پس از دز سوم واکسن کرونا چه غذاهایی مصرف کنیم؟

آزاده آذرپیرا، کارشناس ارشد علوم تغذیه در استان همدان در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، اظهار کرد: باید با مواد غذایی که به سلامت و افزایش کارایی سیستم ایمنی بدن در زمان واکسیناسیون کمک می‌کند آشنا شد تا بتوان علائم و عوارض احتمالی ناشی از واکسیناسیون را به حداقل رسانده و سیستم ایمنی خود را تقویت کرد.

وی با اشاره به اینکه در زمان واکسیناسیون فرد نباید ناشتا باشد، افزود: در صورت ناشتا بودن فرد ممکن است زمان تزریق دچار سرگیجه یا افت فشار شده و غش کند. برای جلوگیری از بروز این مشکلات در هنگام واکسن زدن، لازم است صبحانه یا میان وعده ساده‌ای مصرف کرد و شب قبل از واکسیناسیون نیز غذای سبک مانند سوپ حاوی مرغ، سبزی‌های سبز تیره تازه (اسفناج، جعفری، کلم بروکلی) میل کرد. این موضوع به‌ویژه در مورد افرادی که ترس از آم‍‍پول زدن دارند باید رعایت شود.

آذرپیرا تصریح کرد: مصرف شیر، میوه، تخم‌مرغ، لقمه نان و پنیر (همراه با سبزیجات مثل گوجه فرنگی یا خیار و...) به‌عنوان صبحانه یا میان وعده قبل از تزریق واکسن توصیه می‌شود.

وی با اشاره به اینکه باید قبل و بعد از واکسیناسیون مقدار زیادی آب و مایعات نوشیده شود، افزود: تأمین آب بدن به میزان کافی قبل و بعد از تزریق واکسن کووید ۱۹ بسیار مهم است. مصرف مایعات کافی نه تنها سبب عملکرد بهتر بدن در شرایط واکسیناسیون می‌شود، بلکه از افت فشار خون در افرادی که معمولاً ترس از آمپول و یا واکسن دارند نیز جلوگیری می‌کند.

این کارشناس ارشد علوم تغذیه بیان کرد: افرادی که مبتلا به بیماری‌های قلبی ـ عروقی، فشار خون بالا یا بیماری‌های ریوی هستند در خصوص میزان مصرف مایعات باید با پزشک خود مشورت کنند. مواد غذایی آبدار مانند میوه‌ها، سبزی‌ها، انواع سوپ و آبگوشت علاوه بر کمک به تأمین آب بدن، سیستم ایمنی بدن را نیز تقویت می‌کنند. به‌ویژه در صورت ایجاد تب بعد از واکسیناسیون، توصیه می‌شود مایعات و غذاهای آبدار به میزان فراوان نوشیده و میل شود.

وی ادامه داد: نوشیدنی‌های شیرین مانند آب‌میوه‌هایی که دارای قند افزوده هستند و شربت‌های خیلی شیرین، نوشابه‌های گازدار و به‌طور کلی همه نوشیدنی‌های خیلی شیرین موجب تضعیف سیستم ایمنی و اختلال در عملکرد آن می‌شوند. بهترین نوشیدنی آب است. مصرف آب میوه تازه و طبیعی، دوغ کم نمک و بدون گاز، شربت‌های خانگی کم شیرین نیز برای تأمین آب بدن مناسب هستند.

آذرپیرا اظهار کرد: براساس توصیه‌های ذکر شده رعایت طولانی مدت یک رژیم غذایی سالم، پاسخ ایمنی بدن را بهبود می‌بخشد و به ما کمک کند تا علاوه بر مبارزه بهتر با عفونت‌ها، پاسخ ایمنی قوی‌تری به واکسیناسیون داشته باشیم.

وی با بیان اینکه مصرف بیشتر غذاهای تازه و طبیعی مانند میوه‌ها، سبزی‌ها، ماهی‌های چرب، آجیل و مغز دانه‌ها به کارکرد بهتر سیستم ایمنی کمک می‌کند، افزود: این موضوع التهاب کمتری در بدن ایجاد می‌کند. مصرف غذاهای ضدالتهاب قبل و پس از تزریق واکسن می‌تواند کمک‌کننده باشد.

این کارشناس تغذیه در ادامه این توصیه‌ها به مصرف بیشتر سبزی‌ها و میوه‌ها اشاره و تأکید کرد: مصرف روزانه سه تا پنج واحد از گروه سبزی‌ها و دو تا چهار واحد از گروه میوه‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها شامل روی، سلنیم، ویتامین A و ویتامین C را که برای عملکرد بهتر سیستم ایمنی لازم هستند را تأمین می‌کند. مصرف کافی سبزی، سالاد و میوه قبل و پس از واکسیناسیون همراه با وعده‌های غذایی و در میان وعده‌ها توصیه می‌شود.

آذرپیرا گفت: مصرف روزانه مقادیر کافی از منابع غذایی پروتئین و جایگزین‌های آن شامل انواع حبوبات، تخم‌مرغ، انواع گوشت به‌ویژه گوشت سفید (مرغ، ماهی) نیز برای عملکرد طبیعی سیستم ایمنی بدن توصیه می‌شود. منابع غذایی پروتئینی حاوی ریزمغذی‌هایی مانند روی و سلنیوم هستند که با خاصیت آنتی‌اکسیدانی به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند. شیر و لبنیات شامل ماست، پنیر و کشک نیز علاوه بر تأمین کلسیم و فسفر، از منابع تأمین پروتئین نیز هستند.

این کارشناس ارشد علوم تغذیه تصریح کرد: ویتامین D تنها ویتامینی است که به مقدار لازم از منابع غذایی تأمین نمی‌شود و براساس دستورالعمل‌های وزارت بهداشت، لازم است ماهانه یک عدد مکمل 50 هزار واحدی برای تقویت سیستم ایمنی بدن (جز در مادران باردار که دز روزانه 1000 واحدی دریافت می‌کنند) مصرف شود.

پرهیز غذایی

وی تصریح کرد: مصرف فست‌فودها، غذاهای چرب، سنگین و پرنمک و تنقلات شور و نوشیدنی‌های خیلی شیرین موجب تضعیف سیستم ایمنی شده و زمینه را برای ابتلا به بیماری‌ها از جمله کرونا فراهم می‌کند و همواره باید از مصرف بی‌رویه آنها اجتناب شود. توصیه می‌شود به‌منظور عملکرد بهتر سیستم ایمنی بدن، قبل و پس از واکسیناسیون از مصرف این‌گونه غذاها خودداری کنید.

آذرپیرا توصیه کرد: از مصرف روغن‌های نباتی جامد و نیمه جامد، روغن‌ها و چربی‌های حیوانی به‌دلیل تحریک و ایجاد التهاب پرهیز کنید.

راهکارهای تغذیه‌ای برای مقابله با عوارض ناشی از واکسیناسیون

وی در ادامه تصریح کرد: در صورت ایجاد تب، مایعات و غذاهای آبدار به میزان فراوان نوشیده و میل شود، رژیم غذایی حاوی میوه (موز، آلو، زردآلو، طالبی، کیوی، پرتقال)، سبزی‌ها (اسفناج، جعفری)، حبوبات، نان و غلات سبوس‌دار، هویج، کدو حلوایی، گوجه فرنگی و سیب‌زمینی برای تأمین پتاسیم ناشی از تعریق زیاد در تب توصیه می‌شود. همچنین مصرف منابع غذایی ویتامین‌های گروه B از جمله سبزی‌ها به ویژه برگ سبز و میوه‌ها، شیر و لبنیات (ماست، پنیر، دوغ، کشک)، گوشت، دل و جگر، زرده تخم‌مرغ، غلات سبوس‌دار، حبوبات و مغزها فراموش نشود.

این کارشناس ارشد علوم تغذیه اضافه کرد: در صورت مواجهه با بدن‌ درد و خستگی مصرف منابع غنی از امگا 3 مانند ماهی به‌ویژه ماهی‌های چرب، گردو، تخمه آفتابگردان و سایر مواد غذایی که خاصیت ضدالتهابی دارند و مصرف منابع غذایی منیزیم شامل سبزی‌های برگ سبز، تخمه کدو، غلات کامل و حبوبات، بادام زمینی، شکلات تلخ و کاکائو توصیه می‌شود. مصرف ترکیبات حاوی کافئین مانند چای سیاه، چای سبز و قهوه، در حد دو فنجان در روز به رفع خستگی و دردهای منتشر بدن کمک می‌کند.

وی ادامه داد: در صورت ضعف و بی‌حالی پس از واکسیناسیون، منابع غذایی حاوی B1 ،B6 و B12 شامل غلات کامل، گوشت، تخم‌مرغ و شیر و لبنیات و شربت عسل با کنترل قند خون در افراد دیابتیک و بیماران سرپایی، به کنترل ضعف و بی‌حالی کمک می‌کنند. افزودن دارچین و زنجبیل و سیاه‌دانه به غذاها در این موارد توصیه می‌شود.

آذرپیرا تأکید کرد: تا زمانی که تهوع یا استفراغ وجود دارد، از خوردن و آشامیدن هر ماده غذایی یا نوشیدنی پرهیز شود. پس از توقف استفراغ، می‌توان کمی مایعات رقیق مانند آب مرغ یا گوشت، آب سیب یا ژلاتین میل کرد. با گذشت هشت ساعت از قطع استفراغ، می‌توان مصرف غذاهای جامد را شروع کرد. غذا باید بی‌بو، کم‌ چرب و کم فیبر باشد. کمپوت سیب بدون شکر، مرغ پخته، موز، عصاره رقیق گوشت، نان تست و برشته، تخم‌مرغ آب پز و سفت، انواع آب‌میوه و سبزی، سیب زمینی، چوب‌شور، کراکر، برنج، غلات پخته، شربت و ماست؛ بعد از توقف استفراغ، بزرگسالان و کودکان بالاتر از سه سال می‌توانند تکه‌های کوچک یخ را هر 10 تا 20 دقیقه مک بزنند.

وی اظهار کرد: مصرف تکه‌های میوه یخ‌زده یا آب میوه‌های رقیق شده همراه با یخ می‌تواند در کنترل تهوع مفید باشد. تعداد وعده‌های غذایی را افزایش و حجم غذا در هر وعده را کاهش داده و از مصرف غذای سنگین خودداری کرد. از قرار گرفتن در معرض بوی غذاهایی که رایحه تندی دارند اجتناب کنید. غذاها را ترجیحاً سرد یا هم‌دما با حرارت اتاق مصرف کرد. از تنقلات و غذاهای خشک، نشاسته‌ای و پرنمک مانند چوب شور، کراکر و سیب‌زمینی، آبنبات‌هایی با طعم نعناع یا لیمو استفاده شده و در نهایت بیشتر استراحت شود.

وی گفت: مواجهه با بی‌اشتهایی، مصرف میوه‌ها و سبزی‌ها با تأکید بر سیب (به‌صورت پالوده)، انار، پرتقال، انجیر، لیموترش، انبه و کدو حلوایی، چای لیمو زنجبیل، ادویه‌ها و گلپر (اضافه کردن در غذا)، سمنو، جوانه گندم و جوانه نخود، شیر برنج با سیاه‌دانه و کمی دارچین، شله‌زرد با خلال بادام و پسته، مغزها و خشکبار شامل فندق، گردو، پسته، بادام، توت خشک، نخود و کشمش، مویز و برگه میوه‌ها، اضافه کردن آرد برنج به انواع سوپ یا غذا فراموش نشود.