ﮔﺴﺘﺮش زﻣﯿﻦ از زﯾﺮ ﮐﻌﺒﻪ ﺑﺎ ﺣﻘﺎﯾﻖ ﻋﻠﻤﯽ و ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻣﻨﺎﻓﺎت ﻧﺪارد
تصور راﯾﺞ ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﺑﺘﺪا ﺗﻤﺎم ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ را آبﻫﺎی ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺎرانﻫﺎی ﺳﯿﻼﺑﯽ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻓﺮاﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد، اﯾﻦ آبﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ در ﮔﻮدالﻫﺎی زﻣﯿﻦ ﺟﺎی ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ، ﺧﺸﮑﯽﻫﺎ از زﯾﺮ آب ﺳﺮ ﺑﺮآوردﻧﺪ و ﺑﺎ ﻣﺮور زﻣﺎن ﮔﺴﺘﺮده ﺷﺪﻧﺪ و اوﻟﯿﻦ ﻧﻘﻄﻪای ﮐﻪ از زﯾﺮ آب ﺑﯿﺮون زد، ﻣﻮﺿﻊ ﺧﺎﻧﻪ ﮐﻌﺒﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ.
به گزارش ایکنا، در ﮐﺘﺐ ادﻋﯿﻪ و آداب و ﺳﻨﻦ، ﺷﺐ و روزی به نام نحو الارض ﺛﺒﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ.
دﺣﻮ اﻻرض ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﮔﺴﺘﺮدن زﻣﯿﻦ اﺳﺖ. دَﺣﻮ از ﺟﻬﺖ ﻟﻐﻮى ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﮔﺴﺘﺮدن اﺳﺖ و ﺑﻌﻀﻰ آن را ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﭘﺮﺗﺎب ﮐﺮدن و ﺗﮑﺎن دادن ﭼﯿﺰى از ﻣﺤﻞ اﺻﻠﯽاش ﻧﯿﺰ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﺮده‌اﻧﺪ و ﭼﻮن اﯾﻦ دو ﻣﻌﻨﺎ ﻻزم و ﻣﻠﺰوم ﯾﮑﺪﯾﮕﺮﻧﺪ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺮﻣﻰﮔﺮدﻧﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺮاد از دﺣﻮ اﻻرض اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ زﻣﯿﻦ از زﯾﺮ ﮐﻌﺒﻪ ﮔﺴﺘﺮاﻧﯿﺪه ﺷﺪ، ﭘﺲ از آﻧﮑﻪ ﺗﻤﺎم ﺳﻄﺢ ﮐﺮه زﻣﯿﻦ را آب ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد، ﺧﺪاوﻧﺪ اراده ﮐﺮد زﻣﯿﻦ را از زﯾﺮ آب ﺑﯿﺮون آورد ﺗﺎ ﺑﺮای زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻮﺟﻮدات ﻣﻬﯿﺎ ﮔﺮدد، ﭼﻨﺎﮐﻪ در ﻗﺮآن آﻣﺪه اﺳﺖ: «وَاﻟْﺄَرْضِ وَ ﻣَﺎ ﻃَﺤَﺎﻫَﺎ»، «وَاﻟْﺄَرْضَ ﺑَﻌْﺪَ ذَﻟِﮏَ دَﺣَﺎﻫَﺎ» ﺧﺪاوﻧﺪ در اﯾﻦ آﯾﻪ و آﯾﺎت ﻗﺒﻞ از آن در ﻣﻮرد ﭘﯿﺪاﯾﺶ و آﻓﺮﯾﻨﺶ زﻣﯿﻦ ﺳﺨﻦ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ. ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﻔﺴﺮان از ﺟﻤﻠﻪ ﻃﺒﺮﺳﯽ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ آﯾﻪ، ﺑﻪ دﺣﻮ اﻻرض اﺷﺎره دارد و ﻣﻨﻈﻮر آن اﺳﺖ ﮐﻪ در آﻏﺎز، ﺗﻤﺎم ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ را آبﻫﺎی ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺎرانﻫﺎی ﺳﯿﻼﺑﯽ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ، ﻓﺮاﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد. اﯾﻦ آبﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ در ﮔﻮدالﻫﺎی زﻣﯿﻦ ﺟﺎی ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺧﺸﮑﯽﻫﺎ از زﯾﺮ آب ﺳﺮ ﺑﺮ آوردﻧﺪ، روز ﺑﻪ روز ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ وﺿﻊ ﻓﻌﻠﯽ درآﻣﺪﻧﺪ. ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺮآﻣﺪﮔﯽ ﮐﻪ آﺷﮑﺎر ﺷﺪ، ﻣﻮﺿﻊ ﺧﺎنه ﮐﻌﺒﻪ ﺑﻮد و اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻌﺪ از آﻓﺮﯾﻨﺶ زﻣﯿﻦ و آﺳﻤﺎن روى داد.
ﺳﺆاﻟﯽ ﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ ﻣﻄﺮح اﺳﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ آﯾﺎ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﺬﮐﻮر از رواﯾﺎت ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ دﺣﻮ اﻻرض ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ؟ آﯾﺎ زﻣﯿﻦ در اﺑﺘﺪا زﯾﺮ آب ﺑﻮده و از زﯾﺮ ﮐﻌﺒﻪ ﺳﺮ ﺑﯿﺮون آورده اﺳﺖ؟ آﯾﺎ از ﮐﻠﻤه دﺣﻮ اﻻرض ﻣﻌﻨﺎی دﯾﮕﺮی ﻏﯿﺮ از ﮔﺴﺘﺮدن زﻣﯿﻦ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻧﻤﯽﺷﻮد؟ آﯾﺎ اﯾﻦ اﺣﺎدﯾﺚ از ﺻﺤﺖ ﻻزم ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ؟
تطابق علم جدید و آیات و روایات
ﻣﻮﺿﻮع ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﺟﻬﺎن ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻓﮑﺮ ﺑﺸﺮ را ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﺸﻐﻮل ﮐﺮده اﺳﺖ. ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ در آﯾﺎت ﻣﺘﻌﺪدی اﺷﺎراﺗﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﮐﺮده اﺳﺖ. دﯾﻦ و ﻋﻠﻢ در اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﻣﺘﻔﻖاﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﺴﺘﯽ از ﯾﮏ ﻣﺎده ﯾﺎ ﯾﮏ اﺻﻞ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه، ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻋﻮاﻟﻢ دﯾﮕﺮی ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﻋﻠﻢ ﺟﺪﯾﺪ در ﻣﻮرد ﻣﺎده ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ: ﮔﺎزی ﺑﻮد ﮐﻪ ﻓﻀﺎ را ﭘﺮ ﺳﺎﺧﺖ. ﻓﻀﺎی ﮐﯿﻬﺎﻧﯽ آﮐﻨﺪه از ﮔﺎزی اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﭘﺨﺶ ﺷﺪه و ﺣﺎوی ذرات ﺑﺴﯿﺎر از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﻨﮕﯿﻦ و ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺑﺮﻫﺎی ﺧﺎﮐﯽ اﺳﺖ و ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ ذرات آب در داﺧﻞ اﺑﺮ اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد و ﻣﻨﻌﻘﺪ ﻣﯽﮔﺮدد، اﯾﻦ ذرات ﻧﯿﺰ ﻣﻨﻌﻘﺪ ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻪ ﻏﻠﯿﻆ درﻣﯽآﯾﺪ.
ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺨﺴﺖ آب را آﻓﺮﯾﺪ و ﻫﻤﺮاه آن ﻋﻨﺎﺻﺮ دﯾﮕﺮ را آﻓﺮﯾﺪ، ﺳﭙﺲ در آن ﮔﺮﻣﺎ ﻧﻬﺎد و از آن ﺑﺨﺎر ﺧﺎرج ﮐﺮد. آن ﺑﺨﺎر اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ از آن ﺑﺨﺎر اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ، ﻋﺮش ﺧﻮد را ﺑﻨﺎ ﻧﻬﺎد ﮐﻪ ﻣﻠﮏ آﺳﻤﺎنﻫﺎ و زﻣﯿﻦ اﺳﺖ.
ﮔﺮﭼﻪ اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﯾﻌﻨﯽ ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪن و ﮔﺴﺘﺮاﻧﺪه ﺷﺪن زﻣﯿﻦ در ﻣﺮﺣله اول ﻋﺠﯿﺐ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ، اﻣﺎ ﺗﻌﺮﯾﻒ واﺿﺢﺗﺮ آن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد: ﭘﺲ از آﻧﮑﻪ ﺗﻤﺎم ﺳﻄﺢ ﮐﺮه زﻣﯿﻦ ﺑﻪ ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﯽ در زﯾﺮ آب ﻓﺮو رﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ آن را از زﯾﺮ آب ﺑﯿﺮون آورد ﮐﻪ ﺻﺤﻨه زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻮﺟﻮدات ﻣﻬﯿﺎ ﮔﺮدد، اوﻟﯿﻦ ﻧﻘﻄﻪای ﮐﻪ از زﯾﺮ آب ﺳﺮ ﺑﯿﺮون آورد، ﻫﻤﺎن ﻣﮑﺎن ﻣﻘﺪس ﮐﻌﺒﻪ و ﺑﯿﺖ اﷲ اﻟﺤﺮام ﺑﻮد. اﯾﻦ واﻗﻌﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه اﻫﻤﯿﺖ اﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ و ﻣﺮﮐﺰﯾﺖ آن ﺑﺮای ﻫﻤه ﻋﺎﻟﻤﯿﺎن اﺳﺖ. ﻧﮑﺘه ﺟﺎﻟﺐ اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﯿﺪاﯾﯽ ﺗﻤﺎم اﯾﻦ ﺧﺸﮑﯽﻫﺎ در ﯾﮏ زﻣﺎن رخ ﻧﺪاده ﺑﻠﮑﻪ از ﻧﻘﻄﻪای ﺷﺮوع و اداﻣﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ و اﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ آﻏﺎزﯾﻦ، ﻫﻤﺎن ﻧﻘﻄﻪای از زﻣﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺤﻞ اﺟﺘﻤﺎع ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و ﻃﻮاف ﺑﻪ دور آن، ﯾﻌﻨﯽ ﮐﻌﺒﻪ ﯾﺎ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺪاﺳﺖ.
حاصل آنکه از ﻣﺠﻤﻮع آﯾﺎﺗﯽ ﮐﻪ درﺑﺎره ﺧﻠﻘﺖ آﺳﻤﺎن و زﻣﯿﻦ ﻧﺎزل ﺷﺪه، اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از ﺧﻠﻘﺖ آﺳﻤﺎن و زﻣﯿﻦ، ﺗﻮدهای از ﮔﺎزﻫﺎی ﮔﺴﺘﺮده و ﻋﻈﯿﻢ وﺟﻮد داﺷﺖ و زﻣﯿﻦ و آﺳﻤﺎن ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ و ﭼﺴﺒﯿﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و در اﺛﺮ اﻧﻔﺠﺎرﻫﺎی ﭘﯽ در ﭘﯽ از ﻫﻢ ﺷﮑﺎﻓﺘﻪ و ﮐﻬﮑﺸﺎن و ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ و ﮐﺮات دﯾﮕﺮ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﻈﺮﯾه ﻣﺸﻬﻮر ﻋﻠﻤﯽ، ﯾﻌﻨﯽ اﻧﻔﺠﺎر ﺑﺰرگ، ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ دارد.
دحو الارض و اعجاز علمی قرآن
اﮔﺮ دﺣﻮ را ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎى؛ ﺑﻪ ﺷﺪت ﭘﺮﺗﺎب ﮐﺮدن ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ، ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺧﻠﻘﺖ و ﺟﺪا ﺷﺪن زﻣﯿﻦ از ﻣﻨﺸﺄ اﺻﻠﻰ ﺧﻮد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﭘﺮﺗﺎب ﮔﻮى ﻣﻼزم ﺑﺎ ﺣﺮﮐﺖ اﻧﺘﻘﺎﻟﻰ و وﺿﻌﻰ اﺳﺖ و اﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎى ﮔﺴﺘﺮدن و آﻣﺎده ﮐﺮدن ﺑﺎﺷﺪ، ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دوره‌ای اﺳﺖ ﮐﻪ زﻣﯿﻦ ﺳﺮد ﺷﺪه و ﺳﻄﺢ آن از ﻣﻮاد ﺧﺎک و ﻋﻨﺎﺻﺮ اوﻟﯿﻪ و آﻣﺎده ﺑﺮاى ﻇﻬﻮر ﺑﺮﮐﺎت و رﺣﻤﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ و زﻧﺪﮔﻰ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ، اﻧﺒﺴﺎط زﻣﯿﻦ ﺑﻪ وﺳﯿله ﻏﻠﺘﺎﻧﯿﺪن و ﭼﺮﺧﺶ ﺑﻪ وﻗﻮع ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ و آﻧﭽﻪ در ﺗﻔﺎﺳﯿﺮ از دﺣﻮاﻻرض ﺑﻪ ﺑﺴﻂ و ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ، ﻣﻨﺎﻓﯽ ﻣﻌﻨﺎی ﺣﺮﮐﺖ ﻧﯿﺴﺖ، زﯾﺮا ﻫﺮ ﺑﺴﻂ و اﻧﺒﺴﺎﻃﯽ ﻣﻠﺰم ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ و اﺿﻄﺮاب اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻫﻢ ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻌﻨﺎی ﮔﺴﺘﺮش و ﻫﻢ ﺣﺮﮐﺖ زﻣﯿﻦ را از آن اﻓﺎده ﮐﺮد.
اﺣﺎدﯾﺚ دﺣﻮاﻻرض ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از ﻧﻈﺮ رﺟﺎﻟﯽ ﺿﻌﯿﻒ ﺑﺎﺷﺪ، اﻣﺎ ﻣﺘﻦ آن ﺑﺎ ﻗﺮآن و ﺳﻨﺖ ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ دارد، و ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﺷﺎره‌ای ﺑﻪ ﻋﻈﻤﺖ ﻗﺮآن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، زﯾﺮا ﻗﺮآن در ﻋﺼﺮی ﮐﻪ ﻣﺸﻬﻮر داﻧﺸﻤﻨﺪان، ﻣﻘﻬﻮر ﻧﻈﺮﯾه ﺳﮑﻮن زﻣﯿﻦ ﺑﻄﻠﻤﯿﻮﺳﯽ ﺑﻮدﻧﺪ، ﺷﺠﺎﻋﺎﻧﻪ و ﺑﺎ ﺻﺮاﺣﺖ ﺑﺮﺧﻼف آن ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ و ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻋﻠﻤﯽ ﺣﻖ و ﺻﺎدﻗﯽ را ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻗﺮنﻫﺎ ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﻄﻌﯽ ﺑﻪ اﺛﺒﺎت رﺳﯿﺪ. ﺣﺮﮐﺖ و ﮔﺴﺘﺮش زﻣﯿﻦ از زﯾﺮ ﮐﻌﺒﻪ ﺑﺎ ﺣﻘﺎﯾﻖ ﻋﻠﻤﯽ و ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻣﻨﺎﻓﺎت ﻧﺪارد. ﺷﺎﯾﺪ ﻫﻢ ﺑﯿﺎن اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم، در ﺗﻮﺟﻪ دادن اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺪا و اﯾﻦ ﻣﻮرد ﮐﻪ ﻫﺴﺘﯽ از ذات اﻗﺪس اﻟﻬﯽ ﺣﯿﺎت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، ﻣﻔﯿﺪ ﺑﺎﺷﺪ.
منبع: مقاله «کاوشی در حدیث دحوالارض»، فصلنامه حدیث‌پژوهی
انتهای پیام
