همهگیری بیماری کرونا در ایران و جهان، فعالیتهای قرآنی را نیز تحت تأثیر قرار داده و بسیاری از جلسات و محافل را به تعطیلی کشانده است. در این وضعی با استفاده از فضای مجازی، گفتوگوهایی با فعالان قرآنی استانهای مختلف خواهیم داشت تا ضمن معرفی ظرفیتها و توانمندیهای قرآنی اقصی نقاط کشور، از مسئولان و نهادهای تصمیمگیرنده در رشد و توسعه فرهنگ قرآنی، حل مشکلات فعلی را مطالبه کنیم. در این راستا طی دوهفته گذشته با قاریان آذربایجان غربی و مازندران به گفتوگو پرداختیم و این هفته با فعالان قرآنی سیستان و بلوچستان گپوگفت مجازی داشتیم.
این شبها که چهلوسومین دوره مسابقات سراسری قرآن برگزار میشود، متأسفانه سیستان و بلوچستان، که به تعبیر مقام معظم رهبری، پایتخت وحدت اسلامی نام دارد، تنها استانی است که در هیچ کدام از رشتههای قرائت تحقیق و ترتیل، حفظ کل، حفظ ۲۰ جزء، اذان، و دعاخوانی نمایندهای ندارد. مهدی قرهشیخلو، رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه، در حاشیه این مسابقات در گفتوگو با خبرنگار ایکنا، یکی از دلایل حضور نیافتن نمایندگان این استان در مرحله کشوری را کسب نکردن حد نصابهای لازم بیان و اشاره کرد که برای ارتقای سطح قاریان و حافظان چنین استانهایی برنامهریزیهایی صورت گرفته است.
برای آگاهی از وضعیت فعلی فعالیتهای قرآنی و شناسایی کمبودها و موانع رشد قرآنی در استان سیستان و بلوچستان با اسحاق کشاورز و محمد سالارزهی، فعالان قرآنی این استان، به گفتوگو پرداختیم؛ آنها معتقدند که این استان در هر کوی و برزن خود حافظ کل قرآن دارد و سرشار از انگیزه تلاوت است و فقط باید نهادهای قرآنی به وظیفه ذاتی خود عمل کنند تا این استعدادها شناسایی شوند و ارتقای سطح یابند. آنچه از نظر میگذرد، حاصل این گفتوگوست.
آنچه در این گفتوگو میخوانید:
ایکنا ـ جناب کشاورز، از سوابق خود برای مخاطبان ایکنا بگویید و اینکه چگونه به فعالیتهای قرآنی علاقه پیدا کردید؟
ضمن تشکر از رسانه قرآن، بنده مدیریت مؤسسه نورالثقلین زاهدان و مدیریت اجرایی اتحادیه مؤسسات استان سیستان و بلوچستان را عهدهدار هستم. اغلب اعضای خانواده بنده، عزم اشاعه مهارتهای قرآنی را در سطح استان داشته و دارند، لذا از سال 1387 رسماً مؤسسه نورالثقلین را تأسیس کردم.
ایکنا ـ وضعیت مؤسسه تحت مدیریت شما و سایر مؤسسات قرآنی استان چگونه است؟
مؤسسه نورالثقلین در سالهای اخیر به ایجاد شعبه در چند شهرستان استان و کادرسازی از مربیان قرآن اقدام کرده است، مربیانی که تربیت شدهاند، نه فقط در فضای مؤسسات بلکه در سطح مساجد شهر زاهدان نیز به آموزش قرآن اقدام میکنند و به دانشآموزان با دلسوزی آموزش میدهند.
در حال حاضر به علت شیوع کرونا، فعالیت مؤسسات به سمت فضای مجازی رفته است، اما برای ادامه کار واقعاً مشکل دارند، بسیاری از مؤسسات در مکان استیجاری مستقرند و درآمد کمی دارند، من منزل خود را در اختیار مؤسسه قرار دادهام و هزینه اجاره نمیدهیم، اما باز هم مشکلات مالی برایمان مشهود است، چه اینکه در سال حدود 17 دوره مختلف در سطح استان برگزار میکنیم و نهادهای قرآنی که وظیفه پشتیبانی دارند، نهایتاً هزینه یک یا دو دوره را کمک میکنند.
برخی از دوستان با همت خودشان در طول هفته در مساجد جلساتی برای آموزش قرآن به مردم و نیز جلسات صوت و لحن برای ارتقای سطح مربیان برگزار میکنند، اما حمایتی از این فعالیتها نمیشود. مسئولان باید مکانهایی را در سطح شهر، اعم از مساجد و مؤسسات، مشخص کنند و نوجوانان و جوانان را برای استعدادیابی، ارائه تلاوت و ... به آنجا هدایت کنند. اینکه هرکس بر اساس ذوق یا سلیقه خودش در گوشهای از شهر به طور خودجوش کاری انجام میدهد، باید نظم پیدا کند و حمایت شود.
تشویق بسیار لازم است و اگر نوجوان و جوان مورد تشویق قرار گیرد، به راه قرآن کشیده میشود، اگر هم جوان به سمت قرآن کشیده شود، مطمئن باشید که بسیاری از ناهنجاریهای اجتماعی کاهش پیدا میکند و از بین میرود، قرآن برای این نازل شد که با آموزههای آن، زندگی و جوامع خود را با آن تطهیر کنیم.
ایکنا ـ گفتید عدهای از اساتید به ارتقای صوت و لحن مربیان جوان کمک میکنند. سطح اساتید استان را چگونه ارزیابی میکنید؟ آیا نیازی هست که با حمایتی از جانب تهران دوره ارتقا برگزار شود؟
حتماً لازم است که برای اساتید استان دورههای ارتقا برگزار شود، اخیراً استاد ابوالقاسمی را دعوت کردیم و این استاد ضمن حضور در استان، تلاوت کردند و چند جلسه آموزشی برپا شد. حتی اگر سالی پنج یا شش استاد مطرح، برای برپایی کارگاه آموزشی در استان حضور پیدا کند، سطح اساتید استان متحول میشود. از مسئولانی که وظیفهشان همین حمایتهاست و عنوان قرآنی بر خود دارند، تقاضا میکنیم که کمک کنند تا بتوانیم، اساتید را هر سال به طور منظم به استان بیاوریم.
ایکنا ـ وضعیت برگزاری جشنواره تلاوتهای مجلسی در استان چگونه است؟
دو سال است که این جشنواره برگزار میشود، هر سال با جمعی از اساتید به شهرستانهای استان میرویم و در موعدی مقرر تلاوت علاقهمندان به شرکت در جشنواره را گوش میکنیم، سپس برگزیدگان قرآنی هر شهر را به زاهدان دعوت میکنیم تا مرحله نهایی برگزار شود. جشنواره به این شکل است که علاوه بر هیئت داوران، مردمی هم که پای رحل قرآن نشستهاند و از تلاوت لذت میبرند، نمره میدهند. مجموع نمره داوران و مردم، نفر برتر مسابقه را مشخص میکنند و آن شخص به تهران معرفی میشود. از استاد داود جعفری تشکر میکنیم که این ارتباط را با استان برقرار کردند.
ایکنا ـ امسال چند نفر در جشنواره شرکت کردند؟
10 نفر به عنوان برگزیده استانی انتخاب شدند و از بین آنان نفرات اول تا سوم مشخص شد، اما فقط نفر اول، آقای حسین نوفرستی، قاری 30 ساله به مرحله کشوری معرفی میشود.
همچنین سه داور به نامهای استادان صفدری، کامبوزیان و سالارزهی مرحله نهایی این مسابقات را در زاهدان داوری کردند. یکی از ویژگیهای دلچسب جشنواره تلاوتهای مجلسی در استان سیستان و بلوچستان این است که اهل تشیع و تسنن دوشادوش هم در این رویداد قرآنی به رقابت و استماع تلاوت میپردازند.
ایکنا ـ در حال حاضر جدیترین مطالبات شما از مسئولان و نهادهای قرآنی کشور مثل معاونت قرآن وزارت ارشاد، شورای عالی قرآن، سازمان دارالقرآن الکریم و... چه مواردی است؟
اگر از جوان قرآنی حمایت شود و در مسیر قرآن باقی بماند به سرمایه خوبی برای کشور تبدیل خواهد شد. محافل قرآنی استان نیازمند تقویت است، همچنین همانطور که عرض کردم حضور اساتید مطرح در استان لازم است و نهادها باید بستر حضور این عزیزان را مهیا کنند. از مسئولان توقع زیادی نداریم، بلکه وظیفه ذاتی خودشان را نسبت به قرآن و عترت انجام دهند.
ایکنا ـ چرا سیستان و بلوچستان با این ظرفیتهایی که گفتید در چهلوسومین دوره مسابقات سراسری قرآن فاقد نماینده است؟
برخی شرکتکنندگان به خاطر سابقهای که از اوقاف [استان] دارند، خیلی تمایل به شرکت ندارند. داوران هم تمایل ندارند. من از یک نفر از داوران که موضوع را پرسیدم، ایشان گفت: وقتی به ما اعلام کردند، مسابقه در مسجد برگزار میشود به مسجد رفتیم و دیدیم کلاً سه قاری در مسجد حضور داشتند و یک نفر به علت ثبتنام نکردن، اجازه شرکت در مسابقه را نداشت.
حضور نیافتن قاریان دلایل مختلفی دارد: 1- افرادی که متصدی امور هستند قرآنی نیستند، 2- از قاریان تقدیر درست به عمل نمیآید. هدیه قاریان بسیار ناچیز است و با فاصله خیلی زیاد تحویل داده میشود. هدیه داوران نیز خیلی ناچیز است که قابل گفتن نیست و خیلی دیر پرداخت میشود. باید برگزاری مسابقات به مؤسسات قرآنی واگذار شود و از طرف اوقاف تنها نظارت صورت گیرد.
ایکنا ـ به عنوان سؤال پایانی، برخی از سیستان و بلوچستان تصوری در ذهن دارند که امنیت ندارد و فاقد آبادانی است و شاید همین ذهنیت بر کمبودن سفر قاریان و اساتید به آن خطه و کمیت و کیفیت محافل انس با قرآن استان تأثیر گذاشته باشد. نظر شما چیست؟
هرکس شک دارد، باید بیاید و دیار حافظان را ببیند، سیستان و بلوچستان علی رغم همه محرومیتها محیط زیست بسیار سرسبزی دارد و واقعیتهای استان با ذهنیت برخی افراد بسیار متفاوت است. اینجا امنیت کاملاً برقرار است و از جهت وحدت نیز همه کنار یکدیگر هستیم. جالب است بدانید که من به عنوان اهل تشیع هماکنون در مسجد مکی، بزرگترین مسجد اهل سنت زاهدان در کنار چند تن از دوستان اهل تسنن، در حال صحبت و ارتباط تصویری با شما هستم.
پیشکسوت قرآنی اهل سنت
ایکنا ــ جناب سالارزهی از سوابق و فعالیتهای خود بگویید و از چه زمانی تلاوت قرآن را به شکل جدی آغاز کردید؟
مصطفی محمد سالارزهی، مدرس تجوید و صوت و لحن در حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان هستم. فعالیتهای قرآنی را از سن 15 سالگی در سال 1365 آغاز کردم. از دوران طفولیت به صدای مرحوم استاد عبدالباسط محمد عبدالصمد علاقهمند بودم و اینگونه شیفته کلام الهی شدم. از همان زمان نزد استاد مرحوم علی اربابی، تجوید را فرا گرفتم، همین باعث شد که شرکت در جلسات قرآن را ادامه دهم و به توفیق الهی کماکان در خدمت قرآن بمانم.
ایکنا ـ یعنی برای یادگیری قرآن به تهران آمده بودید؟
در آن سالها اساتیدی همچون مرحوم اربابی و سیدمحسن موسویبلده سفرهای زیادی به استان سیستان و بلوچستان داشتند. خودمان هم از سال 1368 هرگاه که قاریان مصری به ایران میآمدند، خود را به تهران میرساندیم و چندین روز در جوار قرآنیان بهره میبردیم. هنوز هم اگر بتوانم گاهی در محافل قرآنی تهران شرکت میکنم، برای مثال آخرینبار سال گذشته توفیق حضور در دیدار مقام معظم رهبری و قاریان را داشتم. این اقدام به دعوت شورای عالی قرآن انجام میشود.
ایکنا ـ پس در تلاوتهای خاطرهانگیزی که غلوش و بسیونی در سال 68 اجرا کردند شرکت کردید؟
بله، در اواخر دهه 60 و اوایل دهه 70 تقریباً در همه محافلی که اساتید مصری در تهران برگزار میکردند، شرکت میکردم و حتی با اساتید مصری در هتل یا مسجد گفتوگوی خصوصی نیز برگزار میکردم، چون به زبان عربی تسلط دارم و راحت صحبت من را میفهمیدند. همین جلسات و محافل بود که باعث شد بتوانم در قرآن به حد تدریس و داوری برسم و اکنون بتوانم مسئولیت دارالقرآن مسجد مکی را عهدهدار شوم.
ایکنا ـ مسجد مکی همان جایی است که جناب مولوی عبدالحمید اقامه نماز جمعه میکنند؟
بله، به توفیق الهی در مهمترین مقر اهل سنت سیستان و بلوچستان مسئولیت داریم و به برگزاری جلسات، محافل و مسابقات قرآن در این مسجد اقدام میکنیم. مولوی عبدالحمید خیلی به قرائت قرآن کریم علاقهمند هستند و هرگاه مسابقه یا جلسهای برگزار میکنیم، حاضر میشوند. همانطور که مقام معظم رهبری نیز به قرآن علاقه دارند و جوانان را در این زمینه تشویق میکنند.
ایکنا ـ برای اینکه فعالیتهای قرآنی در استان شما رشد کند، چه امکاناتی لازم است؟
مسئولان باید به امور قرآنی استان سیستان و بلوچستان توجه کنند، مسابقهای از سوی اوقاف برگزار میشود، بزرگترین مسابقه کشور است، اما در استان به نحو شایسته برگزار نمیشود، معمولاً جایگاه مناسبی برای قاریان در نظر گرفته نمیشود و شرکتکنندگانی که برنده میشوند، شش هفت ماه بعد جوایز خود را دریافت میکنند. جوایز هم عموماً سطح پایین است.
ایکنا ـ یعنی اوقاف و امور خیریه استان در زمینه مسابقات ضعیف عمل میکند؟
خیلی ضعیف، اکثر قاریان به خاطر برخی رفتارها اصطلاحاً زده شدهاند. در حالی که تجربه برگزاری موفق مسابقه قرآنی را از سوی برادر عزیزمان آقای کشاورز شاهد بودهایم که در همان حین برگزاری مسابقه از شرکتکنندگان و داوران تقدیر به عمل آوردند و مسابقه به طور شایستهای برگزار شد. در شرایطی که بعضی ارگانها خیلی ضعیف شدهاند، بعضی ارگانها مثل اداره فرهنگ و ارشاد مسابقات خوبی برگزار میکنند.
ایکنا ـ در پایان درباره وحدت اهل تسنن و تشیع در استان بگویید.
به توفیق الهی اهل تسنن و تشیع همچون برادر و خواهر کنار یکدیگر زندگی میکنند، هر دو گروه به فعالیتهای قرآنی علاقه دارند و سفره قرآن دلهای آنان را به هم نزدیک کرده است. به تعبیر مقام معظم رهبری، سیستان و بلوچستان پایتخت وحدت اسلامی در جمهوری اسلامی ایران است.
با امنیتترین استان در جمهوری اسلامی همین سیستان و بلوچستان است، اما متأسفانه برخی ذهنیتهای غلط شکل گرفته که باید اصلاح شود. مردم سیستان و بلوچستان بسیار دیندوست، با اهتمام نسبت به نماز و علاقهمند به قرآن هستند و کوی و خیابانی را پیدا نمیکنید که در آن یک نفر حافظ کل قرآن نباشد. از این جهت این استان به دیار حافظان نیز شهرت دارد.
گفتوگو از مجتبی اصغری
انتهای پیام
خیلی صحبت ها واقعی است ولی اساتید عزیز خیلی خوب میدانند چند سالی است که اوقاف شهرستان زاهدان مسابقات خوبی را برگزار کرد جز امسال که حاج آقا رعنایی نبودند پس نمیشود کوتاهی استان را به ایشان در شهرستان زاهدان نسبت دهند
خداروشکر که ایشان دوباره برگشتن