غلبه فضای مجازی در ارتباطات انسانی به احساس تنهایی می‌انجامد

مریم تفنگچی، استاد گروه روانشناسی مؤسسه آموزش عالی هشت بهشت در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان با اشاره به تعریف احساس تنهایی اظهار کرد: این حس زمانی ایجاد می‌شود که ارتباط فرد با محیط اجتماعی و اطرافیان خود، کم یا حتی در موارد بیمارگونه قطع می‌شود و ارتباطی هم اگر وجود داشته باشد، شکل واقعی ندارد و به‌صورت مجازی است، در چنین شرایطی احساس تنهایی ایجاد می‌شود. 

وی افزود: افراد می‌توانند در جمع باشند و در عین حال احساس تنهایی کنند و این می‌تواند از علل مختلفی از جمله اختلال روانی و نبود مهارت‌های ارتباطی ناشی شود، اگرچه الزاماً نمی‌توان گفت هر کسی که از احساس تنهایی رنج می‌برد، دچار اختلال روانی است، اما می‌توان اطمینان داشت که این مشکل در حالت حاد خود ناشی از ضعف و کم‌کاری در مسئله شناختی یا ویژگی‌های روانی فرد است.

استاد مؤسسه آموزش عالی هشت بهشت با بیان اینکه گاهی برخی افراد علاقه به تنها بودن دارند، از تنهایی خود لذت می‌برند و به لحاظ شخصیتی درونگرا هستند، گفت: در این حالت مشکل وجود ندارد، اما وقتی فرد از این موضوع رنج می‌برد و علی‌رغم میل خود در تنهایی قرار می‌گیرد، یا زمانی که در جمع است، احساس تنهایی می‌کند، نباید احساسات او را نادیده گرفت، چراکه این احساسات آسیب‌زننده است.

وی ادامه داد: افراد به‌ ازای افزایش رفاه و آسایش احساس تنهایی بیشتری می‌کنند، انسان ذاتاً موجودی اجتماعی است و از حضور در جمع و در ارتباط بودن با افراد لذت می‌برد؛ این در حالی است که با پیشرفت بیشتر جامعه، مجال با هم بودن، تعاملات و ارتباطات افراد از فضای واقعی به فضای مجازی منتقل شده و معنای خود را از دست می‌دهد و این فاصله باعث تنهاتر شدن افراد شده است.

تفنگچی با بیان اینکه مردم در گذشته به علت نبود تکنولوژی و به اقتضای معادلات زندگی روزمره، تعامل بیشتری با یکدیگر داشتند، گفت: این تعامل باعث ارتباطات واقعی و شکل‌گیری وابستگی و دلبستگی ایمن‌تری در افراد می‌شد، اما افزایش تکنولوژی، رفاه و آسایش باعث شده افراد تنهایی بیشتری تجربه کنند.

وی تصریح کرد: در حال حاضر، با کاهش دسترسی به اینترنت، برخی افراد عذاب زیادی می‌کشند، چراکه همه دل‌خوشی خود را در فضای مجازی خلاصه کرده‌اند. این موضوع که با نشستن روی مبل و چرخیدن در فضای مجازی، احساسات مختلف و نیاز به تعامل و ارتباط را نادیده بگیریم، برای همه ما عادت شده است، در حالی که این عادت، مشکلات زیادی ایجاد می‌کند و به همین دلیل، نیاز به بررسی دارد و نباید به سادگی از آن گذشت.

این استاد دانشگاه تأکید کرد: اگر واقعاً احساس تنهایی فرد را آزار بدهد و به‌طور خاص، با دسترسی کمتر به فضای مجازی احساسات بدی تجربه کند، باید سعی در افزایش ارتباطات واقعی خود و حضور بیشتر در اجتماع داشته باشد. ما می‌توانیم از تمامی وسایل و ابزارهای تکنولوژیک استفاده کنیم، اما این‌ها نباید شکل غالب ارتباطات ما را تشکیل دهد؛ تا زمانی که فضای مجازی به شکل غالب ارتباطات تبدیل نشود، می‌تواند ادامه داشته باشد، اما اگر به پنجره اصلی ارتباطات ما تبدیل شد، باعث احساس تنهایی و در صورت عدم درمان، به ملال خلق، افسردگی و اختلالات دیگر منجر می‌شود.

وی با بیان اینکه احساس تنهایی در صورت عدم درمان، زندگی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، گفت: برخی افراد برای فرار از احساس تنهایی، تصمیم به ازدواج یا ورود به رابطه دوستی می‌گیرند، در حالی که اگر احساس تنهایی و فرار از آن تنها انگیزه فرد برای ازدواج باشد، با بروز مشکلات، همین حس با شدت بیشتر بازمی‌گردد. بنابراین، باید با درمان این اختلال، ملاک و معیارهای اصلی و مهم برای ازدواج را تعیین و براساس آنها تصمیم‌گیری کرد.

گفت‌وگو از پریسا عابدی