینترنتی کتاب، حذف کتابفروش است. البته شاید نمایشگاه‌های کتاب این ذهنیت را ایجاد کرده است.

نشر الکترونیک سازوکار مناسبی ندارد

حسن‌پور ادامه داد: زمانی میزان انتشار کتاب افزایش یافت، اما به اندازه کافی کتابفروشی وجود نداشت و نمایشگاه‌های کتاب به منزله راهکاری موقت برپا شدند، یعنی سیاست‌های حمایتی در حوزه نشر انجام شد، اما در حوزه کتابفروشان انجام نشد. در شهر و استانی که کتابفروشی‌های بسیاری دارد، چرا باید نمایشگاه استانی برگزار شود یا نمایشگاه‌های کتاب با تخفیف بالا به ویژه در مترو‌ها و خیابان‌ها برپا شوند.

وی درباره عرضه کتاب‌های الکترونیک به عنوان راه‌ حلی برای کم کردن آسیب‌های ناشی از بحران کرونا نیز بیان کرد: اغلب تصور می‌کنند کتاب الکترونیک رقیب کتاب کاغذی است. دنیا این مسیر را سریع‌تر از ما پیش رفته و به نتیجه رسیده است. سایت آمازون بر اساس فروش دیجیتال طراحی شد و حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد فروش ناشران از کتاب‌های الکترونیکی بود و اکنون این افزایش فروکش کرده است، زیرا آن‌ها به این نتیجه رسیدند که مردم علاقه‎مندند مطالب کوتاه و سطحی را دیجیتالی بخوانند و مطالب عمیق و نیازمند تحلیل را کاغذی می‌خوانند. به همین دلیل اساس کار خود را بر همین مسئله قرار داده‌اند، اما متأسفانه ما نمی‌دانیم با این مسئله چه برخوردی کنیم.

حسن‌پور به موانع تولید کتاب‌های الکترونیک و کم‌رغبتی ناشران به آن اشاره کرد و گفت: در حوزه کتاب‌های الکترونیک بسیاری از نرم‌افزار‌های امنیتی در کشورمان فیک هستند و وقتی یک کتاب کاغذی با قیمت ۲۰ یورو را ۳ یورو به صورت الکترونیکی می‌خرید، قفلی بر روی آن وجود دارد که به هیچ وجه قابل شکستن و کپی‌برداری نیست و بیشتر از دو دستگاه نمی‌تواند آن را بخواند، اما متأسفانه در ایران هنوز این مشکل حل نشده است و تولیدکننده نمی‌تواند با خیال آسوده به عرضه کتاب‌های الکترونیک بپردازد. از سوی دیگر وقتی کتاب الکترونیک تولید می‌شود، ناشر متوجه می‌شود که چند نسخه از آن دانلود شده، اما همین بستر اینترنتی در ایران فاقد امنیت است.