معرفت توحیدی در سبک زندگی قرآنی / خدامحوری؛ اصل حیات طیبه

محمد میرزاپور، معلم پیشکسوت قرآن در چهارمحال‌وبختیاری، در گفت‌‌وگو با ایکنا‌، با اشاره به اینکه سبک زندگی اصطلاحی است که سیر تطور داشته و مباحث آن به فرانظریه تبدیل شده است، اظهار کرد: در کشور ما در مقایسه با غرب، کمتر به این واژه پرداخته شده است اما اگر به مقایسه سبک زندگی قرآنی و اسلامی با سبک زندگی غربی بپردازیم، به تفاوت‌های عمیقی خواهیم رسید.

وی با بیان اینکه اولین و مهم‌ترین شاخص سبک زندگی قرآنی دین‌گرایی و خدامحوری است، گفت: در سبک زندگی غربی با دین‌ستیزی و اسلام‌ستیزی مواجه هستیم، اما در سبک زندگی قرآنی هدف نهایی جلب رضای پروردگار است که حیات طیبه در چشم‌انداز آن قرار دارد، در حالی که معنای زندگی در غرب تک‌بعدی، مادی، شهوت‌آلود و هویت‌زدا و ضد معنویت است.

میرزاپور تصریح کرد: الگوی رفتاری غرب سبکی برای دستیابی به منافع و پیشرفت‌های دنیایی و این‌جهانی است. در این زندگی اموری نظیر مال‌، ثروت، قدرت، سلطه، استعمار و ... به ‌عنوان ارزش مطرح می‌شوند و اموری مانند دینداری و اخلاق‌مداری، صبر و استقامت، ایمان و ... مقوله‌هایی نامناسب و برخلاف هنجار محسوب می‌شوند.

مدرس دوره‌های سبک زندگی اسلامی اداره امور قرآنی استان گفت: آموزه‌های سبک زندگی قرآنی از قرآن و وحی و کلام معصومان(ع) و ادعیه و زیارات استخراج می‌شود، مثلاً در زیارت عاشورا سخنانمان را به دنیا و حیات طبیعی خلاصه نمی‌کنیم، بلکه به جهان پس از مرگ نیز توجه داریم. در فراز «اللَّهُمَّ اجْعَلْ مَحْيَايَ مَحْيَا مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ مَمَاتِي مَمَاتَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ»، از خدا می‌خواهیم که سبک زندگی دنیایی و مرگ ما را شبیه زندگی و مرگ پیامبر گرامی اسلام(ص) قرار دهد.

چرا دین‌ستیزی در غرب؟

میرزاپور با طرح این پرسش که چرا سبک زندگی غربی با دین‌ستیزی گره خورده است؟ بیان کرد: آگوست کنت، فیلسوف فرانسوی، که سخنانش مرجع مهمی برای نظریه‌پردازان غربی است اعتقاد دارد که دین با نادانی مردم پیوند دارد و پیشرفت و ترقی مرهون تحول در اندیشه بشر است، انسان برای پیشرفت باید از مرحله دین و خرافات عبور کند و به تعقل برسد و به عرصه علم آزمون‌پذیر و قابل تجربه پا بگذارد؛ لذا علومی نظیر فلسفه، کلام، دین‌شناسی و حقوق در دنیای مدرن، علم محسوب نمی‌شوند و با پیشرفت علم جایی برای این مباحث باقی نمی‌ماند. در چنین تفکری یک انسان حداقلی به جای انسان خدامحور قرار می‌گیرد.

این مدرس قرآن با اشاره به سیطره کلیسا و اندیشه‌های کشیشان در قرون وسطی در اروپا، بیان کرد: آنان یک تصویر انسانی از خدا به مردم ارائه می‌دادند و خدا را در قالب مادی و انسان معرفی می‌کردند، بعدها با رشد علم، متفکران مطالب تحریف شده کتاب‌هایی نظیر انجیل با موازین علمی و عقلی سازگار نمی‌دیدند اگرچه مردم قدرت نقادی و پی بردن به اشتباه کلیسا و متون تحریف شده دینی را نداشتند. عدم سازگاری مفاهیم کلیسا با مفاهیم علمی و منطقی نبودن آن سبب شد که خدا را از اساس انکار کنند و این انکار کم‌کم در روشنفکران مسلمان نیز رسوخ کرد؛ دین‌ستیزی، انسان‌محوری، مادی‌گرایی، شهوت و مبانی ضد معنویت برخاسته از کلیسا تعمیم یافت و به اسلام تسری یافت تا شاهد پدیده‌هایی نظیر اسلام‌ستیزی در غرب باشیم.

میرزاپور مشخصه‌هایی نظیر هویت‌زدا بودن، تجمل‌گرایی، نگاه ابزاری به زن، ترویج بی‌عفتی و بی‌بند و باری را یادآور شد و گفت: اینها از مشخصات و دستاوردهای سبک زندگی غربی است که آرام آرام با تبلیغات گسترده به خورد مردم داده شد و راحت‌طلبی و تکلیف‌گریزی مردم باعث شد که از قرن ۱۷ میلادی، مادی‌گرایی به‌عنوان یک مکتب غربی جای خود را میان مسلمانان باز کند.

وی مصرف‌گرایی، توجه صرف به نیازهای دنیوی، نگاه ابزاری به زن و ... را از دیگر ویژگی‌های سبک زندگی غربی دانست و تأکید کرد: ترویج بی‌عفتی و بی‌بند و باری در جوامع بشری با هدف استثمار انسان‌ها از رهاوردهای سبک زندگی غربی برای بشر است که آهسته آهسته به جوامع اسلامی سرایت کرده است.

دین؛ برنامه همه‌جانبه زندگی

این پیشکسوت قرآنی بیان کرد: دین به‌عنوان برنامه جامع و همه‌جانبه که از سوی خدا برای تدبیر و تنظیم حیات مادی و معنوی انسان طراحی شده است، تمامی ابعاد فردی و اجتماعی، قواعد ارتباطات انسان با خدا، جامعه و جهان اطراف را سامان می‌بخشد. گرایش به دین و خدامحوری مهم‌ترین شاخصه‌های سبک زندگی قرآنی هستند که هویت بشر را تدوین می‌کنند.

وی با تأکید بر اینکه بدون شک اعتقاد به وجود خدا در سبک زندگی قرآنی نقش مهمی در سر و سامان دادن به حیات فردی و اجتماعی دارد، افزود: معرفت توحیدی چنان کارآمد و اثرگذار و کمال‌آفرین است که انوار تابناکش تمام زوایای وجود انسان‌ها را غرق در نور و صفا می‌کند. خدامحوری گنج نهانی است که کشف آن هدف خلقت را معنا می‌‌‌بخشد و انسان را به اوج عزت و شادی و نشاط می‌رساند. خدامحوری که عنصر اعتقادی اسلام و تمامی ادیان الهی است، در سرلوحه برنامه عملی و تربیتی فرستادگان الهی و ائمه اطهار(ع) قرار داشته و می‌توان گفت که خدامحوری ام‌الاصول سبک زندگی قرآنی است.

میرزاپور گفت: اصالت دادن به مصرف در سبک زندگی قرآنی پذیرفته نیست بلکه مصرف باید در خدمت رفع نیازهای اساسی در مسیر رشد و تکامل روحانی باشد. در حیات طیبه قرآنی، زن از جایگاه رفیعی برخوردار است و برتری انسان‌ها در تقوا تعریف می‌شود.