خانه دوم؛ مهیای پذیرایی/ پیشنهاد ویژه برای غلبه بر ترس کرونایی دانشآموزان
با بازگشایی مدارس از روز گذشته دانشآموزان می‌توانند خود را با شرایط جدید آموزشی منطبق کنند اما همچنان ترس‌های کرونایی دانشآموزان پابرجاست که در این زمینه لازم است مدیران مدارس با تدارک جشن‌های ویژه و ارائه مشاوره، نگرانی آنها را برطرف کنند.
روز گذشته و همزمان با سراسر کشور، بسیاری از مدارس چهارمحال‌وبختیاری پس از یک سال و نیم دوری دانشآموزان از آموزش حضوری در کلاس‌های درس، به روی آنان بازگشایی شدند و اگرچه همچنان آموزش مجازی در محوریت امر تعلیم و تربیت قرار دارد اما این روزها دانشآموزان زیادی پس از ماه‌ها حس خوب نشستن پشت نیمکت و گوش دادن به صحبت‌های معلم را تجربه می‌کنند. مدیرکل آموزش و پرورش استان روز گذشته با اشاره به اینکه ۸۰ درصد معلمان واکسینه شده‌اند، از شروع مرحله سوم بازگشایی مدارس و حضور تمام دانشآموزان استان خبر داد و اعلام کرد که برنامه حضور آنها در مدرسه توسط مدیر تدوین می‌شود. قائدامینی افزود که حضور دانشآموزان در مدرسه بنا بر شرایط منطقه تحصیل به صورت گروهی، روزانه و نیم‌روزی می‌باشد. وی همچنین با اطمینان دادن به خانواده‌ها مبنی بر اینکه شرایط تحصیل در مدارس برای فرزندانشان فراهم شده است، به اولیای دانشآموزان توصیه کرد که از این شرایط برای تحصیل دانشآموزان خود استفاده کنند.
شیوع ویروس کرونا بی‌شک باعث ایجاد آشفتگی‌های اساسی در زندگی روزمره شده و کودکان این تغییرات را به شدت احساس می کنند. در حالی که بازگشت به مدرسه برای بسیاری از دانش آموزان نه تنها خوشایند بلکه سرشار ازهیجان است، برخی دیگر احساس اضطراب یا ترس می‌کنند. تعطیلی مدارس و در پی آن از دست رفتن تعاملات محیط مدرسه و حمایت شبکه‌های عاطفی روزمره، متأسفانه ممکن است عوارض سوء بسیاری در بلند‌مدت بر روان دانشآموزان تحمیل کرده باشد.
در واقع، مدرسه چیزی بیش از فرصت‌های آموزشی در اختیار دانشآموزان قرار می‌دهد و در مدرسه سلامت اجتماعی، عاطفی و روانی دانشآموزان ارتقا پیدا می‌کند. باید گفت در مدت شیوع بیماری کرونا بیشترین قشری که از لحاظ روانی آسیب دیده‌اند، کودکان و نوجوانان هستند، دانشآموزان در این مرحله از رشد در سن هویت‌یابی، علم آموزی و مهارت‌آموزی هستند. همچنین درون خانواده ممکن است باتوجه به شرایط موجود روابط خانواده رضایت‌بخش نبوده باشد، در چنین شرایطی هم اولیا و هم معلمان، مربیان و دست اندرکاران مدارس باید دست به دست هم دهند و شرایطی را فراهم کنند که کودکان و نوجوانان در کوتاه‌ترین زمان ممکن خودشان را به سن تحولی که عقب افتاده، برسانند و به پویایی برسند، معلم نزدیک‌ترین فرد به دانش آموزان است و به‌ویژه در این برهه زمانی نقش معلمان فراتر از تدریس است لذا باید آموزش‌های لازم مشاوره‌ای و روانشناختی را برای نحوه برخورد با دانشآموزان بازگشته از روزهای سخت کرونایی به خانه دومشان بگذراند.
پروین فرج‌زاده، دکترای روانشناسی و مدرس دانشگاه فرهنگیان چهارمحال‌وبختیاری در گفت‌وگو با ایکنا با اشاره به اینکه بازگشایی تدریجی مدارس از ابتدای سال تحصیلی جدید اقدام خوبی بوده است، اظهار کرد: مدارس در شهرهای با وضعیت بهتر شیوع کرونا و نیز مدارس کم‌جمعیت از ابتدای مهرماه اقدام به بازگشایی تدریجی داشتند که امیدواریم این اقدام با بهبود شرایط کرونایی و فراگیر شدن آموزش حضوری در مدارس، سرآغازی برای کاهش آسیب‌های دوری دانشآموزان از مدارس و محیط کلاس باشد.
وی با یادآوری اینکه اکنون دانشآموزان در حال تغییر وضعیت و روش فراگیری از مجازی به حضوری هستند و این امر باید با مشارکت خانواده‌ها و مدارس و نظام آموزشی به‌صورت حساب شده و آگاهانه اتفاق بیفتد، ادامه داد: دانشآموزان پس از یک و نیم سال خانه‌نشینی و عادت به شرایط آموزش آنلاین اکنون باید در روزهایی از هفته گوشی هوشمند را کنار بگذارند و در کلاس درس حضور یابند و اگر این تغییر وضعیت با همدلی و همراهی آگاهانه والدین و معلمان همراه نباشد ممکن است مواجهه با تغییرات را برای دانشآموزان دشوار کند.
این روانشناس بیان کرد: والدینی که در شرایط بهبود وضعیت کرونا و مجوز یافتن برای آموزش حضوری دانشآموزان خود را برای ساعاتی به کلاس درس می‌بردند اکنون برای حضور فرزندشان در مدرسه زحمت کمتری دارند؛ اما هستند پدر و مادری که در واکسیناسیون خود و فرزندان تعلل به خرج می‌دهند و نیز در مواردی که شرایط حضور فراهم بود، مانع حضور فرزندشان در مدرسه شدند اکنون با مشکلات بیشتری برای مواجهه با تغییرات روبرو هستند.
فرج‌زاده با اشاره به اینکه برخی خانواده‌ها برای تقویت بنیه درسی دانشآموزان خود به‌ویژه دانشآموزان پایه دوازدهم جهت آماده‌سازی برای کنکور متحمل هزینه‌های گزافی شده و فرزندان در کنار آموزش مجازی مدارس در کلاس‌های خصوص به فراگیری مشغول بودند، افزود: این دست خانواده‌ها ترجیح می‌دهند فرزندشان با همین روند به تحصیل بپردازد و تمایلی برای حضور در مدرسه ندارند چرا که رها کردن این روند و تلاش برای تطبیق با شرایط جدید آموزش حضوری و مجازی زمان‌بر است و برنامه‌های پیش‌بینی شده را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
مدرس دانشگاه فرهنگیان استان مشکل اصلی برای بازگشایی مدارس را ناظر به خانواده‌هایی دانست که به هر دلیل موجه یا غیرموجهی مانع حضور فرزندان در مدارس می‌شوند و ادامه داد: این خانواده‌ها به دلیل ترس و اضطراب از بیماری یا عدم اعتقاد به واکسن و دلایلی از این دست حاضر نیستند فرزند خود را به مدرسه بفرستند و همچنان به آموزش مجازی اصرار دارند حال آنکه از تبعات مخرب تداوم روند دوری دانشآموزان از مدرسه غافلند.
استقبال از دانشآموزان در مدارس پرشور باشد
فرج‌زاده با تأکید بر اینکه کودکان بر خلاف بزرگسالان خیلی زود خود را با تغییرات و شرایط موجود سازگار می‌کنند، افزود: اگر همفکری و همراهی والدین و معلمان برای وفق دادن دانشآموزان با شرایط جدید همسو و هماهنگ باشد، قطعا دانشآموزان خیلی زود با شرایط جدید آموزش خود را تطبیق می‌دهند و جای نگرانی وجود ندارد. می‌طلبد که مسئولان مدرسه هم از حیث بهداشتی شرایط صددرصد اطمینان‌بخش را برای حضور دانشآموزان فراهم کنند و هم یک برنامه‌ریزی حساب شده و علمی برای استقبال خوب از دانشآموزان به‌ویژه کلاس‌اولی‌ها ترتیب دهند تا خاطره خوشی در ذهنشان از اولین حضور در مدرسه پس از یک سال و نیم دوری ثبت شود.
مدرس دانشگاه در استان تصریح کرد: برپایی یک جشن ویژه بازگشایی و حضور دانشآموزان در مدرسه به‌ویژه در مدارس که امکان استقبال از دانشآموزان پایه اول وجود نداشت باعث ایجاد حس خوشایند و خاطره ماندگار در ذهن آنان می‌شود و فرآیند سازگاری با تغییرات رویه آموزش را برای آنان تسهیل می‌کند.
فرج‌زاده با بیان اینکه آموزش مجازی باعث تقلیل کیفیت آموزش و اُفت محسوس بسیاری از دانشآموزان شد، گفت: در بسیاری از خانواده‌ها گذشته از نبود امکانات لازم و دشواری‌های فراوان در بهره‌مندی از آموزش مجازی، والدین از سواد کافی برای راهنمایی و کمک به یادگیری فرزندان برخوردار نیستند، ضمن اینکه آموزش چهره به چهره و حضوری و تعامل معلم و دانش‌آموز در مقایسه با آموزش غیرحضوری کارایی بسیار بالاتری دارد لذا با پدیده اُفت محسوس تحصیلی مواجه هستیم که البته تدابیری برای جبران عقب‌ماندگی تحصیلی دانشآموزان اندیشیده شده است و برپایی کلاس‌های جبرانی در مدارس در دستور کار قرار داشته که همچنان ادامه دارد.
آموزش مجازی و غفلت از اختلال یادگیری دانشآموزان
مدرس دانشگاه فرهنگیان استان تأکید کرد: اختلال یادگیری در دانشآموزان که با بروز کرونا دامنه و عمق بیشتری در دانشآموزان مستعد این اختلال یافت باید با تدبیر معلم به حداقل کاهش یابد. اختلال یادگیری مقوله‌ای متفاوت از مشکلات تحصیلی است که در اغلب موارد در دوران ابتدایی با اقدامات ترمیمی و اصلاحی قابل درمان است اما مجازی شدن آموزش باعث شد که این اختلال نیز به‌موقع در دانشآموزان تشخیص داده نشود و لذا در برخی دانشآموزان اختلال یادگیری شکل حادتری یافته و مشکلی بر مشکلات عدیده آموزش افزوده است که نیازمند تدبیر ویژه برای تقلیل آسیب‌ها در این گروه از دانشآموزان هستیم.
فرج‌زاده اختلاف و تفاوت محسوس سطح تحصیلی دانشآموزان را مشکل دیگر پیش‌روی نظام آموزشی دانست و توضیح داد: چه بسیار دانش‌آموزانی که با کمک والدین توانستند خیلی زود با شرایط آموزش مجازی خود را تطبیق دهند و با دریافت آموزش‌های تکمیلی از سوی پدر و مادر یا کلاس‌های فوق برنامه و غیره مانع از افت تحصیلی شوند اما گروه دیگری از دانشآموزان در این فرایند دچار آسیب‌های جدی تحصیلی شدند و لذا معلمان کار دشواری پیش رو دارند و اکنون در یک کلاس با دانش‌آموزانی از سطح‌های مختلف سواد مواجهند و می‌طلبد که معلمان علاوه بر آموزش عموم دانشآموزان، پس از غربالگری، فرصتی را نیز برای دانشآموزان دهک‌های پایین کلاس و یکسان‌سازی سطح کلاس قرار دهند تا حتی‌الامکان فاصله فاحش سطح سواد آنان کمتر شود.
ضرورت یکسان‌سازی سطح سواد دانشآموزان کلاس
این روانشناس تعطیلات تابستان را بهترین فرصت برای یکسان‌سازی سطح دانشآموزان دانست و بیان کرد: ایرادی که از دیرباز بر نظام آموزش و پرورش وارد است رهاسازی دانشآموزان در ایام تابستان است حال آنکه در بسیاری از مناطق دنیا دانشآموزان در ایام تابستان در دوره‌ها و اردوهای تفریحی که رویکرد آموزشی و تربیتی دارند شرکت می‌کنند و بالنده می‌شوند؛ این برنامه‌ها نوعی بازآموزی و بازپروری آموخته‌هاست تا دانشآموزان مطالب آموخته شده در طول سال تحصیلی را فراموش نکنند و بلکه مطالب بیشتری فرا بگیرند، می‌طلبد که باتوجه به شرایط پیش آمده و دوری دانشآموزان از مدرسه تمهید ویژه‌ای برای جبران عقب‌ماندگی‌ها اندیشیده شود که از جمله تعطیلات تابستان می‌تواند بستر خوبی برای اجرای برنامه‌های جبرانی باشد.
فرج‌زاده از دست دادن یا نیاموختن مهار‌ت‌های زندگی و تعاملات اجتماعی را یکی از مهم‌ترین آسیب‌های فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان برشمرد و توضیح داد: حضور دانشآموزان در مدرسه و در کنار همسن و سالان خود به خود زمینه فراگیری و تقویت بسیاری از مهارت‌ها و شکل‌گیری و قوام شخصیت فرد را به دنبال دارد و آموزش مجازی این فرصت ناب را از دانشآموزان سلب کرد؛ ضمن اینکه حضور و تمرکز دانشآموزان در محیط فضای مجازی و بعضاً مواجهه با مطالب و مباحث نامناسب آسیب‌های جدی را به آنان تحمیل کرد و اکنون ما با دانش‌آموزانی مواجه هستیم که در دنیای مجازی سیر کرده‌اند و آسیب‌ها و تهدیدهای این فضا به‌صورت جدی آنان را تحت تأثیر قرار داده است حال آنکه ما این آسیب‌ها را جدی نگرفته، در این مورد هیچ تدبیری نداریم و برنامه‌ای برای تقلیل آثار سوء استفاده از فضای مجازی برای دانشآموزان در این ایام در مدارس وجود ندارد.
مدرس دانشگاه فرهنگیان استان بیان کرد: دانشآموزان با دسترسی بی‌‌حد و مرز به فضای مجازی خوراک‌هایی را دریافت کردند که ذهن و روح آنان را متأثر کرده است و پرسش اینجاست که برای تقلیل دامنه آسیب‌ها و تعدیل این ذهنیت‌ها و تصورات چه تدبیری در مدارس اتخاذ شده است؟ مشکلات و معضلاتی که کرونا ایجاد کرد آنقدر دامنه‌دار و وسیع است که برخی موارد ظریف اما حائز اهمیت مانند آسیب‌های تحمیل شده بر دانشآموزان در پی حضور در فضای مجازی مغفول مانده است که باید از سوی متولیان چاره‌ای اندیشیده شود و متأسفانه باید گفت دامنه آسیب‌ها به حدی است که شاید بسیاری از آنان جبران نشده باقی بمانند.
فرج‌زاده گفت: برخی والدین با تجهیز خود به سواد رسانه و فضای مجازی موفق شدند تا حدود زیادی از تحمیل آسیب بر فرزندان در فضای مجازی جلوگیری کنند اما هستند والدینی که توجیه نبوده و بر آسیب‌های فضای مجازی و دوری فرزندان از اجتماع آگاه نیستند و متأسفانه بخش عظیمی از جامعه و خانواده‌ها با مشکلات اقتصادی و معیشتی و نیز معضلات روحی و روانی ناشی از کرونا، از دست دادن عزیزان، نگرانی و استرس و غیره مواجه هستند؛ بحران‌هایی بر ما تحمیل شده است که اکثر ما مداخله درستی برای مواجهه با آن نداشتیم و با تبعات مخرب بحران در سال‌های بعد با ظهور موج‌هایی از آسیب‌های روانی و اجتماعی مواجه خواهیم بود، لذا می‌طلبد تدبیری برای کاهش و تعدیل این آسیب‌ها در اقشار مختلف مردم به‌ویژه دانشآموزان اندیشیده شود.
انتهای پیام
