اولویت‌ در دوران جنگ بهداشت بود؛ اکنون درمان

هادی منافی وزیر اسبق بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در گفت‌و‌گوی تفصیلی با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) در خصوص روند سلامت جامعه طی 35 سال اخیر گفت: در اوایل انقلاب و دوران جنگ علی‌رغم تمام محرومیت‌های موجود وضعیت سلامت جامعه ما 100 درصد بهتر از اکنون بود.

وی ادامه داد: در آن زمان ما تمام داروهای موجود در بازار را بررسی و متوجه شدیم داروهای یکسانی از کارخانه‌های مختلف در کشور وجود دارد. از دیدگاه ما لزومی وجود نداشت که یک دارو با نام‌های تجاری و قیمت‌های مختلف ارائه شود، بر همین اساس همه داروهای یکسان بررسی و از آن میان، دارویی که از نظر کیفیت، ساخت و مواد اولیه بهتر از سایر داروها بود را وارد کردیم.

«ژنریک» طرحی برای وارد کردن بهترین داروها

منافی با اشاره به اینکه این طرح «ژنریک» نام‌گذاری شده بود، عنوان کرد: اکنون دوباره با همان وضعیت اول بازگشته‌ایم، داروهای مختلف با نام‌ها و آرم‌های تجاری مختلف به همراه تبلیغات گسترده در بازار ارائه می‌شود. در حالی که در گذشته داروها بدون حساب وارد نمی‌شد. در گذشته ما به صورت مداوم داروهای جدید را نیز بررسی و در صورت نیاز جایگزین و یا به داروهای جدید اضافه می‌کردیم اما اکنون اینچنین نیست.

اوایل انقلاب و دوران جنگ اولویت‌گذاری بهداشت بود؛ اکنون درمان

وزیر بهداشت دولت شهید رجائی، با تأکید بر نظارت دقیق بر داروهای وارداتی و مصرفی مردم در دوران وزارت خود، گفت: ما دو بحث داریم یکی بحث درمان و دیگری بحث بهداشت. اوایل انقلاب و دوران جنگ اهمیت و اولویت‌گذاری ما بر روی بحث بهداشت بود، اکنون بر روی درمان است. بر همین اساس بود که نام این وزارت‌خانه به عنوان وزارت بهداشت (با تأکید بر اینکه بهداشت در اولویت است)، درمان و آموزش پزشکی انتخاب شد.  

مخالف قرار گرفتن آموزش در کنار درمان بودم 

وی از مخالفت خود با قرار گرفتن آموزش در کنار درمان نیز سخن گفت و عنوان کرد: بحث من این بود که ما درمان را انجام می‌دهیم و آموزش را دیگران باید انجام دهند. حتی زمانی که چند بیمارستان با ترکیب درمان و آموزش ایجاد کردند جلسه‌ای چند نفره تشکیل شد و دکتر ولایتی و چند نفر دیگر از مسئولان با این طرح موافقت کردند اما من نوشته و امضاء کردم که با چنین کاری مخالف هستم.

تجویز داروهای غیر ضروری برای بیماران/ پزشکان تحت تأثیر تبلیغات داروها هستند  

منافی ادامه داد: اگر بخواهیم آموزش و درمان را مخلوط کنیم اشکالاتی پیش می‌آید و ما از درمان باز می‌مانیم. اکنون به زمان قبل انقلاب باز‌گشته‌ایم که شرکت‌های دارویی هر کدام داروی خود را تبلیغ می‌کنند و در بیمارستان‌ها و مطب‌ها چندین نوع از یک دارو ارائه می‌شود و حتی داروهایی ارائه می‌شود که اصلاً ضرورت ندارد و همین مسئله هزینه درمان را بسیار بالا برده است.

دارو به نفع بیمار است یا پزشک!

وی ادامه داد: بیماران هر آنچه پزشکان در نسخه تجویز کرده‌اند را تهیه و استفاده می‌کنند، اما مریض نمی‌داند که دارویی که برای وی تجویز شده است به نفع او هست یا به نفع پزشک! و چه بسا پزشکان نیز متوجه این مسئله نیستند چرا که پزشکان نیز تحت تأثیر تبلیغات داروها قرار می‌گیرند.

منافی از حضور افراد فرصت‌طلب و سودجو در این میان نیز سخن گفت و عنوان کرد: افراد فرصت طلبی با راه‌اندازی شرکت‌های دارویی اقدام به واردات دارو می‌کنند و هر دارویی که بیشتر تجویز شود سود بیشتری برای آنها به ارمغان می‌آورد.

طب سنتی را با دانش روز بسنجیم

وی در پاسخ به این سؤال که آیا در زمان وزارت شما مباحثی مانند طب اسلامی یا طب سنتی نیز مطرح بوده است، گفت: در آن زمان مطرح نبود؛ به اعتقاد من ما باید امروز با دانش روز حرکت کنیم و از هر چیزی هم می‌توانیم استفاده کنیم چه مربوط به زمان گذشته باشد و چه حال و بهترین و ارزان‌ترین درمان را برای بیمارانمان انتخاب کنیم.

گروه‌های پزشکی تأثیر درمان‌هایی مانند حجامت را بررسی کنند

منافی به رواج حجامت و درمان‌هایی از این دست نیز اشاره و اظهار کرد: من نمی‌گویم این نوع درمان خواص دارد یا ندارد اما باید کادر آموزشی و آگاه پزشکی این درمان‌ها را آزمایش کنند و هر درمانی که از نظر پزشکی تأثیر آن اثبات شد را اجرا کنند.

همه چیز را بشنوید و بهترین را انتخاب کنید

وی تصریح کرد: ما در دنیای پزشکی نیز باید همان نگاه اسلامی که می‌گوید همه چیز را بشنوید و بهترین را انتخاب کنید را اجرا کنیم. باید همه چیز علمی ثابت شود نه باید علوم جدید را نفی و نه علوم قدیمی را به شدت تأیید کرد. باید آگاهانه کار کنیم و درمان‌های سنتی خود را برای همه جهانیان علمی اثبات کنیم.

این جراح کشورمان افزود: البته یکسری تعصبات خاص و یا یکسری اهداف خاص نیز در مطرح شدن داروها و درمان‌ها مؤثر هستند و این سیستم حکومتی است که باید ادعاهای مطرح را بررسی کند که درست است یا غلط.

طرح ژنریک رها شد چون سودجویان اجازه نمی‌دهند منافعشان به خطر بیفتد

منافی به اهمیت پیشگیری در سلامت نیز اشاره و در خصوص نحوه اجرایی کردن دستورات پیشگیرانه اسلام در خصوص سلامت، گفت: برای ترویج چنین دستوراتی باید اهل فن متدین داشته باشیم. افرادی که هم متدین باشند و هم دانش پزشکی داشته و حرف راست بزنند نه اینکه از روی تعصب صحبت کنند. بعد از انقلاب به غیر از چند سال اول ما عقب گرد داشته‌ایم و بیماری‌ها بیشتر و درمان‌ گران‌تر شده است چرا که طرح ژنریک با این استدلال که در چند جای دنیا این طرح اجرا و موفق نبوده رها شد. دلیل عدم موفقیت این طرح در سایر مناطق جهان این بود که افراد سودجو اجازه نمی‌دهند کسی منافع آنها را به خطر بیندازد و برای مقابله با این گروه سیستمی توانمند باید پای کار بیاید و صادقانه حرکت کند.

وی در پاسخ به این سؤال که به نظر می‌آید تحریم‌های دوران جنگ به اندازه تحریم‌های اکنون به سلامت جامعه صدمه وارد نکرده بود، چرا؟ گفت: ما در آن زمان چیزی کم نداشتیم البته نمی‌توانم ادعا کنم موفق شده بودیم که جلوی افراد سودجو را بگیریم اما تاحدود زیادی این افراد کنترل شدند. اما اکنون هیچ کس حریف داروفروشان ناصرخسرو نیست. اول انقلاب مردم معتقد و با هم یکی بودند و قدرت بیشتری داشتند و بیشتر زورشان به این افراد می‌رسید تا اکنون که افراد به دوران سودجویی برگشته‌اند.

فقط اخلاق لازم داریم/ حتی لذت را هم در جامعه درست تعریف نکرده‌ایم!

منافی با اشاره به اینکه مگر یک فرد چه قدر می‌تواند پول در بیاورد و مگر چه قدر می‌تواند خرج کند، گفت: ما فقط یک چیز لازم داریم و آن هم اخلاق است. ما چه قدر توانستیم بعد از انقلاب اخلاق را در مردم زنده کنیم و نگه داریم؟ اگر اخلاق باشد نه فردی که پول دارد ادعا می‌کند که بی‌پول است، نه فردی که بی‌پول است درمانده می‌ماند.

وزیر بهداشت دولت‌های محمدعلی رجایی، محمدجواد باهنر، دولت اول میرحسین موسوی تصریح کرد: ما زمانی موفق می‌شویم که حاکمیت خدا را بپذیریم و راه خدا را برویم اگر رفتیم زندگی دنیا و آخرتمان خراب نمی‌شود. فردی می‌میرد با چند ده میلیارد ثروت و این پول به فرزندانش می‌رسد که به دنبال بی‌عقلی ــ که نام آن را گذاشته‌اند لذت طلبی ــ می‌روند. ما حتی لذت را در جامعه درست تعریف نکرده‌‌ایم.

نظارت حکومتی قوی لازم داریم

وی در پاسخ به این سؤال که چگونه چنین اخلاق‌مداری را در میان جامعه پزشکی ترویج دهیم، گفت: مسئله این است که اگر دکتری پول نگیرد بیماران فکر می‌کنند او بی‌سواد است. هر کاری و هر مسئله‌ای تربیت نیاز دارد. اگر همه این مسائل را جمع کنیم همه چیز به اخلاق باز می‌گردد اگر خداوند در ذات ما جا گرفت و خدا را باور کردیم همه چیز داریم و هر جا برویم سعی می‌کنیم بیشتر خدمت کنیم چرا که خداوند را بالای سر خود می‌بینیم.

گزارش تصویری نشست را اینجا ببینید!