توصیه‌نامه اخلاقی یونسکو؛ سند هنجاری علیه سوء استفاده از هوش مصنوعی
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: محور توصیه‌نامه اخلاق هوش مصنوعی چهار ارزش اصلی است که به نوعی مبنای سیستم‌های هوش مصنوعی را پایه‌گذاری می‌کند و این توصیه‌نامه سند هنجاری بین‌المللی و پیامی علیه سوء استفاده از سیستم‌های هوش مصنوعی است.
به گزارش خبرنگار ایکنا، پنجمین همایش هوش مصنوعی و دیپلماسی‌های نوین سه‌شنبه 8 اسفندماه در دانشکده مطالعات جهان برگزار شد.
یونس شکرخواه، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در مقاله‌ای با عنوان «توصیه یونسکو درباره اخلاق هوش مصنوعی؛ نگاه از درون» گفت: توصیه اخلاق هوش مصنوعی یونسکو یک سند رسمی است که ارزش‌ها، اصول و توصیه‌های مبتنی بر برنامه‌ریزی را برای استفاده اخلاقی از هوش مصنوعی درنظر می‌گیرد. این سند ابتدا از سوی یک گروه ۲۴ نفره از متخصصان بین‌المللی هوش مصنوعی نوشته شده و با مشارکت ۱۰۲ کشور عضو یونسکو و سایر ذینفعان بازبینی و نهایی شده است. بررسی پیش‌نویس سند توصیه اخلاق هوش مصنوعی که مبنای نخستین سند اخلاقی فراگیر درباره هوش مصنوعی است، در نشست‌های فشرده آنلاین جهانی با حضور کارشناسان کشور‌های عضو یونسکو طی دو مرحله به پایان رسید.
وی افزود: پیش‌نویس این نشست‌ها، ابتدا طی ۹ روز در فاصله نشست اول و دوم در سال ۲۰۲۱ دنبال شد و پیش‌نویس توصیه در نوامبر ۲۰۲۱ برای تصویب نهایی به چهل و یکمین کنفرانس یونسکو ارائه شد. کنفرانس در نشست خود در پاریس از ۹ تا ۲۴ نوامبر ۲۰۲۱، سند محصول وردینگ را تصویب کرد و به این ترتیب به سند نهایی با عنوان «توصیه درباره اخلاق هوش مصنوعی» تبدیل شد.
شکرخواه ادامه داد: ساختار توصیه‌نامه اخلاق هوش مصنوعی از یک مقدمه، ۸ بخش و ۱۴۱ ماده تشکیل می‌شود که دامنه کاربرد، اهداف و مقاصد، ارزش‌ها و اصول، خط مشی در ۱۱ زمینه؛ برآورد تأثیرات اخلاقی، حاکمیت اخلاقی و سرپرستی، سیاست‌های داده، همکاری بین‌المللی و توسعه، زیست‌بوم و اکوسیستم‌ها، جنسیت، فرهنگ، آموزش و پژوهش، ارتباطات و اطلاعات، اقتصاد و کار، بهداشت و رفاه اجتماعی، نظارت و ارزیابی، بهره‌برداری و استفاده از توصیه‌نامه کنونی، ارتقای توصیه‌نامه کنونی، پیش بینی‌های نهایی را پوشش می‌دهد.
وی در ادامه به فرصت‌ها و مخاطرات هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت: تحولات فزاینده هوش مصنوعی، فرصت‌ها و مخاطرات بسیاری در سطح جهانی از تسهیل، تشخیص مراقبت‌های بهداشتی تا گسترش برقراری ارتباط انسانی از طریق رسانه‌های نوین و اتوماسیون کاری از طریق وظایف خودکار، انباشت و پردازش بسیار سریع اطلاعات و نیز تسهیل گسترده امور در روزنامه‌نگاری، اطلاع‌رسانی و ... ایجاد کرده است.
این استاد علوم ارتباطات تصریح کرد: این مخاطرات احتمالی برخاسته از هوش مصنوعی بود که یونسکو را به سویی کشاند تا فهرستی از نگرانی‌ها را با هماهنگی کارشناسان برجسته جهان به بحث بگذارد و راه‌های مقابله با آن‌ها را در قالب یک توصیه‌نامه ۱۴۱ ماده‌ای مدون کند و طیف نگرانی‌های اخلاقی عمیق جهانی که ناشی از قدرت بالقوه هوش مصنوعی است، دامنه گسترده‌تری از فهرست یونسکو دارد. از دست دادن شغل، نقض حریم خصوصی و تکینگی تکنولوژیک از جمله این نگرانی‌ها و مخاطرات است که تکینگی به یک آینده فرضیه‌ای دلالت می‌کند و در آن رشد تکنولوژی به مرحله‌ای غیرقابل کنترل تبدیل می‌شود.
وی با اشاره به ۴ ارزش اصلی مطرح شده در سند توصیه‌نامه اخلاق هوش مصنوعی گفت: محور توصیه‌نامه اخلاق هوش مصنوعی چهار ارزش اصلی است و به نوعی مبنای سیستم‌های هوش مصنوعی را پایه‌گذاری می‌کند و از جمله آن‌ها احترام، حفاظت و ارتقای حقوق بشر و آزادی‌های اساسی و کرامت انسانی، زندگی مسالمت‌آمیز، عدالت و جوامع بهم پیوسته، اطمینان از تنوع و فراگیری، محیط زیست و شکوفایی اکوسیستم است. توصیه‌نامه یونسکو سند هنجاری بین‌المللی است که پیامی علیه سوء استفاده از سیستم‌های هوش مصنوعی است.
شکرخواه ادامه داد: با توجه به اینکه غول‌های فناوری حاضر به پذیرش مسئولیت و حساب‌کشی از آن‌ها نیستند. مسئله اینجاست که اگر کلان‌داده‌ها سکوی ورود به عرصه جهان هوش مصنوعی است؛ پس مالکان کلان‌داده‌ها یا غول‌های فناوری پیشرفته و شرکت‌هایی که مالکان چت‌بات‌ها هستند و به ویژه گافام پنج غول اینترنتی آمریکایی که بر بازار دیجیتال جهان سلطه دارند؛ اعم از گوگل، اپل، فیسبوک، آمازون و مایکروسافت باید بدنه‌های اخلاقی خاص خود را برای مطالعه زیرساخت‌ها ایجاد کنند تا برنامه اخلاق هوش مصنوعی قابل استناد باشد.
وی در پایان سخنانش تصریح کرد: این توصیه، جاه‌طلبی ارائه یک تعریف واحد از هوش مصنوعی را ندارد، زیرا چنین تعریفی باید در طول زمان و مطابق با پیشرفت‌های فناوری تغییر کند. در عوض جاه‌طلبی آن پرداختن به آن دسته از ویژگی‌های سیستم‌های هوش مصنوعی را به عنوان سیستم‌هایی که ظرفیت پردازش داده‌ها و اطلاعات را به شیوه‌ای شبیه رفتار هوشمندانه دارند و معمولاً شامل جنبه‌های استدلال، یادگیری، ادراک، پیش‌بینی، برنامه‌ریزی یا کنترل می‌شوند، نزدیک می‌کند.
انتهای پیام
