مفاد عهد و پیمان مهدوی در دعای عهد چیست

حجت‌الاسلام اصغر قاضی خانی، پژوهشگر حوزه مهدویت در همدان، در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، ضمن بررسی و تفسیر دعای عهد، اظهار کرد: در این دعا بعد از تجدید عهد با امام، هشت مقام را از خدا طلب می‌کنیم؛ از خدا می‌خواهیم که برای دستیابی به آرمان‌های جهانی یار امام زمان(عج) و کمک کار او شویم و از آن حضرت دفاع کنیم، در انجام مقاصد و حوائج امام سرعت بگیریم اوامر آن حضرت را گوش دهیم و در رکاب آن امام به درجه رفیع شهادت برسیم.

وی ادامه داد: با این آموزه‌ها زندگی منتظر باید بر مبنای یاری امام شکل بگیرد. لازمه این یاری، شناخت امام زمان(عج) است. کسی که می‌خواهد از امام حمایت کند ابتدا لازم است خواسته‌های آن حضرت را بشناسد.

قاضی‌خانی با اشاره به مفاد این دعا گفت: «اللهُمَّ اجْعَلْنی مِن انصاره؛ خدایا مرا از یاران او قرار ده» زندگی مهدوی با نصرت حجت حی شکل می‌گیرد البته درباره نصرت اولیای الهی در سوره آل عمران آیه ۸۱ آمده است «وَإِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثَاقَ النَّبِيِّينَ ...» یعنی ایمان به تنهایی کفایت نمی‌کند، بلکه یاری و حمایت هم لازم است، منتظر امام با اینکه به او اعتقاد دارد، باید در مرحله عمل هم کوشا باشد و به یاری و نصرت او بشتابد «وأعوانه» و کمک کارانش.

بیشتر بخوانید:

• برکات دعای عهد و وظایف منتظران

این مدرس حوزه با اشاره به اینکه در آیات و روایات بر کمک به همنوع مسلمان و مؤمن سفارش و تأکید شده است، یادآور شد: این عمل موجب پاداش فراوان است حالا اگر کسی به بالاترین فرد هستی کمک کند چه مقدار ارزش دارد؟ یکی از مصادیق کمک به امام کمک‌های مادی است. امام رضا(ع) فرمودند «ان الخمس عوتنا ... فلا تَزْرُوهُ عَنا ولا تحرموا أنفسكم دعاءنا ماقدرتم عليه، خمس کمک به ماست آن را از ما دور نکنید تا از دعای ما محروم نشوید. امام زمان(عج) فرمود «هیچ کس حق ندارد در مال غیر تصرف کند، پس چگونه مردم در مال ما تصرف می کنند؟ هر کس بدون دستور ما در مال ما تصرف کند، مرتکب گناه شده و هر کس ذره‌ای از مال ما را بخورد پس گویی آتش در شکم اوست.

قاضی خانی به سومین مفاد این دعا اشاره کرد و گفت: «وَالدَانِينَ عَنْهُ» و دفاع کنندگان از او دفاع از امام مهدی(عج) یکی از درس‌های زندگی مهدوی در پرتو این دعاست. دفاع از شخصیت‌های معصوم لازم است و نباید آن بزرگواران دست آویز اهداف سوء قرار گیرند. خداوند در قرآن به دفاع از پیامبران می‌پردازد، بر ما نیز دفاع از شخصیت‌های مذهبی که مورد تهمت و تحقیر قرار می‌گیرند لازم است.

وی ادامه داد: دفاع از بزرگان جلوه‌های متفاوتی دارد؛ گاهی با زبان گاه با قلم و گاه با شمشیر است امام حسین(ع) فرمود؛ هَلْ مِنْ ذَابَ يَدُبُّ عَنْ حَرَمَ رَسُولِ اللَّهِ؛ آیا مدافعی هست که ازحریم رسول خدا دفاع کند؟!

این پژوهشگر حوزه مهدویت گفت: شخص منتظری که می‌خواهد با تمام وجود از حضرت مهدی(عج) دفاع کند باید دشمن و شگردهای او را بشناسد و بصیرت‌های لازم را دارا باشد. امروزه برخی با تحریف، تغییر و تبدیل مهدویت اصیل در صدد، دشمنی و عده‌ای دیگر با شاخه این شجره طوبی، یعنی ولایت فقیه دشمنی مخالفت ومبارزه می‌کنند.

وی تصریح کرد: «وَ الْمُسارِعِينَ إِلَيْهِ فى قَضاءِ حَوائِجِهِ؛و شتابندگان به سوی او دربر آوردن خواسته‌هایش» در این عبارت نه تنها از خدا می‌خواهیم که ما را از مدافعان حضرت مهدی(عج) قرار دهد بلکه از او می‌طلبیم که ما را از کسانی قرار دهد که در برآوردن خواسته‌های آن، حضرت بر دیگران پیشی بگیریم.

وی ادامه داد: از این فراز دو نکته استفاده می‌شود؛ سرعت سبقت در کار خیر ارزش آن را افزایش می‌دهد. در قرآن واژه‌های «سارِعُوا»، «سابقُوا» و «فَاسْتَبِقُوا» در مورد کار خیر، به کار رفته است. قرآن کریم در ستایش انبیا می‌فرماید «يُسارِعُونَ فِي الْخَيْرات آنها در نیکی‌ها شتاب و سرعت می‌گیرند در سوره آل عمران آیه ۱۱۴ آمده است «يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُسارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَ أُولئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ؛ آنان به خدا و روز قیامت ایمان دارند و امر به معروف و نهی از منکر می کنند و در کارهای خیر شتاب می ورزند آنان از افرادصالح و شایسته هستند.»

قاضی خانی دومین نکته این فراز را خواسته‌های امام زمان(عج) عنوان کرد و گفت: ابتدا باید دانست تقاضای امام مهدی(عج) همان تقاضاهای اهل بیت علیهم‌السلام است یعنی توجه به خوبی‌ها و دور شدن از بدی‌هاست زیرا این خاندان اصل و فرع و معدن و منشأ تمام خوبی‌ها هستند و تنها خواسته آنها رعایت تقوا است؛ اما برخی از خواسته‌های خاص حضرت را می‌توان رسیدگی به فقرا و نیازمندان فکری و مادی ذکر کرد.

این پژوهشگر مهدویت پنجمین مفاد این دعا را «وَ الْمُمْتَثِلِينَ لأَوامِرِه؛ و اطاعت از اوامرش دانست» و گفت: این فراز نیز دو نکته دارد؛ فرمان‌های امام زمان(عج) فرموده‌های حضرت مهدی در توقیعات و تشرفات راستین منعکس شده است؛ مانند داستان حاج علی بغدادی و حکایت سید رشتی که در مفاتیح الجنان آمده است یا ملاقات پسر مهزیار که حضرت او و همه شیعیان را به رعایت سه مسئله یادآور می‌شود صله رحم، توجه به ضعیفان جامعه و جمع ننمودن و احتکار نکردن اموال. اطاعت امام زمان(عج) اطاعت از وصی و نماینده پیامبر(ص) واجب است، به ویژه در این دوران که به سبب بروز فتنه‌ها یا در عصر ظهور که شرایط کمی دشوار می‌شود، اطاعت کردن و سرپیچی نکردن، سخت‌تر و لازم‌تر است. «والمحامينَ عَنْهُ و حمایت گران از آن حضرت».

وی درباره ششمین مفاد این دعا گفت: دفاع از اندیشه مهدویت بر همگان شایسته و لازم است فردی که دوست دارد زندگی‌اش را رنگ مهدوی ببخشد باید عارفانه و عاشقانه از حضرت دفاع کند؛ اگر چه خداوند متعال، در سوره بقره آیه ۱۳۷ حمایت و کفایت خود را از مسلمانان اعلام کرده است «فَسَيَكْفِيكَهُمْ الله»؛ لذا خداوند قطعاً جانشین خودش، یعنی امام مهدی را حفظ و حمایت می‌کند؛ اما ما هم وظیفه‌ای داریم که در این فراز اعلام کنیم. «و السابقين إلى إرادته؛ و پیشی گیرندگان به سوی خواسته‌اش.»

این پژوهشگر حوزه مهدویت با بیان اینکه در سه فراز قبل صحبت از سرعت بود اکنون هم صحبت از سبقت است سرعت در انجام و سبقت در کار و از دستندادن فرصت، یکی از تعالیم این دعابرای زندگی مهدوی است. شخص منتظر خوب می‌داند در کارهای نیک، پیشتاز بودن و شتاب بسوی صالحات وخیرات، امتیازات ویژه‌ای دارد. «وَالْمُسْتَشْهَدينَ بَيْنَ يَدَيْهِ؛ و شهادت یافتگان پیش رویش.»

وی تصریح کرد: میل به عاقبت خیری و شوق شهادت از ویژگی‌های حیات و ممات مهدوی است این فراز نشان از روح تسلیم و پذیرفتن حق و جان نثاری است چه بسا در میدان عمل و در روز ظهور زمینه برای نوشیدن شربت شهادت لازم فراهم نیاید؛ ولی برای منتظر داشتن چنین روحیه ای لازم باشد.

قاضی خانی گفت: شهید شدن یک مسئله است و آمادگی برای شهادت مسئله‌ای دیگر است؛ چنانکه خداوند نمی‌خواست خون اسماعیل ریخته شود؛ ولی می‌خواست ابراهیم آمادگی کامل برای قربانی کردن فرزند داشته باشد. ممکن است ما زمان ظهور حضرت مهدی(عج) را درک نکنیم ولی انتظار ظهور و عشق و انس و آمادگی برای حضور در رکابش برای زندگی مهدوی لازم است اگر بخواهیم در زمان رجعت حضور بیابیم؛ باید روحیه شهادت طلبی را اکنون کسب و اعلام کنیم.