نگاهی به فضائل نیمه شعبان

به گزارش ایکنا از خراسان‌رضوی، شب نيمه شعبان از شب‌هايی است که شب زنده‌داری در آن تأکيد شده و از جمله بركات اين شب مبارك آن است كه ولادت باسعادت امام زمان(عج) در سحر اين شب واقع و باعث زيادی شرافت اين شب مبارك  شده است.

از حضرت امام جعفر صادق(ع) روايت است كه از حضرت امام محمد باقر(ع) از فضل شب نيمه شعبان سؤال شد که فرمود: آن شب بعد از ليله‌القدر، افضل شب‌ها است. در آن شب خداوند به بندگان فضل خود را عطا مى‌فرمايد و ايشان را به كرم خويش مى‌‏آمرزد پس در تقرب جستن به‌سوى خداى تعالى در آن شب سعى و كوشش كنيد. پس به‌درستى كه آن شبى است كه خدا به ذات مقدّس خود قسم ياد فرموده كه سائلى را از درگاه خود دست خالى برنگرداند، مادامى‌كه معصيت را سؤال نكند و آن شبى است كه حق تعالى آن را از براى ما قرار داده به مقابل آن‌كه شب قدر را براى پيغمبر(ص) قرار داده پس كوشش در دعا و ثنا بر خداى تعالى كنيد. 

صلوات امام زين‌العابدين(ع) در شب نیمه شعبان

از اعمالی که در این شب وارد شده  شامل غسل كه باعث تخفيف گناهان مى‏‌شود، احياء که توصیه شده اين شب را به نماز و دعا و استغفار احياء کند، چنانچه امام زين‌العابدين(ع) توصیه مى‏‌كردند، همچنین در روايت است هر كه احيا اين شب را دارد، دل او نميرد در روزى كه دل‌ها بميرند. زيارت حضرت امام حسين(ع) از دیگر اعمال و افضل اعمال اين شب و باعث آمرزش گناهان است.

نقل كرده‏‌اند كه خواندن دعای ذیل به منزله زيارت امام زمان(عج) است‏: اللَّهُمَّ بِحَقِّ لَيْلَتِنَا [هَذِهِ‏] وَ مَوْلُودِهَا وَ حُجَّتِكَ وَ مَوْعُودِهَا ... . همچنين روايت شده از اسماعيل بن فضل هاشمي كه گفت: حضرت صادق(ع) اين دعا را به من تعليم داد كه آن را در شب نيمه شعبان‏ بخوانم: اللَّهُمَّ أَنْتَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ الْخَالِقُ الرَّازِقُ الْمُحْيِي الْمُمِيتُ الْبَدِي‏ءُ الْبَدِيعُ ... . و همچنين بخواند اين دعا را كه حضرت رسول(ص) در اين شب مى‏‌خواندند: اللَّهُمَّ اقْسِمْ لَنَا مِنْ خَشْيَتِكَ مَا يَحُولُ بَيْنَنَا وَ بَيْنَ مَعْصِيَتِكَ وَ مِنْ طَاعَتِكَ ... و اين دعاى جامع كاملى است و خواندن آن در اوقات ديگر نيز غنيمت است.

صلوات امام زين‌العابدين(ع) در هر روز از شعبان در وقت زوال و در شب‏ نيمه شعبان آن بخواند اين صلوات مرويه از حضرت امام زين‌العابدين(ع) را: اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعِ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفِ الْمَلَائِكَةِ وَ مَعْدِنِ الْعِلْمِ وَ أَهْلِ بَيْتِ الْوَحْيِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ... .

از دیگر اعمال این شب قرائت دعای کميل که ورودش در اين شب است و روايت شده که کميل رحمه‌الله ديد که اميرالمؤمنين(ع) در شب نيمه شعبان دعای کميل را در سجده می‌خواند.

کميل بن زياد رحمه‌الله گفت: با مولايم اميرالمؤمنين(ع) در مسجد بصره نشسته بودم و در خدمت او جماعتی از اصحابش بودند و يکی از آنها عرض کرد: معنای فرمايش خدای تعالی که در آیه 4 سوره دخان می‌فرمايد: ( فِيهَا يفرَقُ کُلُّ اَمرٍ حَکيمٍ ) چيست ؟ آن حضرت فرمود: شب نيمه شعبان است. به آن کسی که جانم به دست او است بنده‌ای از بندگان خدا نيست مگر اين که آنچه از نيک و بد بر او جاری می‌شود در شب نيمه شعبان تا آخر سال در مثل چنين شبی برای او، تقسيم می‌شود و هيچ بنده‌ای آن شب را احيا نمی‌دارد و دعای خضر(ع) را نمی‌خواند مگر اين که دعای او مستجاب است. چون آن حضرت به منزل بازگشت و من شبانه به خدمتش رفتم درب را کوبيدم که فرمود: ای کميل تو را چه مطلبی است؟ عرض کردم: يا اميرالمؤمنين مطلبم دعای خضر است. فرمود: کميل بنشين و چون اين دعا را از بر نمودی در هر شب جمعه، يا در هر ماهی يک‌مرتبه، يا در سالی يک‌مرتبه و يا در عمر خود يک‌مرتبه آن را بخوان که خداوند از تو چاره‌سازی فرمايد و ياريت کند و روزيت دهد و هرگز مغفرت خود را از تو باز نگيرد. ای کميل، طول مددت رفاقت تو با ما واجب شد که خواهش تو را انجام دهيم. سپس فرمود: بنويس اللَّهُمَّ إِنِّي أسئَلُکَ بِرَحمَتِکَ الَّتِي وَسِعَت کُلَّ شَيء ...

تسبيحات هر يك از سُبْحانَ اللَّهِ و الْحَمْدُ لِلَّهِ و اللَّهُ أَكْبَرُ و لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ را صد مرتبه بگويد تا خداوند تعالى گناهان گذشته او را بيامرزد و حاجت‌هاى دنيا و آخرت او را برآورد.

روايت شده از ابو يحيى در ضمن خبرى در فضيلت شب

نيمه شعبان كه به مولاى خودم حضرت صادق(ع) گفتم كه بهترين دعاها در اين شب كدام است ؟ فرمود: هر گاه نماز عشا را به‌جا آوردى پس دو ركعت نماز بگزار، در ركعت اوّل حمد و سوره جحد كه قُلْ يا أَيُّهَا الْكافِرُونَ باشد را بخوان و در ركعت دوم حمد و سوره توحيد كه قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ است را بخوان پس چون سلام دادى، 33 مرتبه سُبْحانَ اللَّهِ، 33 مرتبه و الْحَمْدُ لِلَّهِ  و 34 مرتبه اللَّهُ أَكْبَرُ بگو، سپس بگو يَا مَنْ إِلَيْهِ مَلْجَأُ الْعِبَادِ [يَلْجَأُ الْعِبَادُ] فِي الْمُهِمَّاتِ وَ إِلَيْهِ يَفْزَعُ الْخَلْقُ فِي الْمُلِمَّاتِ ... پس به سجده مى‏‌روى و 20 مرتبه‏ مى‏‌گويى‏ يَا رَبِ‏ و هفت مرتبه يَا اللَّهُ‏ و هفت مرتبه لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ و 10 مرتبه ما شاءَ اللَّهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ‏ سپس 10 مرتبه صلوات مى‌‏فرستى بر پيغمبر و آل او(ع) و از خدا حاجت خود را مى‏‌خواهى پس قسم به خدا كه اگر به سبب اين عمل به عدد قطرات باران حاجت بخواهى هر آينه به تو خداوند عز ّو جل آن حاجت‌ها را به كرم و فضل خود برساند.

از جمله اعمال آن است كه شيخ از حماد بن عيسى از ابان بن تغلب روايت كرده كه گفت: حضرت صادق(ع) فرمودند: در شب نيمه شعبانى رسول خدا(ص) در سجده خود می‌فرمود: سَجَدَ لَكَ سَوَادِي وَ خَيَالِي وَ آمَنَ بِكَ فُؤَادِي، پس بر خاك نهاد دو طرف روى خود را و گفت‏ عَفَّرْتُ وَجْهِي فِي التُّرَابِ وَ حُقَّ لِي أَنْ أَسْجُدَ لَكَ ... .

منابع:

مفاتيح الجنان

المراقبات ص 192 و 193 .