جهاددانشگاهی فراتر از نهاد علم، به مسائل اجتماعی می‌اندیشد
معاون فرهنگی جهاددانشگاهی با بیان اینکه جهاددانشگاهی فراتر از نهاد علم، به مسائل اجتماعی نیز می‌اندیشد، گفت: اگر در دانشگاه کارکردهای آموزشی، پژوهشی و فرهنگی را شاهد هستیم، باید بتوانیم با یک نهاد واسط، این فضا را به فضای اجتماع و بیرون دانشگاه متصل کنیم.
علیرضا کلانتر مهرجردی، معاون فرهنگی جهاددانشگاهی در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی اظهار کرد: جهاددانشگاهی یکی از اولین ابتکاراتی بود که پس از انقلاب اسلامی در مجموعه نظام اندیشه‌ورزی فکر انقلابی تولد یافت و به‌نوعی افق بلند فکری امام خمینی(ره) بود که تأسیس این نهاد را منجر شد و ما آن را در اوان انقلاب اسلامی داشتیم.
عضو هیئت علمی جهاددانشگاهی گفت: دانشگاه علی‌رغم قدمت قابل توجه در دنیا و در ایران به نظر می‌رسد دچار بدکارکردهایی است که باید از دریچه جامعه ایرانی بدان توجه کنیم و این ظرفیت و سرمایه ارزشمند را در مسیر پیشرفت فزاینده با نگاهی درون‌زا قرار دهیم که در پاسخ به این مفروض، تأسیس نهاد انقلابی جهاددانشگاهی طرح شد و مورد توجه قرار گرفت، لذا مفهوم و عنوانی که برای این نهاد در نظر گرفته شد ترکیبی از دو مفهوم در یک گزاره جهاد و دانشگاه بود و بدین‌سان از آغاز انقلاب تاکنون، شاهد فعالیت‌های این نهاد علمی - فرهنگی در دانشگاه‌ها هستیم.
کلانتر مهرجردی بیان کرد: مفروض این است که در دانشگاه و ساختار نهاد علم، فعالیت‌هایی جریان دارد، اما شاید ما نیاز داریم به فضا و ساختاری که بتواند فراتر از نهاد علم هم بیندیشد و به‌نوعی که مقوم کارکردهای دانشگاه هم باشد، به این معنا که اگر در دانشگاه کارکردهای آموزشی، پژوهشی و فرهنگی را شاهد هستیم، بتوانیم با یک نهاد واسط، این فضا را به فضای اجتماع و بیرون دانشگاه متصل کنیم و در ضلع مقابل، جامعه را برای تقویت فضای عملکردی دانشگاه در نظر گیریم تا دانشگاه در خلأ اندیشه و فکر نکند، همچنین در خلأ آموزش ندهد و پژوهش نکند.
معاون فرهنگی جهاددانشگاهی افزود: جهاددانشگاهی با این نگاه ایجاد شد و در فرآیند تأسیس، سه مرحله مهم را براساس مرام و اساسنامه‌اش شاهد هستیم. در اوایل این نهاد برای مدیریت نهاد علم ایجاد شد، زیرا خلأ مهمی اتفاق افتاده بود و جهاددانشگاهی مبدأ عضوگیری جدید در دانشگاه‌ها شد. در سال 1364 مجدد براساس نظام انتظاراتی که از این نهاد می‌رفت، بنا شد جهاددانشگاهی گامی فراتر بر دارد، لذا بحث پژوهش در اسلامی شدن دانشگاه‌ها به‌عنوان مأموریت این نهاد برجسته شد و در نهایت در سال 1369 مدیران درون جهاددانشگاهی، سمت تغییر را پیشنهاد کردند و در اساسنامه جهاددانشگاهی، با توجه به فضاهای ایجاد شده و تجارب به دست آمده ارتباط میان صنعت و دانشگاه و ارتباط بین جامعه و دانشگاه، به‌عنوان یکی از محورهای مهم در مأموریت برجسته شد.
جهاددانشگاهی؛ نهاد واسط فرهنگ دانشگاهی و عمومی
معاون فرهنگی جهاددانشگاهی اظهار کرد: براساس همین روند شاهد بودیم که جهاد در هر سه عرصه مرسوم دانشگاهی، همچنین عرصه اشتغال و کارآفرینی دانشگاه‌ها نقش‌آفرینی کرد، اما جهاددانشگاهی به دلیل تفاوت ماهوی که با نظام نهادی دانشگاه داشت، به این معنا که یک سمت آن به‌سوی فرهنگ دانشگاهی و یک سمت آن فرهنگ عمومی جامعه بود، از همان ابتدا در حوزه فرهنگی، کارکردها و کارویژه‌هایی را برای خود در حوزه فرهنگ دانشگاهی تعریف کرد و دست به ابتکارات زد.
وی با اشاره به تبارشناخت معیار موردنظر جهاددانشگاهی بیان کرد: ورود جهاددانشگاهی در حوزه فرهنگی بر مناط یک نظام مسئله بوده است، یعنی یک سری مسائل و شاخص بوده است که جهاد برای آن مسئله و شاخص، اقدامات و فعالیت‌های فرهنگی‌اش را طراحی و ارائه کرده و سعی داشته ذی‌نفعان دانشگاه را به آن مسائل معطوف کند.
جهاددانشگاهی؛ بازیگر جدی در حوزه فرهنگ دانشگاهی
کلانتر مهرجردی با بیان اینکه جهاددانشگاهی، بازیگر جدی در حوزه فرهنگ دانشگاهی بوده است، اظهار کرد: در اساسنامه و مأموریت جهاددانشگاهی بحث اسلامی شدن دانشگاه‌ها مطرح است و تعبیر خرد این مطلب، چنین است که نظام ارزشی و معرفتی را باید در دانشگاه‌ها ارتقاء دهیم و متناسب با مبانی و مبادی خودمان فضای دانشگاه را بازآفرینی کنیم.
وی افزود: تعبیر کلانی که از اسلامی شدن دانشگاه‌ها می‌توان داشت این است که اساساً دانشگاه اسلامی به لحاظ مجموعه فرآیندها، کارکنش‌ها و کارکردهایش چگونه دارد عمل می‌کند و اینجاست که ما معتقدیم فضای بسته و محدود کلاس، نمی‌تواند زبان و منطق عمل مورد نظر را در دانشجو فراهم کند که جهاددانشگاهی توانست با طراحی مناظره دانشجویان و برگزاری ۱۲ دوره از آن با یک نظام مسئله‌شناسانه، این مهارت موضوعی را در دانشجو ارتقا دهد، این اتفاق در کلاس درسی نمی‌افتاد و لذا باید فضای تمرین و ممارست فراهم شده و شکل‌گیری این فضای تمرین و ممارست به ابتکار حوزه فرهنگی جهاددانشگاهی و در پس فرمایش و تأکید مقام معظم رهبری بوده است.
کلانتر مهرجردی با اشاره به اینکه حوزه نشر در دانشگاه طی سال‌ها به‌سمت حرفه‌ای شدن حرکت کرده است اظهار کرد: جهاددانشگاهی با ایجاد بستر و مرکزی تخصصی در حوزه نشر با عنوان سازمان انتشارات جهاددانشگاهی تلاش کرد میدان نشر را براساس بازیگری دانشجویان و اساتید دانشگاه، به‌گونه‌ای موسع‌تر تعریف کند و امروز قریب 12 هزار عنوان کتاب در این سازمان و شعب آن منتشر شده است که به نظر تراز قابل قبولی است.
معاون فرهنگی جهاددانشگاهی بیان کرد: در مدیریت جدید این نهاد، براساس همان منطق مسئله‌شناسانانه، اساسنامه این سازمان بازنگری و با تصویب در هیئت امنای جهاددانشگاهی، عنوان سازمان مطالعه و نشر جهاددانشگاهی گرفت و تصورمان بر این است که پس از یک دوره طولانی 40 ساله، امروز در گام دوم در حوزه نشر مشکلی نداریم، به‌گونه‌ای که حتی بسیاری از دانشگاه‌ها، دارای واحد نشر شده‌اند و گویی تعداد بازیگران نشر بیشتر از مطالعه‌کنندگان می‌شود، لذا دیگر این نهاد باید برای خودش فضا و مأموریت جدیدی تعریف کند و جدی به آن بپردازد.
وی ادامه داد: این نهاد در حوزه دانشجویی با ایجاد یک شبکه سامان‌مند به نام «سازمان دانشجویان»، سعی کرد در کنار سایر تشکلات دانشجویی، اثرات ارزشمندی را در فضای فرهنگی دانشگاه‌ها داشته باشد و اقدامات خوبی را به‌صورت نوآورانه و ابتکاری اجرا کند.
مدیریت وقت دانشجو؛ هسته اصلی نظام برنامه فرهنگی
کلانتر مهرجردی افزود: در حوزه گردشگری علمی و دانشجویی به‌عنوان یک مسئله مهم برای فضای فرهنگی دانشگاه، احساس شد باید سازه معنایی متناسبی را تعریف کنیم تا بتواند تکمیل‌کننده نگاه علمی در دانشگاه‌ها باشد، لذا جهاددانشگاهی با طراحی اردوهای «ایران مرز پر گهر» تلاش کرد قابلیت و ظرفیت‌های ایران اسلامی را برای دانشجویان به‌خوبی تعریف کند تا پیوست فرهنگی نظام علمی و آموزشی از طریق رویدادی اردویی فراهم شود.
وی در پایان با اشاره به مدیریت صرف وقت دانشجویان، به‌عنوان هسته اصلی نظام برنامه فرهنگی برای جهاددانشگاهی گفت: این مهم، نظام برنامه را در چارچوب فرهنگ دانشگاهی و جهت‌گیری‌های فرهنگی، را از ابتدا معطوف به خودش کرد و توانست اقدامات ارزشمندی را در حوزه فرهنگی انجام دهد و علی‌رغم اینکه نیروی انسانی عضو حوزه فرهنگی این نهاد در مقایسه با سایر بخش‌ها کم است و چیزی به معنای بودجه قابل در این حوزه نداشته، تلاش شده است با مدیریت وقت فراغت دانشجویان خارج از حوزه مرسوم پژوهش و آموزش دانشگاه به برنامه‌های فرهنگی دانشجومحور و مسئله‌گون به تکمیل و تقویت دو حوزه آموزش و پژوهش بپردازد.
