از اُفت سطح متسابقان تا مستمعانی که باز هم نیامدند

مرحله شهرستانی چهل‌وپنجمین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم استان در رشته‌های آوایی در دو بخش بانوان و آقایان از ۲۸ تا ۳۱ تیرماه با حضور حدود ۲۰۰ در دو منطقه شهرکرد و بروجن برگزار شد. در این دوره از مسابقات که در دو منطقه شهرکرد شامل شهرستان‌های شهرکرد، بن، سامان، کوهرنگ و فارسان و منطقه بروجن شامل شهرستان‌های بروجن، لردگان، کیار و اردل برگزار شد، ۴۳ متسابق در منطقه بروجن و حدود ۱۶۰ متسابق در منطقه شهرکرد به رقابت پرداختند.

با توجه به بهبود شرایط کرونایی و حضوری شدن مسابقات جا داشت آحاد مردم و به‌ویژه جامعه قرآنی با ساز و کار بهتری برای استماع تلاوت‌ها به محل مسابقات قرآن گسیل داده شوند. همچنین جای خالی مسئولان متولی و غیرمتولی استان در این مسابقات به عادتی دیرینه تبدیل شده که امیدواریم تغییر رویکرد مسئولان را در این زمینه شاهد باشیم. بی‌شک اگر مسئولان استان فارغ از سازوکارهای اداری و نهادی و به‌عنوان یک مستمع و تماشاگر خود را ملزم به حضور و حمایت از رویدادهای قرآنی کنند، مردم نیز دنباله‌رو آنان خواهند بود و استقبال بهتری را شاهد خواهیم بود.

تداعی و در کنار هم قرار دادن دو صحنه، یکی جمعیت زائران در محوطه و ضریح آستان مقدس امامزادگان حلیمه و حکیمه خاتون(س) به‌عنوان محل برگزاری مسابقات و دوم سالن خالی از مستمعان و برگزاری مسابقات در فضای خالی از تماشاگر و تشویق‌کننده قلب هر دلسوز و دغدغه‌مندی را به درد می‌آورد. نکته دیگر، ضعف رسانه‌های استان در پوشش این مسابقات بود که نشان از نبود دغدغه در میان اصحاب رسانه برای اطلاع‌رسانی برنامه‌های قرآنی استان است.

برای اطلاع از جزئیات برگزاری این مسابقات‌، گفت‌وگویی با تعدادی از داوران و متسابقان انجام شده است که با هم می‌خوانیم.

یکدست‌سازی داوری مسابقات با اجرای طرح ساماندهی

زینب نجفی‌، حافظ کل و داور مسابقات قرآن و دارنده مدرک طرح ساماندهی با اشاره به رویکرد جدید اوقاف مبنی بر استفاده از داوران دارای مدرک طرح ساماندهی، اظهار کرد: این اقدام باعث شد که سطح داوری مسابقات روند یکدست و یکسانی را در سراسر کشور داشته باشد چرا که تمامی داوران ذیل یک طرح و یک فرآیند ارزیابی و سنجش شده‌اند.

وی ادامه داد: تا پیش از این شهرستان‌هایی که داوران قوی محلی نداشتند سطح مسابقات و داوری نیز تنزل می‌یافت اما امروز در کنار داوران طرح ساماندهی از اساتید پیشکسوت امر داوری نیز استفاده و بر غنای کار افزوده می‌شود.

نجفی با تصریح اینکه میزان ارائه محفوظات متسابقان در رشته حفظ در مرحله شهرستانی نسبت به گذشته بیشتر شده است، گفت: افزایش تعداد سطرها با هدف شبیه‌سازی مراحل شهرستانی و استانی به مرحله کشوری صورت گرفته و متسابقان با آمادگی بهتر پا به مرحله کشوری می‌گذارند.

این بانوی فعال قرآنی استان بیان کرد: همچنین مقوله معنا و ترجمه آیات در سال‌های اخیر در رشته‌های حفظ و قرائت تحقیق مورد توجه ویژه و مورد پرسش قرار می‌گیرد که این امر حاکی از اهمیت و ضرورت توجه به قرائت معنامحور نیز درک مفاهیم از سوی حفاظ است و انس با قرآن نیز بهتر شکل بگیرد.

مسابقات؛ فرصت شکل‌گیری همیاری‌های قرآنی

نجفی در خصوص ضرورت شرکت در مسابقات، گفت: یک قاری یا حافظ هرچقدر هم مسلط باشد تا زمانی که کار خود را در یک محیط تخصصی ارائه ندهد، ضعف کار خود را متوجه نخواهد شد؛ شرکت در مسابقات کمک بزرگی به حافظان برای تثبیت محفوظات است و به قاری نیز کمک می‌کند که اثرگذاری قرائت خود را در چهره مخاطبان ببیند و نقاط ضعف خود را به‌صورت تخصصی در کارنامه مشاهده کند، چنین فضایی در کلاس و فضای آموزشی ایجاد نمی‌شود. اثر اصلی قرائت قرآن ایجاد حس معنویت در مخاطبان است که اگر قاری در هنگام تلاوت بتواند این معنویت را در چهره مستمعان مشاهده کند، رشد خواهد کرد.

وی تأکید کرد: مسابقات فرصت مغتنمی برای ترویج فرهنگ قرآنی در جامعه است و دوستی‌هایی که در این رویداد شکل می‌گیرد اگر بعد از مسابقات نیز تداوم یابد و به کلاس‌ها و محیط‌های قرآنی تسری یابد، همیاری‌ها در جهت اشاعه فرهنگ اسلامی، قرآنی و مهدوی شکل می‌گیرند و تقویت می‌شوند. متسابقان باید این دغدغه را داشته باشند که گستره تعاملات خود با فعالان قرآنی را در فرصت مناسبی که در مسابقات ایجاد می‌شود وسعت ببخشند و جمع‌های قرآنی خوبی شکل بگیرد.

متسابقان با آمادگی به مسابقات بیایند

در ادامه راضیه بصیری، قاری، داور و مدرس باسابقه قرآن در استان که در بخش لحن به داوری این مسابقات می‌پردازد به خبرنگار ایکنا گفت: امسال استقبال بهتری را نسبت به دو سال کرونایی که پشت سر گذاشتیم، شاهد بودیم و به نظرم متسابقان از سطح نسبتاً خوبی نیز برخوردار بودند و پیداست که کرونا نتوانسته این دست رویدادها را با لطمه مواجه کند همچنان که در ایام اوج کرونا نیز مسابقات قرآن روی زمین نماند و با ساز و کار مجازی برگزار شد.

وی ادامه داد: از بانوان قرآنی انتظار می‌رود که برای ارتقای بیش از پیش سطح قرائت خود از تمرین مداوم دست بر ندارند و اگر تمرین مستمر نباشد سطح قرائت تنزل می‌یابد لذا توصیه می‌شود تمرینات خود را افزایش دهند و گهگاه قرائت خود را در معرض ارزیابی نزد استاد یا در مسابقات قرار دهند.

بصیری گفت: با تمرین‌های یک‌شبه نمی‌توان حضور موفقی در مسابقات داشت بلکه قاریان و مرتلان پیوسته باید در حال یادگیری و تکرار و تمرین آموخته‌ها باشند و به‌صورت فنی و حرفه‌ای کار را ادامه دهند و نگذارند رها شود.

این بانوی قرآنی استان تأکید کرد: این توصیه را همواره به متسابقین دارم که حتی تمرین یکماهه برای آماده‌سازی مسابقات نیز نمی‌تواند قاری یا مرتل را به سطح مطلوب برساند بلکه تمرینات مستمر و با برنامه‌ریزی در طول سال باید ادامه یابد و همیشه صدای آماده داشته باشند.

اُفت محسوس سطح متسابقان

همچنین خورشید عباسی، حافظ کل قرآن کریم و دارای مدرک طرح ساماندهی با اشاره به اینکه امسال در مقایسه با دو سال کرونایی به‌ویژه کمیت مسابقات اندکی بهبود یافته بود، بیان کرد: به نظر می‌رسد سطح متسابقان نیز با در نظر گرفتن تعطیلات اجباری کلاس‌ها و آموزش‌های حضوری و آسیب‌هایی که کلاس‌های مجازی وارد کرد، قابل قبول بود.

وی ادامه داد: با اینحال امسال تعداد زیادی از ثبت‌نام کنندگان در مسابقات حاضر نشدند و با توجه به آمار ثبت‌نام‌کنندگان انتظار داشتیم این مسابقات با شور و جمعیت بیشتری برگزار شود.

معصومه سپندار، حافظ کل، داور و مدرس با سابقه قرآن در استان نیز افت شرکت‌کنندگان را یادآور شد و گفت: آنچه امروز مشاهده کردیم حاکی از افت محسوس سطح متسابقان بود که البته به دلیل مجازی یا تعطیل شدن آموزش‌های قرآن در ایام کرونایی این امر دور از انتظار نبود.

تثبیت محفوظات؛ انگیزه حضور در مسابقات

نیلوفر رئیسی، بانوی روشندل حافظ کل قرآن کریم که از شهرستان کیار در رشته ۲۰ جزء در این مسابقات حضور دارد هدف خود از شرکت در مسابقات را تقویت و تثبیت محفوظات و آماده‌سازی خود برای آزمون مدرک تخصصی حفظ عنوان کرد و توضیح داد: با توجه به اینکه شرکت در مسابقات سبب ایجاد انگیزه در فرد می‌شود‌، تصمیم گرفتم با شرکت در این رویداد خودم را برای آزمون مدرک تخصصی آماده کنم.

وی ادامه داد: البته بنده هر سال در مسابقات قرآن اوقاف شرکت می‌کنم و با توجه به اینکه غالباً نقطه آغاز این مسابقات از تابستان است، از عید هر سال روند آماده‌سازی و مرور و حفظ تثبیت حفظ را پررنگ‌تر از قبل ادامه می‌دهم.

رئیسی با اشاره به اینکه تهیه قرآن با ترجمه به خط بریل به دلیل هزینه بالا برایم امکان‌پذیر نیست، گفت: غالباً قرآن را به‌صورت صوتی و یا از اینترنت گوش می‌دهم و قرائت می‌کنم. پیش از این در حفظ ۱۰ جزء و پنج جزء چند رتبه استانی را در مسابقات اوقاف، اداره کار و جشنواره‌های قرآنی کسب کرده‌ام و همچنین به‌عنوان مربی حفظ و تجوید در شهرستان کیار فعالیت دارم.

مبانی قرآن تقویت‌کننده هنر است

زهرا صادقی، شرکت‌کننده حفظ پنج جزء قرآن کریم که در رشته نقاشی در دانشگاه مشغول تحصیل است به خبرنگار ایکنا گفت: بنده از اواخر تابستان سال گذشته حفظ قرآن را در مؤسسه الرحمن شهرکرد آغاز کردم و روند حفظم تا نائل شدن به حفظ کل ادامه می‌دهم چرا که در طی این مدت برکات قرآن را در وجودم و نیز در زندگی مشاهده کرده‌ام.

وی با استناد به جمله‌ای از مربی خود که همیشه می‌گوید قرآن نور است و هر چقدر قرآن تلاوت کنیم وجودمان نورانی‌تر می‌شود، ادامه داد: بر خلاف تصور برخی‌ها که پرداختن تو‌أمان به هنر و حفظ قرآن شاید موضوعیت نداشته باشد، اتفاقاً هنر و قرآن در ارتباط تنگاتنگ هستند و هنر با مبانی قرآنی تقویت می‌شود. همچنان که نقاشان و خوشنویسان و هنرمندان زیادی با تأسی به آیات قرآن به خلق آثار ماندگار هنری در شاخه‌های مختلف پرداختند.

این بانوی هنرمند و قرآنی استان گفت: بنده با مطالعه زندگی‌نامه و دیدن آثار هنری هنرمندان اسلامی به هنر ترغیب و مصمم شدم و این رشته را انتخاب کردم؛ به توصیه مربی حفظم برای اولین بار در مسابقات قرآن شرکت می‌کنم تا میزان محفوظاتم را محک بزنم و با برنامه‌ریزی بهتری حفظ را ادامه دهم که امیدوارم در آینده نه چندان دور بتوانم در رشته حفظ کل شرکت کنم.

کوثر صادقی دیگر شرکت‌کننده حفظ پنج جزء که در طرح حفظ یکساله در مؤسسه امیرالمؤمنین(ع) کاشان به تازگی به حفظ کل قرآن نائل شده است با اشاره به اینکه این طرح فشرده و سریع طبعاً با یک برنامه‌ریزی صحیح برای مرور و تثبیت به ثمر خواهد نشست، اظهار کرد: برای تثبیت محفوظاتم از پنج جزء اول آغاز کردم و خودم را برای این مسابقات آماده کرده‌ام. البته در این طرح فشرده تمامی مباحث نظیر ترجمه، مفاهیم، تجوید و صوت و لحن نیز آموزش داده شد و طرح بسیار جامعی بود.

وی با ذکر اینکه از طریق طرح اعطای مدرک تخصصی حفظ موفق به اخذ مدرک درجه سه معادل کارشناسی در رشته علوم قرآن و حدیث شده است، ادامه داد: در ادامه قصد دارم در مقطع کارشناسی ارشد این رشته نیز شرکت کنم و تحصیلاتم را پی بگیرم.

مسابقات قرآن بدون چهره‌های جدید

نرگس شاکریان، شرکت کننده در رشته ترتیل که پس از یازده سال دوری از مسابقات قرآن به این رویداد بازگشته است، اظهار کرد: بنده قرائت تحقیق و ترتیل را از دوران راهنمایی به‌صورت جدی آغاز کردم که کسب مقام سوم کشور در مسابقات قرآن اوقاف در اوایل حضورم در این مسابقات، کسب مقام اول کشور در مسابقات دانش‌آموزان و کسب مقام برگزیده کشوری در مسابقات قرآن بسیج از مهم‌ترین عناوین بنده است.

وی ادامه داد: امروز که بعد از سال‌ها در مسابقات قرآن حضور یافتم به‌ندرت چهره‌های جدید قرآنی را شاهد بودم و اکثر متسابقان و داوران همان چهره‌های قرآنی هستند که سال‌ها قبل نیز در این مسابقات حاضر بودند، پیداست که اتفاق تازه‌ای در حوزه آموزش و تربیت چهره‌های قرآنی اتفاق نیفتاده است.

شاکریان با تأکید بر اینکه استعدادهای قرآنی فراوانی در استان وجود دارد اما در حوزه آموزش و پرورش استعدادها ضعیف هستیم، بیان کرد: بنده کلاسی را در استان سراغ ندارم که بتوانم برای تکمیل قرائتم مراجعه کنم و آموزش تخصصی را پشت سر بگذارم. اینجاست که آموزش قاریان و مرتلان و حافظان متوقف و امکان ارتقا و موفقیت در چنین رویدادهایی از آنان سلب می‌شود.

زهرا میری، دیگر شرکت‌کننده رشته قرائت ترتیل که در امر آموزش قرآن کریم نیز فعالیت‌های زیادی داشته است با اشاره به اینکه قرائت ترتیل را نزد استاد داوری از سال ۸۰ آغاز کرده است، بیان کرد: در آن سال‌ها بنده دانش‌آموز بودم و با تشویق استاد قرائت ترتیل و تحقیق را ادامه دادم و در سال‌های بعدی تمام دوره‌های آموزشی و نیز تربیت مربی در رشته‌های مختلف قرآنی را گذراندم و اکنون به عنوان مربی در این رشته‌ها فعالیت می‌کنم.

وی ادامه داد: قدم برداشتن در راه قرآن در وهله اول برخاسته از علاقه قلبی به این کتاب آسمانی است، به قرآن‌آموزان همیشه توصیه می‌کنم که در مسابقات شرکت کنند چرا که استقبال از رویدادهای قرآنی از این دست گامی در جهت ارتقای سطح و نیز تبلیغ و ترویج و خدمت به قرآن است.

میری گفت: خوشبختانه فرزندانم نیز در رشته قرائت تحقیق و حفظ مشغول فعالیت هستند و تا کنون چندین رتبه برگزیده شهرستان و استان در مسابقات قرآن دانش‌آموزان کسب کرده‌اند. بنده نیز تا کنون به حفظ ۹ جزء قرآن توفیق یافته‌ام که روند حفظم را تا نائل شدن به حفظ کل ادامه می‌دهم.

مستمعانی که دیگر نیستند

در پایان یکی از حاضران که نخواست نامش ذکر شود با ذکر اینکه حافظ ۱۰ جزء است اما به دلیل نداشتن فرصت آماده‌سازی در این مسابقات شرکت نکرده است، اظهار کرد: برای مشاهده مسابقات به اینجا آمدم تا هم سطح متسابقان را ببینم و هم از تلاوت قرآن متسابقان بهره ببرم، با توجه به بهبود وضعیت شیوع کرونا انتظار می‌رفت مسابقات پرشورتری را شاهد باشیم و مردم برای تماشای مسابقات بیاید.

وی ادامه داد: در سال‌های نه چندان دور این دست رویدادهای قرآنی با حضور مردم و مسئولان شور و نشاط زیادی داشت اما امروز شاهد صندلی‌های خالی مستمعان هستیم.

مرحله شهرستانی چهل‌وپنجمین دوره از مسابقات سراسری قرآن در شهرستان شهرکرد پایان یافت و حدود یکماه دیگر شاهد برپایی مسابقات استانی خواهیم بود. از برگزارکنندگان مسابقات انتظار می‌رود برای تبلیغات میدانی‌، رسانه‌ای و فضای مجازی و دعوت از آحاد مردم برای حضور در مسابقات برنامه‌ریزی بهتری داشته باشند و پوشش رسانه‌ای این رویداد نیز با دعوت رسانه‌های استان قوت گیرد.