به گزارش ایکنا، در آیات متعدد قرآن کریم به مسائل سیاسی و اقتصادی پرداخته شده است؛ مواردی نظیر اقتصاد و معیشت مردم و آثار اجتماعی و سیاسی توجه یا بیتوجهی به آن از سوی حکومتها، سبک زندگی اقتصادی مسئولان، رعایت نکات شرعی در معاملات، کمک به فقرا، اهمیت عدالت و شیوه مناسب حکومتداری.
همچنین اشاره به موضوعاتی همانند خمس، قرضالحسنه، زکات، ربا، رزق حلال، اهمیت کار و تلاش و تولید و سایر موضوعات نشاندهنده اهمیت این مقولات نزد خداوند متعال است. در این راستا بنا داریم در ایام ماه مبارک رمضان به بررسی آیات سیاسی و اقتصادی قرآن کریم و تفاسیر مربوط به آنها بپردازیم.
خداوند متعال برای بهبود وضعیت مستمندان، وظایفی را بر عهده اغنیا قرار داده که از جمله این موارد صدقه و انفاق در حق آنان است، چراکه تأثیر زیادی در تأمین مایحتاج فقرا و همچنین برکات اقتصادی و فردی زیادی برای انفاقکننده در پی دارد.
بیشتر بخوانید:
از منظر قرآن کریم با توجه به اینکه جامعه اسلامی یک امت واحد تلقی میشود، حیات سیاسی و اقتصادی آنان نیز به هم گره خورده است. بنابراین برای تأمین امنیت و سعادت جمعی مسلمانان توصیههای بسیاری شده که از جمله آنها انفاق و صدقه دادن به فقرا و نیازمندان است. با بررسی آیات قرآن کریم، موارد بسیاری را میتوان یافت که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به اهمیت صدقه و انفاق و آثار و برکات فردی و اجتماعی آن اشاره شده است.
یکی از این آیات که مسلمانان را به رعایت این موضوع تشویق کرده است آیه 18 سوره مبارکه الحدید است که در این آیه میخوانیم: «إِنَّ الْمُصَّدِّقِينَ وَالْمُصَّدِّقَاتِ وَأَقْرَضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا يُضَاعَفُ لَهُمْ وَلَهُمْ أَجْرٌ كَرِيمٌ؛ در حقيقت مردان و زنان صدقه دهنده و آنان كه به خدا وامى نيكو دادهاند ايشان را پاداش دو چندان گردد و اجرى نيكو خواهند داشت.»
مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر المیزان ذیل این آیه آورده است: «اين آيه شريفه داستان «اجر كريم» و «مضاعف» را دوباره خاطرنشان كرد، تا به اين وسيله نيز ترغيب در انفاق در راه خدا كرده باشد، در سابق انفاقگران را قرضدهندگان به خدا مىخواند، و در اين آيه صدقهدهندگان را نيز «قرضدهندگان به خدا» خوانده، و اصل دو كلمه «مصدقين» و «مصدقات» كه هم حرف صاد در آنها تشديد دارد، و هم حرف دال، در اصل متصدقين و متصدقات، و از باب تفعل هستند، و بر حسب يک قاعده صرفى حرف تاء مبدل بـه صاد شده. و جمله «و اقرضوا اللّه» عـطف است بر مدخول الف و لام در «المصدقين»، و اين كه گفتيم مدخول الف و لام بـراى ايـن بود كه الف و لاى كه بر سر اسم فاعل در مىآيد معناى الذى را مىدهد. پس معـناى آيه چـنـيـن اسـت: آن كسانى كه صدقه مىدهند و به خدا قرضى نيكو مىپردازند، خداوند آنچه را كه دادهاند چند برابر نموده اجرى كريم هم دارند.»
آیتالله مکارم شیرازی نیز در تفسیر نمونه در مورد این آیه آورده است: «مسئله انفاق از ميوههاى شجره ايمان و خشوع است. بعضى احتمال دادهاند كه منظور از «قرضالحسنه به خداوند» در اين آيه و آيات مشابه آن به معنى وامدادن به بندگان است، زيرا خدا نيازى به وام ندارد، اين بندگان مؤمن هستند كه نياز به وام دارند، ولى با توجه به سياق آيات چنين به نظر مىرسد كـه منظور از «قرضالحسنه» در همه اين آيات همان «انفاق فى سبيلالله» است، هر چند وامدادن به بندگان خدا نيز از افضل اعمال است و در آن حرفى نيست.»
حجتالاسلام والمسلمین قرائتی نیز در تفسیر نور به هفت پیام این آیه به شرح زیر اشاره کرده است:
1- براى دريافت الطاف الهى، هم صدقه و كمكهاى بلاعوض لازم است و هم قرضالحسنه و كمكهايى كه برگشت دارد. الْمُصَّدِّقِينَ ... أَقْرَضُوا اللَّهَ
2- وام به بندگان خدا، به منزله وام دادن به خداوند است. «أَقْرَضُوا اللَّهَ» به جاى «اقرضوا الناس»
3- زن و مرد در حق مالكيت و حل مشكلات اقتصادى و رشد معنوى و رسيدن به كمالات اخروى هم پاى يكديگرند. «إِنَّ الْمُصَّدِّقِينَ وَ الْمُصَّدِّقاتِ»
4- مهم نجات فقرا، از فقر است، خواه از طريق انفاق باشد از طريق قرض. الْمُصَّدِّقِينَ ... أَقْرَضُوا ...
5- قرض و انفاق، در ظاهر كمشدن و كندن مال است، و در واقع رشد است. «يُضاعَفُ»
6- قرار دادن پاداش، راه تشويق مردم به كار خير است. يُضاعَفُ ... أَجْرٌ كَرِيمٌ
7- انفاق و وام، نشانه كرم است، و پاداش كريم، اجر كريم است. الْمُصَّدِّقِينَ ...أَقْرَضُوا ... لَهُمْ أَجْرٌ كَرِيمٌ
البته برکات صدقات از منظر قرآن کریم صرفاً به این موارد ختم نمیشود، بلکه افزایش مال و ثروت و آرامش انسان به عنوان مهمترین این برکات مورد اشاره قرار گرفته است. در کنار این موارد، به افزایش وحدت جامعه اسلامی، سعادت دنیا و آخرت، دفع بلا، خوشبختی انسان، بخشش گناهان و محبت پروردگار، ساماندهی اقتصادی و درمان شکاف طبقاتی، به عنوان برکات انفاق و صدقات در قرآن کریم اشاره شده است.
انتهای پیام