قاریان کمبود استاد را با گوش دادن هدفمند جبران کنند

زهرا میری، مدرس قرائت قرآن کریم در چهارمحال‌وبختیاری در گفت‌وگو با ایکنا از استان درباره مشکلات کمبود استاد تخصصی قرائت برای ارتقای سطح قاریان استان به‌ویژه در بخش بانوان، اظهار کرد: قطعاً کمبود استاد در استان مشهود است اما به‌نظرم فراتر از آن کمبود همت است که بعضاً در قاریان باعث می‌شود سطح خود را ارتقا ندهند و در یک نقطه توقف کنند. 

وی گوش دادن به تلاوت اساتید را راهکاری ساده و در عین حال ضروری برای فراگیری قرائت دانست و ادامه داد: به خاطر دارم استاد یاراحمدی چند سال قبل کارگاهی را در شهرکرد داشتند که در جریان آن گلایه‌های قاریان استان مبنی بر نبود استاد و دوره‌های تخصصی مطرح شد اما استاد این گلایه‌ها را نپذیرفت و قائل بود که قاریان به شرط همت می‌توانند با گوش دادن، مطالب بسیاری را یاد بگیرند.

میری تصریح کرد: استاد یاراحمدی تجربه خودش را در گوش دادن به تلاوت برای ما بازگو کرد و گفت در ابتدای راه فراگیری قرائت فقط یک نوار از استاد منشاوی در اختیار داشته و همان یک نوار را روزها و هفته‌ها با دقت گوش می‌داده تا جایی که با ظریف‌ترین جزئیات آن را یاد می‌گیرد و الحان و نغمات را به خاطر می‌سپارد و با همین یک نوار مطالب بسیاری می‌آموزد.

وی تأکید کرد: امروزه تنوع و تکثر تلاوت‌ها و در دسترس بودن آنها با یک جست‌وجوی ساده اینترنتی یا در قالب سی‌دی‌ها و نرم‌افزارهای متنوع و متکثر، چه بسا قاری را سردرگم می‌کند و نمی‌تواند یک تلاوت را با رویکرد فراگیری بارها و بارها به‌صورت هدفمند گوش کند تا زیر و بم و جزئیات را یاد بگیرد و ملکه ذهنش شود. 

میری با اشاره به تجربه حضورش در دوره‌ها و کارگاه‌های متعدد، بیان کرد: در بسیاری از این کارگاه‌ها بر اهمیت و ضرورت گوش‌دادن به تلاوت تأکید می‌شد و لذا این توصیه را به قاریان هم‌استانی دارم که کمبود استاد را با گوش دادن هدفمند، مکرر و البته با هدف کسب اطلاعات و فهم درست قرائت و به همراه تمرین مداوم و تقلید جبران کنند.

وی تأکید کرد: گوش دادن و تمرین و تقلید اصولی و صحیح باعث تقویت تجوید، تقویت صورت و لحن، هماهنگی و تنظیم سرعت در قرائت و نیز تسلط بر وقف و ابتدا می‌شود؛ انسان با گوش دادن مکرر به تلاوت اساتیدی نظیر منشاوی و سعی در تقلید، با وقف و ابتدای صحيح آشنا می‌شود و به‌تدریج، سرعت در قرائت را فرا می‌گیرد و بسیاری موارد تجویدی و صوت و لحن را صرفاً با گوش دادن و تمرین و تقلید یاد می‌گیرد.

میری نمونه بارز تأثیر گوش دادن همراه با فراگیری را تجربه عیسی خورشیدی، حافظ بین‌المللی قرآن کریم از چهارمحال‌وبختیاری عنوان کرد و گفت: این استاد از نوجوانی و به‌صورت‌ خودجوش شروع به حفظ قرآن می‌کند و چه بسا جاهایی را اشتباه یاد می‌گیرد و کل قرآن را بدون استاد و حتی گوش دادن حفظ می‌کند اما چندی بعد که شرایطی فراهم می‌شود و شروع به گوش دادن تلاوت استاد منشاوی می‌کند، متوجه اشتباهاتش در قرائت می‌شود و به‌تدریج رفع و حفظش را تثبیت و تکمیل می‌کند.  

تأثیر گوش دادن قرآن در کودکان 

این قاری ممتاز استان گوش دادن را راهکاری کارآمد و سودمند برای فراگیری قرآن در کودکان دانست و توضیح داد: چه بسیار قاریان خردسال که هیچ علمی به قواعد تجوید یا صوت و لحن و... ندارند اما صرفاً با گوش‌دادن مدام و مستمر در خانه از سنین پایین، می‌توانند قرآن را به زیبایی تلاوت کنند. 

میری گفت: درواقع کودک خردسالی که از سنین دو یا سه سالگی تلاوت قرآن در خانه برایش پخش شده است، با این الحان و اصوات و الفاظ قرآن کریم مأنوس شده و در حافظه بلندمدتش باقی مانده است درست مانند سخن گفتن که کودک با گوش سپردن و شنیدن در محیط یاد می‌گیرد و تکلم می‌کند. 

این مدرس قرائت در استان تأکید کرد: توصیه اساتید بزرگ به پدر و مادرهایی که کودکان مستعد در قرائت دارند همواره این است که صوت تلاوت قرآن اساتید در خانه همواره پخش شود و در چنین فضایی، کودک خود به خود تلاوت را فرا می‌گیرد و این تلاوت‌ها ملکه ذهنش شده و کمک بسیار بزرگی در مسیر قاری شدن خواهد بود. 

میری با بیان اینکه اگر فردی در کلاس‌ها و دوره‌های قرائت شرکت کند اما گوش دادن و تمرین و تقلید نداشته باشد هیچ پیشرفتی نخواهد داشت، افزود: تقلید درواقع پیش‌زمینه قرائت است، هیچ انسانی صوت و لحن و دستگاه‌ها و مقام‌های قرائت را بدون تمرین و تقلید یاد نمی‌گیرد، لذا تقلید بسیار اهمیت دارد به شرط آنکه دقیق و اصولی باشد.

وی بیان کرد: بنده قرائت قرآن را از کودکی ابتدا با گوش دادن مکرر و تقلید یاد گرفتم و بعد از آن، با شرکت در کلاس‌ها و دوره‌های متعدد دانش آن را آموختم و سطحم را ارتقا دادم. در ابتدا که قرائت ترتیل و تحقیق را فقط با گوش دادن یاد گرفتم، در مدرسه نیز تلاوت می‌کردم و به‌تدریج مورد تشویق و توجه معلم قرآن قرار گرفتم و برای فراگیری قرائت به کلاس‌های استاد داوری هدایت شدم. 

میری ادامه داد: تا پیش از حضور در کلاس‌های آموزشی تنها به مدد تقلید، فنون قرائت و  تجوید و صوت و لحن و... را به خوبی اجرا می‌کردم بی‌آنکه قواعد را بدانم یا مقام‌ها و دستگاه‌ها را بشناسم که با تشویق استاد کم‌کم دانش قرائت را نیز فرا گرفتم. 

این چهره قرآنی استان در پایان با بیان خاطره‌ای، گفت: به خاطر دارم در کلاس استاد داوری آیه ۱۰ سوره آل‌عمران «إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَنْ تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلَا أَوْلَادُهُمْ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا» را به تقلید از استاد پرهیزگار تلاوت کردم و حرف یاء در کلمه «شَيْئًا» را قدری بیش از معمول کشیده ادا کردم که استاد اشکال گرفت اما بنده گفتم که بر طبق نوار تلاوت کردم. استاد وقتی نوار تلاوت استاد پرهیزگار را پخش کرد متوجه شد که تقلید بنده صحیح بوده و تلاوت استاد پرهیزگار را دقیق و ظریف تقلید کرده‌ام.