امام موسی صدر دغدغه تمدن اسلامی را داشت/ ترک گفت‌وگو با کفار غلط است
گروه اندیشه: امام موسی صدر نه تنها آگاهی بالایی از تمدن‌ها داشت، بلکه تمدن‌اندیش بود و درد و دغدغه تمدن اسلامی را داشت و معتقد بود اینکه ما گفتگویی با کفار نداریم، جمله غلطی است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، نشست «تمدن‌اندیشی امام‌موسی صدر» از سلسله نشست‌های ماهانه اندیشه و عمل توسط موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر برگزار و سخنرانی حجت‌الاسلام و المسلمین محسن الویری، استاد دانشگاه امام صادق(ع) عصر دیروز دوشنبه 5 مرداد برگزار شد.
الویری در آغاز نشست گفت: ابتدا درباره مفهوم تمدن‌اندیشی سخن خواهم گفت و بعد چند شاهد از تمدن‌اندیشی امام موسی صدر را ذکر کرده و بعد ویژگی‌های این رویکرد ایشان را بیان خواهد کرد.
تفاوت میان تمدن‌اندیشی و آگاهی‌های تمدنی
الویری ادامه داد: مدتی است که تمدن به بحثی نخبگانی تبدیل شده است. اصرار من این است که از اصطلاح تمدن‌اندیشی استفاده کنم و در این مباحث میان تمدن‌اندیشی و آگاهی تمدنی تفاوت وجود دارد که مثل تمایزی است که میان آگاهی دینی و درد دین داشتن وجود دارد.
وی افزود: آگاهی از تمدن‌های مختلف به معنای تمندن‌اندیشی نیست. مراد از تمدن‌اندیشی کسی است که دغدغه و درد تمدن هم دارد و به جای گرد‌آوری اطلاعات مسائل روز ار دریچه مباحث تمدنی به مباحث نگاه کند.
مراد از تمدنی‌اندیشی چیست
الویری با بیان اینکه این‌جا پیش‌فرضی وجود دارد، گفت: اصولا نگاه تمدی بالاترین سطح نگاه اجتماعی است که می‌توان تصور کرد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: نگاهی منطقه‌ای، ملی و یا جهانی دارد، اما نگاه تمدنی از همه این‌ها بالاتر است حتی از نگاه جهانی زیرا اگر در نگاه جهانی همه مکان در نظر گرفته می‌شود در نگاه تمدنی همه تاریخ نیز در نظر گرفته می‌شود. امام موسی صدر علاوه بر اینکه آگاهی بالایی در خصوص تمدن‌ها داشت، بلکه تمدن‌اندیش بود و درد و دغدغه تمدن اسلامی را داشت.
پرسش‌هایی که یک نگاه تمدن‌اندیش باید پاسخ دهد
الویری گفت: یک انسان تمدن اندیش حتما باید به این پرسش‌ها پاسخ دهد که تمدن چیست و عناصر آن کدام است، معیارهای تمایز تمدن ها از هم چیست، گذشته تمدنی هر تمدن کدام است، تمدن مسلط چه وضعیتی دارد و آینده هر تمدن چه خواهد شد. امام موسی صدر به این پرسش‌ها پاسخ داده است.
وی ادامه داد: اگر تمدن‌اندیشی به مثابه یک رویکرد است، وجه معرفتی نیز دارد و این وجهه در قالب پرسش‌های بالا مطرح می‌شود.
شواهد تمدن‌اندیشی امام موسی صدر
این استاد دانشگاه با بیان اینکه درمباحث مرتبط با اسرائیل و انقلاب اسلامی می‌توان تمدن‌اندیشی امام موسی صدر را دید، گفت: ایشان در خصوص مسائل اسرائیل معتقد بودند که این اتفاقات بر اساس کمک‌های تمدن مادی غرب صورت گرفته است.
وی ادامه داد: وی درباره انقلاب اسلامی پیش از وقوع آن و در شهریور 57 در مقاله‌ای نوشته بودند که این انقلاب چشم‌انداز جدید فرا روی تمدن بشری باز کرده است.
ویژگی‌های تمدن‌اندیشی امام موسی صدر
الویری با بیان اینکه تمدن‌اندیشی امام موسی صدر ویژگی‌هایی دارد، گفت: دین‌بنیاد بون، اعتقاد به تکثرپذیری وحدت‌گرا، انفتاح در برابر دیگران، داشتن موضع مشخص در برابر غرب از جمله این ویژگی‌هاست.
وی ادامه داد: ایشان معتقد بودند اسلام را نباید از متولیان جانشینی خدا در زمین که باید از قرآن گرفت. همچنین ایشان معتقد بودند که تمدن غربی نیز سرشتی یهودی دارد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه امام موسی صدر تکثر را نفی نمی‌کرد، گفت: ایشان معتقد بودند که تکثر از ویژگی‌های تحویل ناپذیر الهی است و لازمه هویت جمعی، کار و همگرایی اجتماعی این تکثر است.
الویری ادامه داد: ایشان نسبت به همه انفتاح داشت. به نظر ایشان این جمله غلط است که ما گفتگویی با کفار نداریم و همه انبیاء با مخالفان و کافران با زبان نرم و نیک سخن گفته‌اند و سعی کرده‌اند که آنها را به حقیقت جذب کنند.
وی افزود: ایشان معتقد بودند که باید تمدن غرب را شناخت و با استناد به آیه قرآن در خصوص دین یهود که خداوند را دست بسته می‌دانند تمدن غرب را دارای سرشتی یهودی می‌دانستند که خدا را دست بسته و انسان را مرکز عالم می گمارد.
الویری در پایان گفت: تاریخ موجود و آنچه نوشته شده است تاریخ حاکمان و ظالمان است اما تاریخ واقعی و حقیقی تاریخ بیان مواضع و تمدن مردم است.
