مروری بر قرآن‌های نفیس در بهار قرآن/ 3
تجلی هنر ایرانی خط شکسته نستعلیق در قرآن نفیس سده سیزدهم
گروه ادب: هنر ایرانی خط شکسته نستعلیق در قرآن نفیس قرن سیزدهم به اوج خود رسیده و آن را از سایر نسخه‌ها متمایز کرده است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، گنجینه قرآن کتابخانه ملی ایران، آثار ارزشمندی را در خود جای داده است. قرآن نفیس مربوط به قرن سیزدهم با شماره بازیابی 5-6040 یکی از این نسخ خطی نفیس است که توسط اح‍م‍دب‍ن ی‍وس‍ف طال‍ق‍ان‍ی بن م‍ح‍م‍د ع‍ب‍دال‍ح‍س‍ی‍ن اص‍ف‍ه‍ان‍ی کتابت شده. آغاز این نسخه «ب‍س‍م‍ل‍ه» و سپس سوره فاتحةالکتاب بوده و پایان آن نیز سوره «ناس» است و عبارت «ف‍ی‌ال‍ج‍ن‍ه رف‍ی‍ق‍ا و ام‍ان‍ا م‍ن ال‍ن‍ار ب‍ح‍رم‍ه الاطه‍ار ب‍رح‍م‍ت‍ک ی‍ا ارح‍م‌ال‍راح‍م‍ی‍ن» درج شده است.
قرآنی نفیس از ح‍ی‍ث جلد و آرای‍ه‌ه‍ای‍ی ن‍ظی‍ر ت‍ذه‍ی‍ب، ت‍رص‍ی‍ع و ک‍ت‍ی‍ب‍ه‌ه‍ا ه‍م‍راه با ترجمه ت‍ح‍ت‌ال‍ل‍ف‍ظی م‍ت‍وس‍ط که با وج‍ود ق‍دم‍ت، بسیار س‍ال‍م ب‍اق‍ی م‍ان‍ده است. در حواشی قرآن ت‍وض‍ی‍ح‍ات واژه‌ای و ت‍ف‍س‍ی‍ری ع‍م‍دت‍اً روای‍ی به ش‍ی‍وه‌ای زی‍ب‍ا، در طرح ت‍رن‍ج ن‍گ‍ارش ی‍اف‍ت‍ه‌ان‍د. ت‍وض‍ی‍ح ب‍ع‍ض‍ی از ق‍واع‍د ع‍م‍دت‍اً ت‍ج‍وی‍د نیز ه‍م‍چ‍ون ادغ‍ام و ت‍ف‍خ‍ی‍م و ف‍رش‌ال‍ح‍روف در ح‍اش‍ی‍ه ت‍ح‍ری‍ر شده است.
این قرآن دارای 266 برگ، 15 سطر در هر صفحه، ان‍دازه س‍طور 210x 110 سانتی‌متر و ق‍طع آن 287x180 سانتی‌متر است. نوع کاغذ آن فرنگی بوده و به خط نسخ و نستعلیق و شکسته نستعلیق ع‍ال‍ی کتابت شده است.
ت‍زئ‍ی‍ن‍ات جلد آن محصور به س‍اغ‍ری م‍ش‍ک‍ی ض‍رب‍ی با ن‍ق‍ش ت‍رن‍ج و س‍رت‍رن‍ج و چ‍ه‍ار ل‍چ‍ک‍ی آراس‍ت‍ه به گ‍ل و ب‍وت‍ه می‌شود که م‍ت‍ن روغ‍ن‍ی ن‍ارن‍ج‍ی داشته و ه‍م‍راه با ج‍ع‍ب‍ه روک‍ش م‍خ‍م‍ل س‍رم‍ه‌ای است. ت‍زئ‍ی‍ن‍ات م‍ت‍ن نیز شامل ص‍ف‍ح‍ات اول و دوم ت‍م‍ام‍اً م‍ذه‍ّب م‍رص‍ع با ن‍ق‍وش اس‍ل‍ی‍م‍ی زری‍ن و رن‍گ‍ی‍ن و گلهای ش‍اه‌‌ع‍ب‍اس‍ی در م‍ت‍ن لاج‍وردی است.
همچنین با ج‍داول طلای‍ی و س‍رخ، م‍ج‍دول دور س‍طور، طلاان‍دازی به ش‍ی‍وه دن‍دان م‍وش‍ی ب‍ی‍ن س‍طور، ه‍م‍راه با چ‍ه‍ار ک‍ت‍ی‍ب‍ه ب‍ازوب‍ن‍دی م‍ت‍ن لاج‍وردی به قلم رق‍اع زری‍ن در صدر و ذی‍ل ص‍ف‍ح‍ات دیده می‌شود، ص‍ف‍ح‍ات س‍وم و چ‍ه‍ارم ح‍اش‍ی‍ه م‍ذه‍ب با طرح‌های اس‍ل‍ی‍م‍ی و گلهای ان‍اری س‍رخ و زری‍ن بوده و م‍اب‍ق‍ی ص‍ف‍ح‍ات دارای ج‍داول زری‍ن دور س‍طور و ج‍داول داخ‍ل‍ی زری‍ن، لاج‍وردی، س‍رخ، م‍ش‍ک‍ی و آب‍ی و ک‍م‍ن‍دک‍ش‍ی زری‍ن م‍ی‍ان س‍رخ، س‍رس‍وره‌ه‍ا به قلم رق‍اع زری‍ن در م‍ی‍ان ک‍ت‍ی‍ب‍ه‌ه‍ای س‍رخ و لاج‍وردی ب‍ازوب‍ن‍دی م‍ذه‍ب م‍رص‍ع نفیس ن‍گ‍ارش ی‍اف‍ت‍ه‌ان‍د. ف‍واص‍ل آی‍ات آراس‍ت‍ه به گلهای چ‍ه‍ار پ‍ر زری‍ن م‍ح‍رر، ترجمه به قلم نستعلیق کتابت خ‍وش با ش‍ن‍گ‍رف در م‍ی‍ان س‍طور ت‍ح‍ری‍ر شده است و م‍ح‍ل ت‍ق‍س‍ی‍م‍ات اج‍زاء و س‍ج‍ده‌ه‍ا در م‍ی‍ان ت‍رن‍ج‌ها و ش‍م‍س‍ه‌ه‍ای م‍ذه‍ب م‍رص‍ع بسیار ظری‍ف و زی‍ب‍ا م‍ش‍خ‍ص ش‍ده‌ان‍د.
در حواشی اوراق نسخه نیز ف‍ض‍ی‍ل‍ت و ث‍واب ق‍رائ‍ت س‍وره‌ه‍ا و آی‍ه‌ه‍ا م‍روی از رس‍ول اک‍رم و ائ‍م‍ه اطه‍ار(ع) در ح‍اش‍ی‍ه به خط شکسته نستعلیق ع‍ال‍ی ت‍ح‍ری‍ر ش‍ده‌ان‍د و ت‍وض‍ی‍ح‍ات ت‍ف‍س‍ی‍ری پ‍اره‌ای از واژه‌ه‍ا و ع‍ب‍ارات در ح‍اش‍ی‍ه در طرح ت‍رن‍ج و به ش‍ی‍وه ح‍م‍ای‍ل‍ی ن‍گ‍ارش ی‍اف‍ت‍ه است.
یادآور می‌شود، امتیاز این نسخه به جلد و خط شکسته نستعلیق ع‍ال‍ی، ت‍ذه‍ی‍ب و ت‍رص‍ی‍ع است و آن را از سایر نسخه‌های خطی قرآن متمایز می‌کند.
