۱۲ شهریور سالروز شهادت قهرمان مبارزه با استعمار شهید رئیسعلی دلواری به نام روز ملی مبارزه با استعمار انگلیس نامگذاری شده است. به همین مناسبت به بررسی و تشریح زندگی این بزرگمرد تاریخ مقاومت کشور پرداختهایم.
دلوار؛ سرزمین دلاوران
دلوار ناحیه کوچکی در جنوب ایران و در مرکز بوشهر است که مردمان آن به دلاوری شهره هستند و دلوار که گاه دلاور نامیده میشود و گاه دلبار، زیبنده رشادتهای مردمان این سرزمین است. شغل مردمان دلوار ماهیگیری و حصیربافی است. هرچند که ساحل عظیم دلوار برای پهلو گرفتن کشتیهای تجاری مناسب است اما مردمانی از جنس رئیسعلی هرگز اجازه پهلو گرفتن کشتی بیگانگان را به ندادند.
هفت سال دفاع مقدس در برابر انگلیس
رئیسعلی در سال ۱۲۶۱ در روستای دلوار از توابع تنگستان متولد شد. پدرش رئیس محمد، کدخدای دلوار بود که بعد از شهادت رئیسعلی به معینالاسلام ملقّب شد. با شروع نهضت مشروطیت، رئیسعلی در حالی که ۲۴ سال بیشتر نداشت از همه همسن و سالانش پیشتر بود. وی از جمله پیشگامان مشروطهخواه در جنوب ایران بود و جانفشانیهای خود را از همان وقت در راه دفاع آغاز کرد.
جوانی رئیسعلی همزمان با حضور گسترده استعمار انگلیس در خلیج همیشه فارس بود. بعد از این که قوای اشغالگر انگلیس بوشهر را به تصرف خود درآوردند، او با شجاعتی وصفناپذیر به مقابله با تجاوزگران پرداخت و شکستهای سنگینی بر آنان وارد کرد.
هفت سال قیام مردم جنوب علیه استعمار دیرپای انگلیس طول کشید و در این مدت دلیران تنگستانی از جنس رئیسعلی دو هدف عمده را دنبال میکردند، پاسداری از بوشهر و دشتستان و تنگستان به عنوان منطقه سکونت خود و جلوگیری از حرکت قوای بیگانه به درون مرزهای ایران و دفاع از استقلال وطن.
شروع تهاجم و آغاز دفاع
آغاز جنگ جهانی اول، ایران را در معرض هجوم قرار داد و کشتیهای جنگی انگلستان در مقابل بوشهر لنگر انداختند و نیروهای اشغالگر در مرداد ۱۲۹۴ بهصورت تدریجی قصد اشغال بوشهر و نواحی ساحلی اطراف را در سر میگذراندند.
یک روز پس از اشغال بوشهر، تعدادی از ساکنین آن علیه اشغالگران اعتراض کردند و در این حین دستگیر و به هندوستان تبعید شدند. به دنبال کسب تکلیف رئیسعلی از علماء، حکم جهاد علمای نجف توسط شیخ محمدحسین برازجانی به انضمام حکم خود شیخ ابلاغ شد. رئیسعلی همراه دوستش خالو حسین دشتی پس از مذاکراتی با وی آمادگی خود را برای دفاع از بوشهر و جلوگیری از پیشروی نیروهای انگلیسی اعلام داشت.
نیروهای انگلیسی همزمان با حمله به بوشهر به دلوار نیز حملهور میشوند تا علاوه بر تصرف دلوار مقاومت آنان را نیز درهم بشکنند. دلوار محلی بود که پیش از آن چند بار سربازان انگلیسی به آن جا تجاوز کرده اما طعم شکست را در این ناحیه چشیده بودند.
عملیات چریکی موفق
قیام دلیران تنگستان علیه اشغالگران آغاز شد و نیروهای متجاوز انگلیسی که قریب به پنج هزار نفر بودند در دام دلیرمردان تنگستانی گرفتار و عده زیادی از متجاوزان انگلیسی در این حمله کشته شدند.
عملیات چریکی پیروزمندانه رئیسعلی، سایر مبارزان تنگستان را تشویق به همراهی تا تابستان ۱۹۱۵ و اجرای عملیات موفقی علیه نیروی دریایی انگلیس کرد.
زمانی که مقامات انگلیسی تصمیم قطعی درباره اشغال بوشهر و پیشروی به سوی شیراز را داشتند به منظور تطمیع رئیسعلی، دو نفر از تاجران را به دلوار گسیل داشتند تا موافقت او را با پیاده شدن قوای انگلیس در خلیج فارس و حرکت به سوی شیراز جلب کنند. رئیسعلی در پاسخ به آنها گفت: «چگونه میتوانم بیطرفی اختیار کنم در حالی که استقلال ایران در معرض خطر جدی قرار گرفته است؟»
مقاومت در برابر تهدید
پس از مراجعت تاجران، نامه تهدیدآمیز از طرف مقامات انگلیسی به رئیسعلی نگاشته شد مبنی بر این که: «چنانچه بر ضد دولت انگلستان قیام و اقدام کنید، مبادرت به جنگ میکنیم، در این صورت خانههایتان ویران و نخلهایتان را قطع خواهیم کرد.» رئیسعلی در پاسخ مقامات انگلیسی نوشت: «خانه ما کوههاست و انهدام و تخریب آنها خارج از حیطه قدرت و امکان امپراطوری بریتانیای کبیر است. بدیهی است که در صورت اقدام آن دولت به جنگ با ما، تا آخرین حد امکان مقاومت خواهیم کرد.»
شهادت بر اثر خیانت
جنگ میان دلیران تنگستان به رهبری رئیسعلی از یکسو و نیروهای بریتانیا و خوانین متحد آنان از سوی دیگر به طور پیاپی و پراکنده تا شهریور ۱۲۹۴ خورشیدی ادامه یافت و انگلیسیها نتوانستند بر رئیسعلی و یارانش برتری یابند. رئیسعلی در محلی به نام «تنگک صفر» هنگام شبیخون به قوای بریتانیا توسط فردی نفوذی و اجیر شده از پشت سر هدف گلوله قرار گرفت و در سن ۳۳ سالگی شهید شد.
پیکر او ابتدا در نزدیکی حرم امامزادهای در روستای «کله بند» به خاک سپرده شد اما با توجه به وصیت رئیسعلی او را در جوار حرم حضرت علی ابن ابیطالب(ع) در وادیالسلام دفن کردند.
انتهای پیام