تأکید سوره زلزال بر توجه به جزئیات اعمال روزانه

به گزارش ایکنا از همدان، سارا دادوند، مربی دوره دانشجو متدبر قرآن در همدان در جلسه تدبر در قرآن با محوریت سوره زلزال که ۱۰ تیرماه در دانشگاه فرهنگیان همدان برگزار شد، با اشاره به اینکه این سوره به دیدن جزئیات اعمال اشاره می‌کند، اظهار کرد: سوره زلزال تأکید بر توجه کردن به جزئیات و کارهای کوچک دارد و ما را به میزان سنجشی که در قیامت وجود دارد متوجه می‌کند، بنابراین عمل میزانی دارد که ذره‌ای یا مثقالی است.     

وی با بیان اینکه خداوند در این سوره یک موقعیت خاص را تصویر می‌کند، افزود: در روز قیامت زمین لرزانده می‌شود، سنگینی‌های خود را بیرون می‌ریزد و انسان‌ها متعجب و سرگردان سؤال می‌پرسند که زمین را چه شده است. در این هنگام زمین با وحی پروردگار اخبارش را بازگو می‌کند.

این مربی قرآن با اشاره به اینکه این نشان می‌دهد که زمین شعور دارد، گفت: زمین هر عملی که در آن اتفاق می‌افتد را می‌فهمد و مانند یک شاهد زنده لحظه به لحظه اعمال ما را ضبط می‌کند؛ انسان‌ها به‌صورت پراکنده برای دیدن اعمالشان باز می‌گردند پس هر کس که عمل می‌کند به سنگینی ذره‌ای خیر و به اندازه ذره‌ای شر، آن را کامل می‌بیند.

بیشتر بخوانید:

• هدف از سوره حمد رسیدن به عبودیت محض است
• مصداق «شر» در سوره ناس چیست
• سه رابطه‌ای که برای انسان در سوره ماعون معرفی می‌شود

دادوند با اشاره به انواع وحی در قرآن که مراتب مختلفی دارد، بیان کرد: وحی همیشه مثبت نیست، گاهی مثبت است مانند وحی خداوند به پیامبران و گاهی منفی مانند وحی شیطان به اولیا و دوستانش که به آنها القائاتی را می‌رساند، گاهی نیز وحی خنثی است که جنبه مثبت و منفی ندارد مانند وحی به زنبور عسل و یا زمین که مأموریت خود را از خداوند دریافت می‌کنند.

وی با اشاه به اینکه خیرگزینی یک نفع اخروی است، گفت: خیرگزینی ابزاری است که به ما کمک می‌کند آنچه را که می‌دانیم اجرایی کنیم و مراحلی دارد؛ همان‌طور که قبلا بیان شد اولین آن «مواجهه» است که در مورد این سوره یعنی در مورد یک موضوع نکاتی را در دایره اهمیت بیاوریم که قبلا قابل دیدن نبود، تا این مرحله انجام نشود مراحل بعد موضوعیتی ندارد. «تفصیل» مرحله دیگر خیرگزینی است که یک موضوع را از لحاظ انواع نفع برای ما بررسی می‌کند.

دادوند با بیان اینکه «ترجیح» مرحله دیگر خیرگزینی است، تصریح کرد: در این مرحله اولویت با موضوعی است که برای ما نفع و سود دارد. مرحله دیگر خیرگزینی «تعیین» است یعنی عینیت بخشیدن به یک موضوع که در مورد سوره زلزال باید زوایا و چارچوب‌های عملیاتی آن مشخص شود، به‌طور مثال نماز اول وقت خواندن برای افراد در اولویت است و باید مشخص شود که زمان این اول وقت خواندن چه زمانی است و زمانش باید تعیین شود.

وی در ادامه گفت: دو نکته که اراده انسان را برمی‌انگیزد یکی یاد مرگ و قیامت است، و دیگری این است که افراد کاری را فردی انجام ندهد و یک همراه برای خود جور کنند و جمعی باشد. مانند خواندن نماز اول وقت و یا درس خواندن همراه با دوستان که موجب می‌شود رقابت شکل بگیرد و این رقابت انسان را به کمال می‌رساند.

این مربی قرآن با اشاره به اینکه اعمال ما در قیامت به‌صورت ذره ذره محاسبه می‌شود، بیان کرد: احتیاج است که براساس سوره زلزال توجه ما به ذره‌های اعمالمان جلب شود و برای آن ذره‌ها برنامه داشته باشیم و آن را براساس خیر بالاتری که معیار الهی است طوری تنظیم کنیم که از آن بهره ببریم.

وی افزود: جوانی در جهت اصلاح نفس به علامه طباطبایی نامه می‌نویسد؛ علامه در جواب این جوان می‌گوید اول صبح که از خواب بیدار می‌شوی نیت کن هر کاری که انجام می‌دهی نفع اخروی داشته باشد و کاری که نفع اخروی ندارد انجام نده و در آخر شب هر کاری که در طول روز کردی که نفع اخروی داشته است به خاطر آن شکر کن و اگر نبوده توبه کن.

دادوند با اشاره به اینکه یکی از معیار‌های دانستن اعمالی که نفع اخروی دارند احکام شرع است، گفت: اینکه ما بدانیم خداوند چه کاری را حلال یا حرام دانسته در جهت رضای خداوند این اعمال را انجام دهیم؛ آیت‌الله بهجت نیز به انجام واجبات و ترک محرمات تأکید داشت.

این مربی قرآن بیان کرد: انجام ندادن کار مباح یکی دیگر از معیارهای دانستن اعمالی است که نفع اخروی دارند؛ کار مباح کاری است که انجام دادن و ندادن آن فرقی نمی‌کند. بنابر رویکرد خیرگزینی این سوره ما این اعمال را یا نباید انجام دهیم یا اینکه در جهت رضایت خداوند تنظیم کنیم، لذا گزاره‌های ذهنی که رفتار ما را تنظیم می‌کند باید قرآنی شود و این با خواندن قرآن بیشتر و روایات به دست می‌آید، به ‌گونه‌ای که عرفای ما دو گونه اعمال دارند یا حلال و یا حرام اعمالی که مباح باشد را در زندگی خود ندارند.