نجات‌غریق غافلان باشیم

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدابراهیم حجت‌پناه، مسئول کانون‌های خدمت رضوی در چهارمحال‌وبختیاری و حافظ کل قرآن در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری، در تشریح دعای پانزدهم ماه رمضان و در تشریح ویژگی‌های خاشعین، اظهار کرد: به تصریح آیات ابتدایی سوره مبارکه مؤمنون، خاشعین نماز را خوب اقامه کردند و از خوشبختی اقامه نماز بهره‌مند شدند، افراد نمازگزار راه محبت و عشق‌بازی با خداوند را پیدا کرده‌اند و کسانی هستند که برگزیده شدند، اطاعت خداوند اثرات و برکات زیادی دارد، اطاعت پروردگار ظرفیت بسیاری در انسان ایجاد کرده و او را جزو الْمُصْطَفَيْنَ الْأَخْيَارِ (ص/۴۷) یعنی برگزیدگان خداوند می‌کند. در حالت نماز این اطاعت و خشوع که در تمامی جوانب و جوارح نمازگزار ظهور پیدا کند، در اعمال و رفتارش نیز بروز و ظهور پیدا خواهد کرد.

حجت‌پناه افزود: نماز یک نمونه بارز از اطاعت پروردگار است، نماز تمامی جلوه‌های اطاعت الهی را در خود گنجانده و انسان در روز پانزدهم ماه مبارک رمضان از خداوند و کریم اهل بیت(ع) می‌خواهد که نمازگزار واقعی باشد. باید به افراد هدایت شده اقتدا کنیم تا در پرتو الهی ما نیز هدایت شویم چراکه ائمه(ع) از دل این نماز و اطاعت برگزیده شدند و مورد رضایت پروردگار قرار گرفتند.

وی با بیان اینکه باید قدردان خداوند متعال باشیم که نماز را به‌عنوان یک وسیله ارتباطی در اختیار بندگان قرار داده است، گفت: تصور کنید که خداوند یک مسئول دست‌نیافتنی است اما برای در دسترس قرار دادن خود راهکارهایی را پیشنهاد می‌دهد، برای مثال خداوند فرموده هر زمان نیاز داشتید که با من حرف بزنید، قرآن بخوانید و هر وقت می‌خواهید با من صحبت کنید نماز بخوانید.

توصیف مخبتین در قرآن

این کارشناس مذهبی در خصوص فراز «واشْرَحْ فیهِ صَدْری بإنابَةِ المُخْبتینَ» از دعای روز پانزدهم ماه رمضان، گفت: خداوند در آیات ۳۴ و ۳۵ سوره مبارکه «حج» در خصوص مخبتین به پیامبر اکرم(ص) فرموده است که به آنان بشارت بده. مخبتین کسانی هستند که وقتی آیات قرآن را می‌شنوند، دگرگون می‌شوند، آنان مقابل عظمت خداوند زانو می‌زنند و در حالی‌که اشک در چشمانشان حلقه زده اختیار خود را از دست می‌دهند و در مقابل پروردگار سجده می‌کنند.

حجت‌پناه ادامه داد: انسان مؤمن برابر تقدیر خداوند صبور است، زیرا امتحان‌کننده و امتحان شونده را به‌خوبی می‌شناسد، در برابر بلاها صابر است، زیرا می‌داند رب به‌ عنوان یک مربی بصیر هیچ کاری را بدون حساب و کتاب انجام نمی‌دهد.

وی با تأکید بر اینکه امتحان الهی مؤمن را برابر مسائل و مشکلات ورزیده می‌کند، تصریح کرد: انسان مؤمن از این امتحان استقبال می‌کند و برابر خواسته خداوند صابر است و از آنچه خداوند به او اعطا کرده است، انفاق می‌کند. در ماه مبارک رمضان گام به گام برای رسیدن به شخصیت والا حرکت می‌کنیم، باید از نیمه ماه مبارک رمضان به بعد یاد بگیریم که سطح خواسته‌های خود را از خداوند بالا ببریم، زیرا ذهن، جان و مال ما پاکیزه شده است و باید طاعت خاشعین را از خداوند بخواهیم، نماز رقص بندگی خداوند است و در واقع نمازگزار به مدد نماز به عرش می‌رود.

حجت‌پناه تأکید کرد: امیدواریم در ماه مبارک رمضان، شیرینی طاعت خاشعین و دلچسب بودن انابه مخبتین نصیب مؤمنان شود چرا که یک لحظه غفلت موجب یک عمر پشیمانی می‌شود، یک جرقه می‌تواند انبار عبادت و معنویت ما را به آتش بکشد و از بین ببرد.

وی در تشریح دعای روز شانزدهم ماه رمضان با اشاره به اینکه در این دعا الوهیت و إلَهَ العالَمین بودن خداوند را مورد توجه قرار می‌دهیم و روی سخن ما با خدای جهانیان است، بیان کرد: وقتی این صفت خداوند را مورد خطاب قرار می‌دهیم بر این نکته تأکید داریم که انسجام قوی در عالم وجود دارد؛ جا دارد بار دیگر آیات و روایات، احکام، مناسک، فروع فقهی، مبانی و معارف کسب شده را بار دیگر با این نگاه بازخوانی کنیم.

این کارشناس مذهبی ادامه داد: ما موجود تک و تنهای عالم نیستیم که قرار است تنها مراقب خودمان باشیم بلکه یک نقطه از عالم پهناور و تشکیلات عظیم هستیم که اسلام پیکر ما را نیز به‌عنوان یک موجود ترکیبی نگاه می‌کند. در رساله حقوق امام سجاد(ع) می‌خوانیم که اعضا و جوارح بدن دارای حقوق مختلف هستند و هر کدام یک شخصیت مستقل و یک جایگاه حقوقی دارند و در ترکیب و هماهنگی با یکدیگر مجموعه پیکر را تشکیل می‌دهند. این هماهنگی به‌قدری دقیق است که اگر یک عضو تخلف کند و عملکرد آن مختل شود نظم کل بدن بر هم می‌ریزد و ناهماهنگ می‌شود یا به تعبیر شاعر: «چو عضوی به درد آورد روزگار / دگر عضوها را نماند قرار».

اسلام دائماً ما را سازماندهی می‌کند

حجت‌پناه با نقل حدیثی از پیامبر اسلام(ص) بیان کرد: ایشان در حدیثی به این مضمون اشاره دارند که جامعه مؤمنین مثال یک پیکر است که اگر عضوی دچار مشکل و اختلال شود، کل بدن تحت تأثیر قرار خواهد گرفت، لذا اسلام دائماً ما را سازماندهی می‌کند و برای هر جزء از زندگی ما دستورالعمل دارد، مثلا‌ً تا چهل خانه در پیرامون منزل مؤمن را همسایه قلمداد می‌کند لذا حقی از آنان بر گردن هر انسان وجود دارد و نسبت به آنان تکالیفی دارد.

این کارشناس مذهبی در استان تصریح کرد: این نگاه دین به جمع و مجموعه انسان‌ها همیشه باعث می‌شود که مسلمانان و عاملان دین همواره یک تشکیلات منسجم داشته باشند و اگر لحظه‌ای یک جزء از پیکره اجتماع دچار آسیب شد، یک جامعه دردمند می‌شود به یاری‌اش می‌شتابد؛ مرد را دردی اگر باشد خوش است، درد بی‌دردی علاجش آتش است.

حجت‌پناه با ذکر مصادیقی از دستورات دین مبنی بر دستگیری از یکدیگر در مواقع سختی‌ها و مشکلات و حق مؤمن بر مؤمن، گفت: مثلاً وقتی کسی بیمار می‌شود دستور است که به عیادتش برویم و حوائجش را برآورده کنیم اما تأکید شده که وقت بیمار را به حرف زدن نگیریم و زمان عیادت کوتاه باشد تا بیمار معذب نباشد؛ یا حق مرده بر انسان آن است که آن‌را تشییع جنازه و تدفین کنیم و از خانواده‌اش دلجویی و یتیم‌نوازی کنیم و در آیاتی نظیر «إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَىٰ ظُلْمًا إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَارًا ۖ وَسَيَصْلَوْنَ سَعِيرًا(نساء/۱۰)»، بر حفظ اموال یتیمان و پرهیز از دست‌درازی بر مال یتیمان دستور اکید صادر شده است.

مصادیق قرآنی ابرار 

این حافظ کل قرآن تأکید کرد: دستورات دین کمک می‌کند تا گام‌های صحیح را در تشکیلات منسجم اجتماع برداریم و تمام افعال ما ریشه‌ای است که گل و ثمره آن در اجتماع بروز و ظهور دارد، لذا از خدا در دعای امروز می‌خواهیم که ما را موفق بدارد تا در تشکیلات خوب جای گیریم و همراهی نیکوکاران نصیبمان شود و چه نیکوکارانی بالاتر از مصادیق نیکان در آیه شریفه ۶۹ سوره مبارکه نساء یعنی «النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ» که به تعبیر همین آیه از همنشینان و رفیقان نیکو هستند. مصادیق ابرار در آیه ۱۷۷ سوره مبارکه بقره همان انسان‌هایی هستند که ایمان و باور دارند و در ابعاد اجتماع و رفتار با دیگران دقت می‌کنند و پس از برشمردن چندین صفت نیکو در انتهای آیه تأکید می‌شود کسانی که بدین اوصاف آراسته‌اند، به حقیقت راستگویان و آن‌ها به حقیقت پرهیزکارانند.

حجت‌پناه با تأکید بر اینکه جماعت مسلمین خط قرمز اسلام است، گفت: جماعت مسلمانان آنچنان مهم است که خداوند عالم با وجود عفو و چشم‌پوشی بر بسیاری از خطاهای انسان در مورد اجتماع مسلمانان در روز جمعه که به‌ دلیل لهو و سرگرمی دنیا مسلمانان را سرزنش و عتاب می‌کند و سوره مبارکه جمعه برای تربیت انسان‌ها نازل می‌شود.

وی در خصوص اهمیت «موافَقَةِ الأبْرارِ» در دعای روز شانزدهم و داشتن دوست و همراه خوب و حضور فرد در جمع‌های خوب، بیان کرد: وقتی انسان در جمعی خوب قرار گیرد، طبعاً هم‌راستا و هم‌داستان آن می‌شود و در نقطه مقابل، یک انسان شرور می‌تواند جمعی را به شرارت و بدی سوق دهد و حضور هر انسان دیگری در آن جمع دل او را می‌میراند.

حجت‌پناه با اشاره به فراز «إِنْ كَانَ فِي الْغَافِلِينَ كُتِبَ فِي الذَّاكِرِينَ وَ إِنْ كَانَ فِي الذَّاكِرِينَ لَمْ يُكْتَبْ مِنَ الْغَافِلِينَ» از خطبه همام امام علی(ع) در خصوص صفات اهل تقوا، تشریح کرد: انسان متقی مقام بالایی دارد و علاوه بر شناگر بودن و مراقبت از خود، نجات‌غریق غافلان نیز هست یعنی اگر بنا بر مأموریت در جمع غافلان قرار گیرد، همگان می‌دانند که او از این جمع نیست و برای اصلاح حضور یافته است.

وی با ذکر اینکه مصادیق «موافَقَةِ الأبْرارِ و مُرافَقَةِ الأشْرارِ صرفاً» ناظر بر فضای حقیقی نیست و امروزه در فضای مجازی نیز صدق دارد، تأکید کرد: انسان در شبکه‌های مجازی در گروه‌هایی حضور می‌یابد که هم ممکن است ابرار و هم اشرار عضو آن باشند، در چنین فضایی انسان باید توان مراقبت از خود و افراد جامعه در چنین فضاهایی را داشته باشد و علاوه بر آنکه خود شناگر است، برای سایرین نجات غریق هم باشد. لذا تا می‌توانیم باید جمع‌های خوب را تجربه کنیم.

این کارشناس مذهبی در پایان در استان در خصوص فراز «وأوِنی فیهِ بِرَحْمَتِکَ الى دارِ القَرارِ» از دعای روز شانزدهم ماه رمضان، بیان کرد: جایگاه قرار را از سر رحمت پروردگار از او طلب می‌کنیم تا ما را در آن قرار دهد.