توسعه فرهنگ پرداخت خمس و زکات با پیاده‌سازی اقتصاد اسلامی

خمس از موضوعات مهم فقه اسلامی به شمار می‌رود که محاسبه و پرداخت آن از جمله تکالیفی است که شیعیان در طول زندگی خود، توجه ویژه‌ای نسبت به آن دارند.

یکی از فلسفه‌های پرداخت خمس، برکت در رزق است. امام رضا(ع) در حدیثی فرمودند: خمس، کمکی به ما برای اهداف دینی ما و خانواده‌ها و دوستان ما و وسیله حفظ آبروی ما در برابر آنانی است که از قدرتشان بیم داریم. پس خمس را از ما دریغ ندارید و حتی‌المقدور خویشتن را از دعای ما محروم نسازید؛ چرا که خارج کردن خمس از سرمایه، کلید روزی شما و مایه پاک شدن گناهانتان و اندوخته شما برای روز نیازتان در آخرت خواهد بود.

برخی تصور می‌کنند با پرداخت خمس، از مالشان کم می‌شود، در حقیقت از ظاهر دارایی کم می‌شود، اما هم از لحاظ ظاهری و هم از لحاظ معنوی، مالشان افزایش پیدا می‌کند. در حالی که طبق روایات برکت در مال را به شخص خمس دهنده، ضمانت می‌دهد و پرداخت کردن خمس کلید رزق افراد است.

از طرف دیگر خداوند به پیامبرش دستور می‌دهد که از مردم زکات بگیرد، تا با پرداخت زکات آنها را تطهیر و پاکیزه کند. چنانچه می‌فرماید: «از اموال آن‌ها صدقه‌ای به عنوان زکات بگیر، تا به وسیله آن، آن‌ها را پاک‌ سازی و پرورش دهی و به هنگام گرفتن زکات آن‌ها را دعا کن، که دعای تو، مایه آرامش آن‌ها است چرا که خداوند شنوا و داناست».

حجت‌الاسلام‌ والمسلمین غلام‌عباس مولوی‌، مدیر مدرسه علمیه سفیران موعود(عج) شهرکرد، در گفت‌وگو با ایکنا‌ از چهارمحال‌وبختیاری، اظهار کرد: خدای متعال اموالی را به انسان داده و از آن‌ها خواسته که این اموال را از طرف خدای متعال بدانند تا از این طریق، جامعه در یک طبقه قرار گیرد و منجر به ایجاد فاصله طبقاتی نشود.

وی افزود: اگر فرهنگ خمس و زکات در جامعه جاری و ساری شود، فقیر شرعی یافت نخواهد شد، به این معنا کسانی که ثروتمند هستند، اگر مازاد درآمدشان را پرداخت کنند همه فقرا از این امر بهره‌مند خواهند شد و طبقه محروم در جامعه نخواهیم داشت.

مولوی با اشاره به اینکه متأسفانه فرهنگ اقتصادی کشور متاثر از فرهنگ لیبرال غربی است، تصریح کرد: اگر فرهنگ اقتصاد اسلامی در جامعه پیاده‌سازی شود بحث زکات و خمس در جامعه جریان می‌یابد. با پرداخت خمس و زکات بخشی از اموال خود را به بیت‌المال مسلمانان و مستمندان و کسانی که خدا فرموده، پرداخت می‌کنیم تا اموال خود را از این طریق پاک کنیم.

مدیر مدرسه علمیه سفیران موعود(عج) شهرکرد با اشاره به اینکه موارد پرداخت خمس سهم امام و سادات است، بیان کرد: سادات به دلیل اینکه ذریه حضرت زهرا(س) و فرزندان پیامبر اکرم(ص) هستند خدای متعال این را یک عظمت ذاتی برای آن‌ها قرار داده است، از طرفی نمی‌توان به صورت مستقیم به سادات صدقه پرداخت کرد و این امر حالت منت‌گذاری برای سادات است که خداوند آن را از طریق خمس جبران کرده است، گرچه سهم امام هم به خود مردم برمی‌گردد.

وی ادامه داد: افرادی که به مراجع تقلید خمس را پرداخت می‌کنند، آن‌ها بنا به صلاح‌دید خود آن را در جایی که لازم باشد هزینه می‌کنند اما منفعت آن برای مردم است، از طرفی در زمان ائمه و انبیای الهی چیزی به عنوان پس‌انداز وجود نداشته و اعتقاد داشتند رزق و روزی دست خداست، به طوری که امام علی(ع) فرموده‌اند، رزق تو حتمی است و هر چه باشد برای تو مهیا می‌شود، حتی اگر زیر سنگ‌ها، دریاها و آسمان باشد، رزق انسان می‌رسد.

مولوی با بیان اینکه حرص خوردن، طمع کردن و پس‌انداز کردن بیش از حد، از موارد اعتماد نداشتن به خداست، اضافه کرد: خدایی که رحمت خود را برای مردم فرستاده، بیان می‌کند اموالی که به شما داده‌ام بخشی از آن برای امتحان شماست، بنابراین خمس و زکات را مقرر کرد.

وی ادامه داد: حتی گنج‌هایی که به عنوان زیرخاکی از آن‌ها یاد می‌شود، خدا برای آن‌ها نیز خمس و زکات قرار داده تا از این طریق فاصله طبقاتی در جامعه ایجاد نشود.

مدیر مدرسه علمیه سفیران موعود(عج) شهرکرد تأکید کرد: اگر مسلمانان خمس و زکات مال خود را پرداخت کنند همه افراد در یک صف قرار خواهند گرفت، گرچه امروزه فاصله طبقاتی، از سوی قشر مرفه و بی درد جامعه صورت گرفته که منجر به ایجاد حرام در جامعه شده است.

وی با اشاره به اینکه خمس و زکات واجباتی هستند که کمتر مورد توجه افراد جامعه قرار گرفته‌اند، بیان کرد: یکی از عواملی که موجب کم توجهی و نپرداختن به واجباتی مانند خمس و زکات شده این است که رابطه مستقیمی میان پرداخت واجبات از جمله خمس با دینداری مردم وجود دارد.

مولوی افزود: خمس یکی از مبانی دینی است، به این معنا همان اندازه که فرد به نماز توجه می‌کند باید برای خمس هم اهمیت قائل شود و آن را پرداخت کند.

وی عدم تبیین پرداخت خمس و زکات را از دیگر موارد نپرداختن خمس بیان کرد و گفت: ممکن است متولیان امر در جامعه به درستی، به تبیین احکام شرعی نپرداخته باشند، زیرا وظیفه تبلیغ مبانی دین در جامعه بسیار موثر است.

مدیر مدرسه علمیه سفیران موعود(عج) شهرکرد اظهار کرد: زمانی که مال و ثروت در دست افراد باشد انسان حریص‌تر می‌شود به همین دلیل خدا بسیاری از مردم را با مال‌شان می‌آزماید، بسیاری از افراد از این طریق جهنمی می‌شوند و آن زمان است که نفس اماره انسان را راحت نمی‌گذارد.

وی با اشاره به اینکه شفافیت در زمینه پرداخت خمس و زکات در جامعه وجود دارد، تصریح کرد: مراجع تقلید بنا به مصلحت و اختیار خود و بنا به آنچه خدا، پیامبر و دین مشخص کرده آن را در جای خود هزینه می‌کنند، زیرا مراجع تقلید کل جهان هستند و نمی‌توان گفت که صرفاً در جای خاصی باید هزینه شود.