عشق و تعبد اینجاست

وَطَهِّرْ بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْقَائِمِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ (حج/۲۶) خانه را برای طواف‌کنندگان و قیام‌کنندگان و رکوع‌کنندگان و سجده‌کنندگان پاکیزه دار. در میان مردم بانگ حج بر آور تا آنان پیاده و سوار بر مرکب‌های چابک از هر راه دوری به سراغ تو بیایند. بیایند برای طهارت درون و پاکی برون، اینجا مرکز عبادت است.

اینجا طواف، پاداش بیشتری دارد و مقدس است؛ پس باید که به دست مردمان پاک باشد. اینجا مکان جلوس ابراهیم خلیل‌الله است. در این مکان فریاد امروز اولیای خدا در آیندگان اثر می‌کند. اینجا سرزمین انبیاست، همان آمران به معروف و ناهیان از منکر.

حج که بیایی یعنی که به دیدار اولیای خدا آمده‌ای. حج که بیایی ابتدا طهارت درون و آنگاه پاکی برون، اقیانوس وجودت را در بر می‌گیرد. متواضع و فروتن می‌شوی، غرورت را می‌شکنی، اخلاص پیشه می‌کنی. پرستش و عبوديت را با تمام وجود احساس می‌کنی. به دامن پروردگارت چنگ می‌زنی، عشق می‌ورزی و عظمت‌ها، جلال و جبروت‌ها و قداست‌های ظاهری زورمندان در نظرت خُرد می‌شود.

سرشار اشک شوق می‌شوی و در التهاب آن می‌سوزی، مشعل بی‌نیازی به دست می‌گیری. حسرت و آه و رشک را از خود می‌رانی. ظرافت‌های آهنگ حج تارهای دلت را در می‌نوردد، بی‌قرار سرنوشت امت می‌شوی. از خود می‌رهی و امواجی از حکمت از درونت سر بر می‌آورد. حج از تو یک مجاهد مبارزه با نفس درون و ناپاکی‌های برون می‌سازد.

حج می‌آیی با کوله‌باری از ناراستی‌ها و نارضایتی‌های درونی‌ات و سبکبال باز می‌گردی. اینجا خود را میان موحدان، در یک بسیج عمومی می‌بینی، عشق و تعبد اینجاست. اینجا، فرصت داری کنار خاطرات ابراهیم و اسماعیل و هاجر(س) یاد مرگ و معاد کنی، به توحید الهی و معنوی برسی. افشاگر توطئه‌های مستکبران باشی و مدافع و حامی مظلومان. از تعلقات دنیا دل ببری، توبه کنی، صحرای عرفات و مشعر را ببینی و در صف انتظار موعود بنشینی.

کعبه محل اَحرار و آزادگان است پس برای طواف بر آن باید از آلودگی‌ها مبرا و منزه باشی. تو در حج پیرو دین حقی. رمیِ جمره می‌کنی، از هر آنچه نشانی از ابلیس دارد می‌گریزی. گاه در خود فرو می‌روی و در تنهایی خویش خودت را تنبه و تنزه می‌دهی و به یکباره خود را در میان یک امت می‌بینی، این تمامیِ یک وحدت است.

فلسفه وجودی حج، اینجاست، از حریم خدا دفاع می‌کنی. محبوب خدا و خلق می‌شوی، حضور فرشتگان را بر شانه‌های خود احساس می‌کنی، ایمان خود را قوی‌تر می‌یابی. ناامیدی را از خود می‌رانی و خود را جزئی از یک امت قدرتمند می‌بینی‌، با همه احساس برابری و برادری می‌کنی. گویی که تازه به دنيا آمده‌ای و در بازگشت و پس از آن میراث‌دار یک سفر الهی و معنوی هستی. احساس خوشایند این سفر تو را بر آن می‌دارد که با تمام وجود حفظ کنی آنچه را شده‌ای و آنچه را که هستی. راست گفته‌اند که حج یک «شدن» است.

نادعلی نصر، فعال فرهنگی و قرآنی