اجرای برنامه‌های قرآنی متنوع در شهرستان نیشابور/ نیازمند انسجام در فعالیت‌های قرآنی هستیم
گروه شهرستان‌ها: کارشناس مسئول فرهنگی، اجتماعی و قرآنی اداره اوقاف و امور خیریه نیشابور با اشاره به اجرای برنامه‌های قرآنی متنوع در این شهرستان، گفت: فعالیت‌های قرآنی در شهرستان از انسجام کافی برخوردار نیست که از آن جمله می‌توان به نبود یک مرکز واحد برای اجرای فعالیت‌های قرآنی اشاره کرد لذا نیازمند یک برنامه راهبردی مطلوب در این زمینه هستیم.
حجت‌الاسلام سیدمحمد موسوی‌خواه، کارشناس مسئول فرهنگی، اجتماعی و قرآنی اداره اوقاف و امور خیریه نیشابور در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، ضمن اشاره به سطح فعالیت‌های قرآنی انجام شده در شهرستان نیشابور بیان کرد: نهادهای متصدی فعالیت‌های قرآنی در شهرستان از انسجام کافی برای انجام بهتر برنامه‌ها برخوردار نیستند و نیازمند یک برنامه راهبردی مطلوب در این زمینه هستیم.
وی ادامه داد: انسجام لازم برای اجرای برنامه‌های قرآنی در مباحث مختلف وجود ندارد از جمله نبود یک مرکز واحد برای اجرای فعالیت‌های قرآنی، نمونه‌ای از این موارد است که اگر چنین مرکز و نهادی وجود داشته باشد، سایر دستگاه‌ها می‌دانند که باید بر اساس نیاز اعلام شده از سوی نهاد مرکزی به کمک در راستای اجرای برنامه‌های قرآنی بپردارند، برای مثال اوقاف کمک خود از محل موقوفات را به این شیوه انتقال دهد.
موازی‌کاری در اجرای برنامه‌های قرآنی
موسوی‌خواه با تأکید بر اینکه ساماندهی فعالیت‌های قرآنی در سطح شهرستان نیازمند ایجاد یک سند راهبردی است، اضافه کرد: عدم وجود چنین برنامه مشخصی سبب می‌شود تا گاهی شاهد اصطکاک دارالقرآن‌ها در اجرای برنامه‌های قرآنی و انجام فعالیت‌های موازی باشیم، از طرفی پرکاری در یک بخش و کم‌کاری در بخش دیگر عاملی است تا انجام فعالیت‌های قرآنی سطحی و کم محتوا به نظر برسد و نتیجه آن دیده نشود.
وی با بیان اینکه باید چشم‌اندازها، نیازها و خلع‌های موجود در مباحث قرآنی را مدنظر داشته باشیم، افزود: با ایجاد و اجرای سند راهبردی می‌توان از کاستی‌ها و نیازهای موجود در این عرصه کم کرد و جایی که از قبل بودجه کافی صرف نشده و یا در بخش‌های دیگر دارای نقص است را جبران کنیم.
موسوی‌خواه با اشاره به صرف هزینه‌های سنگین در بخش زیرساخت‌ها و پروژه‌های عمرانیِ قرآنی گفت: به جای صرف این هزینه‌ها در بخش زیرساخت‌ها که گاهی غیرضروری نیز هست، می‌توان به توسعه و حرکت در مسیر اهداف محتوایی فعالیت‌های قرآنی پرداخت تا شاهد نتایج بهتری در اجرای برنامه‌های قرآنی باشیم.
برگزاری دوره‌های آموزشی و جلسات متنوع قرآن
وی با اشاره به برنامه‌های قرآنی شاخص در سطح موقوفات و بقاع متبرکه شهرستان نیشابور بیان کرد: منظم‌ترین جلسات قرآنی در بین موقوفات را می‌توان به بقعه بی‌بی شطیطه و تکیه ابوالفضلی این شهرستان نسبت داد که در جلسات تکیه ابوالفضلی امکان تربیت حدود 700 قرآنی وجود دارد و در دوره‌های قرآن تابستان امسال این مرکز، بیش از هزار قرآن‌آموز حضور یافتند.
موسوی‌خواه با بیان اینکه به منظور گسترش کلاس‌های آموزشی، دوره‌ها و جلسات قرآن در سطح شهرستان اقداماتی را در دست اجرا داریم، اضافه کرد: ساخت دو دارالقرآن در محل اراضی وقفی، بخشی از این برنامه‌هاست که یکی از آنها در جوار امامزادگان عبدالله و محمد(ع) است و دیگری در قدمگاه رضوی و با نام دارالقرآن «جنت» خواهد بود که به صورت خودگردان از محل همان وقف منفعتی تأمین اعتبار می‌شود.
موسوی‌خواه در ادامه با اشاره به اجرای فعالیت‌های قرآنی اوقاف نیشابور که بر مبنای موقوفات انجام می‌شود، افزود: طرح‌های قرآنی از جمله طرح حفظ قرآن با همکاری حافظان شهرستان نیشابور در روستاهای دوردست برگزار می‌شود که بیش از 2700 نفر در طرح‌های حفظ موضوعی و ترتیبی شرکت دارند.
وی با اشاره به فعالیت مطلوب و قابل قبول زنان روستایی در مشارکت طرح‌های قرآنی گفت: روستاهای شاخصی در این زمینه وجود دارند که از جمله آنها می‌توان به روستاهای حاجی‌آباد و آهوان اشاره کرد که در روستای آهوان شهرستان نیشابور بیش از 50 بانوی بی‌سواد مشغول حفظ کلام الله مجید هستند.
فعالیت‌های قرآنی در میان موقوفات فعلی سهمی ندارند
کارشناس مسئول فرهنگی، اجتماعی و قرآنی اداره اوقاف و امور خیریه نیشابور ضمن تشریح وضعیت موقوفات این شهرستان، ادامه داد: قدیمی‌ترین و بیشترین تعداد رقبات در موقوفات سطح استان مربوط به شهرستان نیشابور است اما در این میان موقوفات قرآنی بسیار کمرنگ است به‌گونه‌ای که می‌توان گفت اصلاً وجود ندارد.
وی اضافه کرد: بیشترین موارد موقوفات شهرستان مربوط به موضوع عزاداری است، لذا خاص و محدود بودن تعریف‌‌های موجود در مورد وقف و موقوفات، باعث شده تا در عمل و برداشت از موقوفه مشکلات فراوانی وجود داشته باشد، همچنین بلاتکلیفی موجود در اجرای امور سبب به رکود رفتن موقوفه‌ها شده است و راه حل برون‌رفت از این مسائل، مشورت واقفان با کارشناسان این امر قبل از انجام وقف است.
وی با اشاره به پیشینه تاریخی و تمدن اسلامی شهرستان نیشابور ادامه داد: نیشابور به لحاظ دینی و مذهبی جزو شهرهای شاخص در کشور بوده و علمای بزرگی در آن رشد یافته‌اند و طبق اطلاعات به دست آمده بیش از 50 امامزاده صحیح‌السند در این شهر مدفون هستند و بقاع و موقوفات شاخصی از جمله بقعه امامزاده عبدالله و محمد، فضل‌بن‌شاذان، بی‌بی شطیطه و تکیه ابوالفضلی را داراست.
موسوی‌خواه در پایان با اشاره به آغاز رویداد فرهنگی مشهد 2017 گفت: نیشابور با دارا بودن ظرفیت‌های غنی فرهنگی به‌ویژه در بخش‌های مختلف فرهنگ اسلامی، می‌تواند پشتیبان مناسبی برای پایتخت فرهنگی جهان اسلام باشد و این ظرفیت‌ها با همجواری شهر مشهد نمایان‌تر می‌شود به‌گونه‌ای که سالیانه جمعیت میلیونی زائران از طریق شهرستان نیشابور خود را به مشهد می‌رسانند.
وی ادامه داد: انسجام لازم برای اجرای برنامه‌های قرآنی در مباحث مختلف وجود ندارد از جمله نبود یک مرکز واحد برای اجرای فعالیت‌های قرآنی، نمونه‌ای از این موارد است که اگر چنین مرکز و نهادی وجود داشته باشد، سایر دستگاه‌ها می‌دانند که باید بر اساس نیاز اعلام شده از سوی نهاد مرکزی به کمک در راستای اجرای برنامه‌های قرآنی بپردارند، برای مثال اوقاف کمک خود از محل موقوفات را به این شیوه انتقال دهد.
موازی‌کاری در اجرای برنامه‌های قرآنی
موسوی‌خواه با تأکید بر اینکه ساماندهی فعالیت‌های قرآنی در سطح شهرستان نیازمند ایجاد یک سند راهبردی است، اضافه کرد: عدم وجود چنین برنامه مشخصی سبب می‌شود تا گاهی شاهد اصطکاک دارالقرآن‌ها در اجرای برنامه‌های قرآنی و انجام فعالیت‌های موازی باشیم، از طرفی پرکاری در یک بخش و کم‌کاری در بخش دیگر عاملی است تا انجام فعالیت‌های قرآنی سطحی و کم محتوا به نظر برسد و نتیجه آن دیده نشود.
وی با بیان اینکه باید چشم‌اندازها، نیازها و خلع‌های موجود در مباحث قرآنی را مدنظر داشته باشیم، افزود: با ایجاد و اجرای سند راهبردی می‌توان از کاستی‌ها و نیازهای موجود در این عرصه کم کرد و جایی که از قبل بودجه کافی صرف نشده و یا در بخش‌های دیگر دارای نقص است را جبران کنیم.
موسوی‌خواه با اشاره به صرف هزینه‌های سنگین در بخش زیرساخت‌ها و پروژه‌های عمرانیِ قرآنی گفت: به جای صرف این هزینه‌ها در بخش زیرساخت‌ها که گاهی غیرضروری نیز هست، می‌توان به توسعه و حرکت در مسیر اهداف محتوایی فعالیت‌های قرآنی پرداخت تا شاهد نتایج بهتری در اجرای برنامه‌های قرآنی باشیم.
برگزاری دوره‌های آموزشی و جلسات متنوع قرآن
وی با اشاره به برنامه‌های قرآنی شاخص در سطح موقوفات و بقاع متبرکه شهرستان نیشابور بیان کرد: منظم‌ترین جلسات قرآنی در بین موقوفات را می‌توان به بقعه بی‌بی شطیطه و تکیه ابوالفضلی این شهرستان نسبت داد که در جلسات تکیه ابوالفضلی امکان تربیت حدود 700 قرآنی وجود دارد و در دوره‌های قرآن تابستان امسال این مرکز، بیش از هزار قرآن‌آموز حضور یافتند.
موسوی‌خواه با بیان اینکه به منظور گسترش کلاس‌های آموزشی، دوره‌ها و جلسات قرآن در سطح شهرستان اقداماتی را در دست اجرا داریم، اضافه کرد: ساخت دو دارالقرآن در محل اراضی وقفی، بخشی از این برنامه‌هاست که یکی از آنها در جوار امامزادگان عبدالله و محمد(ع) است و دیگری در قدمگاه رضوی و با نام دارالقرآن «جنت» خواهد بود که به صورت خودگردان از محل همان وقف منفعتی تأمین اعتبار می‌شود.
موسوی‌خواه در ادامه با اشاره به اجرای فعالیت‌های قرآنی اوقاف نیشابور که بر مبنای موقوفات انجام می‌شود، افزود: طرح‌های قرآنی از جمله طرح حفظ قرآن با همکاری حافظان شهرستان نیشابور در روستاهای دوردست برگزار می‌شود که بیش از 2700 نفر در طرح‌های حفظ موضوعی و ترتیبی شرکت دارند.
وی با اشاره به فعالیت مطلوب و قابل قبول زنان روستایی در مشارکت طرح‌های قرآنی گفت: روستاهای شاخصی در این زمینه وجود دارند که از جمله آنها می‌توان به روستاهای حاجی‌آباد و آهوان اشاره کرد که در روستای آهوان شهرستان نیشابور بیش از 50 بانوی بی‌سواد مشغول حفظ کلام الله مجید هستند.
فعالیت‌های قرآنی در میان موقوفات فعلی سهمی ندارند
کارشناس مسئول فرهنگی، اجتماعی و قرآنی اداره اوقاف و امور خیریه نیشابور ضمن تشریح وضعیت موقوفات این شهرستان، ادامه داد: قدیمی‌ترین و بیشترین تعداد رقبات در موقوفات سطح استان مربوط به شهرستان نیشابور است اما در این میان موقوفات قرآنی بسیار کمرنگ است به‌گونه‌ای که می‌توان گفت اصلاً وجود ندارد.
وی اضافه کرد: بیشترین موارد موقوفات شهرستان مربوط به موضوع عزاداری است، لذا خاص و محدود بودن تعریف‌‌های موجود در مورد وقف و موقوفات، باعث شده تا در عمل و برداشت از موقوفه مشکلات فراوانی وجود داشته باشد، همچنین بلاتکلیفی موجود در اجرای امور سبب به رکود رفتن موقوفه‌ها شده است و راه حل برون‌رفت از این مسائل، مشورت واقفان با کارشناسان این امر قبل از انجام وقف است.
وی با اشاره به پیشینه تاریخی و تمدن اسلامی شهرستان نیشابور ادامه داد: نیشابور به لحاظ دینی و مذهبی جزو شهرهای شاخص در کشور بوده و علمای بزرگی در آن رشد یافته‌اند و طبق اطلاعات به دست آمده بیش از 50 امامزاده صحیح‌السند در این شهر مدفون هستند و بقاع و موقوفات شاخصی از جمله بقعه امامزاده عبدالله و محمد، فضل‌بن‌شاذان، بی‌بی شطیطه و تکیه ابوالفضلی را داراست.
موسوی‌خواه در پایان با اشاره به آغاز رویداد فرهنگی مشهد 2017 گفت: نیشابور با دارا بودن ظرفیت‌های غنی فرهنگی به‌ویژه در بخش‌های مختلف فرهنگ اسلامی، می‌تواند پشتیبان مناسبی برای پایتخت فرهنگی جهان اسلام باشد و این ظرفیت‌ها با همجواری شهر مشهد نمایان‌تر می‌شود به‌گونه‌ای که سالیانه جمعیت میلیونی زائران از طریق شهرستان نیشابور خود را به مشهد می‌رسانند.
