چرا رسالت معلمان قرآن مهم است

دعوت به خدا و تربیت انسان‌ها برای حرکت در مسیر کمال از اهداف عالی انبیای الهی بوده است که این تربیت معنوی از دیدگاه اسلام مهم‌ترین رسالت یک معلم نیز به‌شمار می‌رود زیرا معلمان درواقع تداوم‌بخش رسالت انبیا هستند. معلمی که در مسیر هدایت‌گری نسل جوان قرار گرفته می‌داند وظیفه‌ای سخت و پرمشقت بر دوش دارد و برای توفیق در این مسیر باید با اقتدا به رسول گرامی(ص)، استقامت کند. 

در این میان معلمان قرآن با توجه به پیوند کارشان با این کتاب آسمانی رسالتی دوچندان بر دوش دارند و باید در سایه خودسازی و تأدیب نفس و البته مجهزشدن به تخصص و مهارت، در تربیت قرآنی نسل نوجوان و جوان توانمند باشند. با توجه به اهمیت بحث، گفت‌وگوهایی با چند معلم قرآن که در عرصه‌ فعالیت‌های قرآنی استان نیز حضور جدی و چشمگیر دارند، انجام شده است که با هم می‌خوانیم.

عبدالرضا بحرینی، قاری ممتاز و مدرس باسابقه قرآن در شهرستان بروجن در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری با اشاره به اینکه هدف از هر نوع فعالیت قرآنی انس بیشتر با کلام وحی است، اظهار کرد: بسیار موضوعیت دارد که فرهنگیان و معلمان ما با این کتاب آسمانی مأنوس باشند و آن‌را با تدبر تلاوت کنند، زیرا قرآن کلام خداوند است و اگر در آن تدبر شود، همگان حظ وافر معنوی را از این جویبار همیشه جوشان و زلال خواهند برد. 

معلمان متدبر در قرآن تربیت کنیم

وی با تأکید بر اینکه نه فقط معلمان یا دانش‌آموزان بلکه همه اقشار جامعه ملزم به تدبر در آیات وحیانی هستند، ادامه داد: اگر تدبر در قرآن نباشد به تصریح آیه «أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَىٰ قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا» (محمد/۲۴)، خدای ناکرده قلب‌های ما در برابر این نورانیت بسته شده و بی‌بهره می‌ماند.

بحرینی تأکید کرد: تلاوت مقدمه تدبر است و هدف ما از اندیشه و تدبر در قرآن کریم باید عمل به دستورات کلام وحی باشد که اگر عامل باشیم، سعادت دنیوی و اخروی ما تأمین خواهد شد. طبعاً این عامل بودن در مورد معلمان چون داعیه‌دار تربیت نسل انسان هستند، اهمیت صدچندان پیدا می‌کند زیرا آنان نه‌تنها در قبال خود بلکه در قبال فرزندان این مرز و بوم نیز مسئولیت بر عهده دارند یعنی باید هم خودساخته شوند و هم در تربیت و پرورش دانش‌آموزان توانمند باشند.

این مدرس باسابقه قرآن با اشاره به اینکه هر سه فرزندم در مسیر قرآن گام بر می‌دارند و قاری هستند، گفت: لقمه حلال در تربیت قرآنی فرزندان نقش اساسی را ایفا می‌کند و پدر و مادر، قبل از ازدواج باید تربیت دینی و قرآنی فرزند خود را آغاز کنند. گوهر انسان اگر پاک باشد همچون خاکی حاصلخیز و تشنه از بارش مبانی نورانی کلام وحی سیراب می‌شود، پرورش می‌یابد و بالنده می‌شود.

بحرینی در پایان گفت: امروز اگر پدر و مادر در خانه و معلمان در مدرسه در تربیت نسل قرآنی کوشا و دغدغه‌مند باشند، آثار و برکات آن سال‌های سال در جامعه جاری و ساری خواهد بود. 

توانمندسازی معلمان قرآن یک نیاز است

رضا فتاحی، مدیر دارالقرآن امام خمینی(ره) آموزش‌ و پرورش شهرستان لردگان در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری با اشاره به اینکه معلمان و فرهنگیان به‌ویژه معلمان قرآن ظرفیت بسیار مهمی برای ارائه و بسط معارف قرآنی در بین نسل جوان هستند، اظهار کرد: معلمان، جامعه مخاطب بزرگی را از نوجوانان و جوانان در اختیار دارند که در صورت دارا بودن تخصص و دغدغه‌مندی می‌توانند نورانیت کلام وحی را انتقال دهند و تمام جامعه از برکات آن بهره‌مند شود.

وی با ذکر اینکه دانش‌آموزان در مقاطع و پایه‌های پایین‌تر به‌ویژه دوره ابتدایی آمادگی بیشتری برای پذیرش و انس با آیات و مفاهیم دارند، ادامه داد: کودکان دوران دبستان اگر با روش‌های اصولی و تأثیرگذار با قرآن آشنا شوند قطعاً در تربیت مؤثر خواهد بود و باور حقیقی به دین در درون آنها شکل می‌گیرد.

فتاحی با تأکید بر سواد و تخصص قرآنی به‌عنوان مؤلفه‌های مهم موفقیت معلمان در انتقال آموزه‌های قرآن به دانش‌آموزان، توضیح داد: می‌طلبد که متولیان آموزش‌ و پرورش با نگاه جدی‌تر به توانمندسازی معلمان آموزش قرآن به عنوان یک راهبرد، زمینه تربیت قرآنی دانش‌آموزان را بیش از پیش فراهم کنند. 

این قاری ممتاز چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه همه معلمان نظام تعلیم و تربیت باید با مصحف شریف قرآن انس و الفت داشته باشند، توضیح داد: پیامبر(ص) مأمور شدند تا با خواندن آیات وحی، مردم را به تهذیب و تزکیه دعوت کنند و قرآن کریم دستورالعمل خودسازی و تزکیه تزکیه است که در فراز «وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ» از آیه ۲ سوره جمعه تقدم و الویت تهذیب بر تعلیم مورد تأکید قرار گرفته است بنابراین معلمان رسالت بزرگی بر دوش دارند.

فتاحی افزود: معلمان با خودسازی و تهذیب نفس می‌توانند بزرگ‌ترین نقش را در اشاعه اخلاق قرآنی در بین دانش‌آموزان داشته باشند که این دانش‌آموزان نیز سفیران قرآن در بین خانواده‌ها خواهند شد، یعنی با تلاش و تعهد معلمان، نورانیت قرآن به جامعه تسری می‌یابد. اگر نگاهی کلی به وضعیت دانش‌آموزان قرآنی شرکت‌کننده در مسابقات قرآن داشته باشیم متوجه خواهیم شد که قاطبه این افراد به برکت آشنایی و انس با قرآن و اهل‌بیت(ع)، هم از حیث اهتمام برای درس و تحصیل و هم از نظر رفتار و کردار و حتی از لحاظ پوشش مزین به منش قرآنی هستند.

تعامل معلمان با والدین در دارالقرآن لردگان 

وی با اشاره به ضرورت تعامل دوسویه معلمان با اولیای دانش‌آموزان در جهت تحقق اهداف تعلیم و تربیت، تأکید کرد: در دارالقرآن لردگان تلاش داریم ارتباط با خانواده‌ها را برقرار کنیم که برخی پدر و مادرها دغدغه‌مند هستند و دائماً ارتباط می‌گیرند. رویکرد ما در دارالقرآن این بوده که تکالیف قرآن‌آموزان به گونه‌ای باشد که والدین آنان را نیز خواه ناخواه درگیر کند و با همکاری هم بتوانند تکالیف را آماده کنند. 

فتاحی ادامه داد: در این دارالقرآن همچنین طرحی را در دست اجرا داریم مبنی بر اینکه تعدادی از بانوان و مربیان قرآن، جلسات هفتگی را با حضور دانشجویان و جوانان علاقه‌مند به آموزش قرآن از سراسر شهرستان در این مرکز برگزار می‌کنند و علاوه بر برپایی یک دورهمی قرآنی و بهره‌گیری از برکات تلاوت، دوره تربیت مربی روخوانی و روانخوانی برگزار می‌شود. خروجی این طرح، تربیت مربیان قرآن است که هر یک می‌توانند در شهر و روستای محل سکونت خود اقدام به برپایی جلسات و کلاس‌های قرآنی کنند.

فتاحی با تأکید بر دامنه تأثیرگذاری معلم قرآن فراتر از فضای مدارس، بیان کرد: آموزش‌ و پرورش با توجه به حجم عظیم مخاطبان، در پیوند با تمامی اقشار و لایه‌های جامعه قرار دارد و معلمی که مبانی قرآنی را در وجود خود پرورش داده و رشد کرده باشد، می‌تواند تربیت قرآنی صحیح را در دانش‌آموزان محقق کند؛ خانواده‌ها نیز وقتی آثار و برکات این تربیت را در فرزندان ببینند، طبعاً خودشان هم به سمت قرآن سوق خواهند یافت بنابراین دامنه تأثیرگذاری معلمان قرآنی بسیار گسترده است و اگر نگرش قرآنی در معلمان ما جاری و ساری باشد، تغییر و تحول اساسی در کل جامعه را شاهد خواهیم بود.

غفلت از رویدادهای قرآنی ویژه فرهنگیان 

امین غیاثی، حافظ و قاری قرآن و دبیر معارف اسلامی آموزش‌ و پرورش شهرستان بروجن در گفت‌وگو با ایکنا با اشاره به اینکه معلمان طلایه‌داران تعلیم و تربیت جامعه هستند، اظهار کرد: معلمی که در مسیر حفظ و تلاوت قرآن گام بر می‌دارد و بتواند دانش‌آموزان را نیز به این مسیر سوق دهد، یقیناً در تربیت اسلامی و قرآنی نسل جوان جامعه تأثیر بالایی خواهد داشت.

وی با ذکر اینکه آثار تربیت قرآنی دانش‌آموز در مدرسه حتماً به خانه نیز تسری می‌یابد، ادامه داد: بنابراین ملاحظه می‌شود که در سایه تلاش معلمان متعهد و متخصص قرآنی شاهد شکل‌گیری خانواده‌ها و جامعه قرآنی خواهیم بود. 

غیاثی با تأکید بر اینکه قرآنی بودن معلم قطعاً تأثیر خود را در دانش‌آموزان خواهد داشت، بیان کرد: این موضوع بارها برای بنده پیش آمده که فعالیتم در حوزه قرآن باعث جذب و گرایش دانش‌آموزانم به سمت این فعالیت‌ها شده باشد و این دغدغه را در آنها ایجاد می‌کند. 

این معلم قرآنی با تأکید بر ضرورت توانمندسازی فرهنگیان در حوزه سواد قرآنی، اضافه کرد: باید بگویم که در این خصوص، شرایط و امکانات موجود برای فرهنگیان فراهم نیست یعنی با توجه به نقش و رسالت مهم فرهنگیان در آموزش و تربیت نسل جدید اما زمینه‌های لازم برای توانمندسازی آنان چنان‌که باید و شاید فراهم نشده است. 

غیاثی ادامه داد: همچنین باید شرایطی فراهم شود که فرهنگیان مستعد در رشته‌های مختلف قرآنی بتوانند دوره‌های تخصصی را طی کنند و ارتقا یابند و مسابقات قوی‌تری را شاهد باشیم. مرحله استانی مسابقات قرآن فرهنگیان مؤید این مطلب بود که قاریان و حافظان فرهنگی نیازمند ارتقای سطح هستند و جا دارد تمهیداتی برای افزایش سطح کیفی و کمی این نیروهای قرآنی اندیشیده شود.

عوامل انگیزشی فعالیت‌های قرآنی فرهنگیان

این قاری ممتاز استان با ابراز تعجب از اینکه رشته قرائت ترتیل برای مسابقات قرآن فرهنگیان تعریف نشده است، توضیح داد: به‌نظرم جای رویدادهای قرآنی ویژه فرهنگیان در آموزش‌ و پرورش خالی است و مسابقات قرآن نیز به‌صورت محدود در چند رشته برگزار می‌شود؛ قطعاً طراحی و اجرای رویدادهای متعدد و متنوع قرآنی در طول سال باعث ایجاد نشاط و پویایی خواهد شد و انگیزه‌ای برای ارتقای سطح در بین قرآنیان این قشر خواهد بود. 

غیاثی تصریح کرد: لحاظ کردن فعالیت‌های قرآنی فرهنگیان در نظام رتبه‌بندی معلمان یکی از اقداماتی است که اگر به‌صورت کامل و جامع دیده شود یک عامل انگیزشی مهم برای نیل به سمت این فعالیت‌ها خواهد بود که امیدواریم در سیاستگذاری متولیان امر مورد توجه قرار گیرد.

این فرهنگی آموزش‌ و پرورش شهرستان بروجن در پایان گفت: جمعیت دانش‌آموزان و فرهنگیان قرآنی یک سرمایه عظیم برای نظام تعلیم و تربیت هستند که جا دارد با نگاه ویژه و برنامه‌ریزی دقیق متولیان تعلیم و تربیت، این سرمایه تقویت شود. 

ایجاد بستر تعمیق ارتباط معلمان با قرآن 

در پایان، مطهره فاتحی، حافظ قرآن و فرهنگی آموزش‌ و پرورش استان در گفت‌وگو با ایکنا با اشاره به اینکه معلمان پیش‌قراولان علم‌آموزی و اشاعه علم و دانش هستند، اظهار کرد: این قشر فرهیخته ساعات زیادی را با دانش‌آموزان سپری می‌کنند و چه بهتر که فرهنگیان و معلمان ارتباط عمیقی با قرآن کریم داشته باشند و این رفاقت را به دانش‌آموزان خود بیاموزند.

وی با ذکر اینکه آموزش‌ و پرورش می‌تواند بستر تعمیق ارتباط معلمان با قرآن را فراهم کند، ادامه داد: مسابقات قرآن فرهنگیان یکی از این بسترهای بسیار خوب است که نیروهای قرآنی را گرد هم می‌آورد و فضای معنوی خوبی ایجاد می‌کند که هفته گذشته شاهد برگزاری مرحله استانی مسابقات بودیم و بنده نیز توفیق حضور در رشته حفظ را داشتم. 

فاتحی با تأکید بر نقش اساسی معلمان به‌ویژه معلمان قرآن در انس دانش‌آموزان با کلام وحی، تصریح کرد: هر چقدر دانش‌آموزان با قرآن مأنوس‌تر و متخلق به اخلاق قرآنی شوند، آینده درخشان‌تری را برای ایران اسلامی شاهد خواهیم بود. 

این بانوی جوان قرآنی که دومین سال معلمی را تجربه می‌کند، گفت: دانش‌آموزانم وقتی متوجه می‌شوند معلم زیست‌شناسی آنان حافظ قرآن است آن‌را مایه افتخار خود می‌دانند. بنده هم تلاش دارم رابطه خوبی را با دانش‌آموزان داشته باشم و چون مفتخر به قرآنی بودن هستم، تلاش می‌کنم با رفتار و کردار خوب، آموزه‌های انسان‌ساز این کتاب آسمانی را در عمل به دانش‌آموزانم آموزش بدهم.