وقتی محلات آسیب‌پذیر با نور قرآن جان می‌گیرند

منظریه شهرکی است که با هدف توسعه شهری شهرکرد و ساخت مسکن به‌ویژه برای اقشار کم‌درآمد در جنوب شرقی این شهر و در 255 هکتار از اراضی ملی ساخته شده اما با وجود برخورداری جمعیتی افزون بر ۱۲ هزار نفر، از زیرساخت‌های فرهنگی، رفاهی، تفریحی و خدمات مورد نیاز برای این میزان جمعیت رنج می‌برد که جا دارد از سوی مسئولان شهری توجه بیشتری به این منطقه شود.

دو سه سالی است که بخشی از کاستی‌ها در زیرساخت‌های کار فرهنگی در منظریه به همت «منیژه طاهری» بانوی فعال قرآنی تبدیل به فرصت شده و با ابتکارات و اقدامات این بانوی خلاق و صاحب ایده، امروز شاهد شکل‌گیری شبکه گسترده از بانوان قرآنی منظریه و تکثیر جلسات خانگی قرآن هستیم. بانوانی که با راهبری جامعه قرآنی عصر چهارمحال‌وبختیاری و بدون هیچ حمایتی از نهادهای دولتی با اتکا به داشته‌های خود کارهای بزرگ و «تمیز» فرهنگی و قرآنی را در محلات آسیب‌پذیر منظریه شکل می‌دهند. کارهایی که شاید دستگاه‌های عریض و طویل با تجمیع ظرفیت‌ها هم نتوانند نظیر آن را انجام دهند.

کسب رتبه برتر توسط خانم طاهری در اختتامیه نخستین جشنواره «جم‌آران» با هدف شناسایی و معرفی حلقه‌های میانی برتر در موضوعات فرهنگی که چندی پیش در سالن همایش‌های پژوهشگاه صنعت نفت برگزار شد، بهانه‌ای بود تا به سراغ این بانوی فعال قرآنی برویم و با فعالیت‌های وی بیشتر آشنا شویم.

ایکنا- کمی بیشتر خودتان را معرفی کنید.

بنده ۱۵ سال توفیق تدریس قرآن کریم را دارم و از حدود هشت سال قبل در منظریه ساکن هستم. محوریت کارم بیشتر نوجوانان هستند که در مسجد امام هادی(ع) منظریه آموزش قرآن به نوجوانان را داشتم و هم‌اکنون نیز در کنار کار با بزرگسال، ادامه دارد. در همین راستا هیئتی با محوریت نوجوانان راه‌اندازی شد تا بتوانیم تعداد بیشتری از این قشر را جذب کارهای دینی و قرآنی کنیم، خوشبختانه از همه محلات نوجوانان پرشماری جذب شدند.

ایکنا- فعالیت‌های قرآنی بانوان در شهرک منظریه چگونه شکل گرفت و رونق یافت؟ 

بنده با همراهی تعدادی از مربیان قرآن از سال ۱۴۰۰ فعالیت‌های قرآنی را با تشکیل جلسات خانگی قرآن در محلات این منطقه شروع کردیم. دلیل روی آوردن ما به سمت خانه‌ها به جای انجام کارهای مسجدمحور، استقبال اندک اهالی محلات از برنامه‌های مسجد بود لذا به این فکر کردیم که برای پای کار آوردن مردم باید جلسات را به منازل ببریم. 

ابتدای کار تصور نمی‌کردیم چنین استقبال وافری از جلسات خانگی در محلات منظریه اتفاق بیفتد زیرا قاطبه منازل این شهرک به‌صورت آپارتمانی و با متراژ اندک است و افراد از شهرها و فرهنگ‌های مختلف در آنجا سکونت دارند. اما با توسل به حضرت زهرا(س) کارمان را از منزل فرمانده پایگاه بسیج خواهران با چهار نفر آغاز کردیم. 

ایکنا- راهکارتان برای جذب مخاطب چه بود؟ 

در بدو امر ما کارمان را با جمعیت چهار پنج نفری شروع کردیم اما همین عده قلیل بنا را بر تبلیغات چهره به چهره گذاشتیم و در هر جا اعم از خیابان، اتوبوس، جمع فامیل و ... حضور می‌یافتیم بانوان و اهالی محلات را دعوت به جلسات و نیز راه‌اندازی جلسات خانگی قرآن کریم در منازلشان می‌کردیم. این تبلیغ‌های چهره به چهره با گذشت زمان رفته رفته ثمره داد و منجر به تشکیل یک شبکه گسترده شد تا جایی که مثلاً در یک منزل آپارتمانی ۶۰ متری تا ۱۵۰ نفر در جلسه خانگی قرآن شرکت می‌کردند. 

ایکنا- نقش مسجد و پایگاه بسیج مسجد را در ایجاد و رونق جلسات خانگی قرآن چگونه ارزیابی می‌کنید. 

مسجد علاوه بر آنکه پایگاه و محور کار و تبلیغ بود، پایگاه آموزش نیز به شمار می‌رفت با این توضیح که از طریق پایگاه بسیج مسجد، فعالان قرآنی چهار محله منظریه را شناسایی و برای آنان دوره‌های آموزشی توانمندسازی برگزار کردیم تا هر کدام در محلات خودشان اقدام به برپایی جلسات خانگی کنند. این نیروها مدام با تشکیل جلسات ماهانه نسبت به فعال‌تر شدن و راه‌اندازی جلسات خانگی بیشتر در محلات منظریه تشویق می‌شدند تا مردم را پای کار بیاورند. 

هم‌اکنون در محلات منظریه، ۴۵ جلسه خانگی فعال وجود دارد که هر کدام با جمعیت مخاطب بالغ بر ۱۰۰ نفر، به‌صورت مستمر و در ۲ شیفت صبح و عصر جلسات را برگزار می‌کنند. 

ایکنا- در زمینه اجتماعی‌سازی و کاربردی کردن مبانی نورانی کلام وحی تأکیدات فراوانی وجود دارد، شما در این زمینه چه کردید؟ 

تشکیل صندوق‌های نیکوکاری و نیز صندوق قرض‌الحسنه از پایگاه جلسات خانگی قرآن کریم یکی از اقدامات ما برای حل مسائل مردم با نام قرآن بوده است. طی همکاری با بانوان قرآنی اقدام به تشکیل صندوق حمایت از نیازمندان کردیم که هر ماه با کمک‌های مردمی پُر شده و پول آن در بین خانواده‌های کم‌بضاعت شناسایی شده توزیع می‌شود.

ایکنا- از دیدگاه شما حل مسائل و مشکلات مردم از پایگاه جلسات قرآن چقدر در رونق این جلسات نقش داشته است؟

نقشی بسیار مهم و تعیین‌کننده. یکی از کارهایی که انجام دادیم راه‌اندازی بازارهای کوچک در حاشیه جلسات خانگی قرآن است با این توضیح که برای جذب تعداد بیشتر مخاطبان، از بانوانی که کسب و کار خانگی دارند دعوت کردیم محصولات خودشان را اعم از صنایع دستی یا اقلام خوراکی و گیاهی و ... برای فروش به جلسات بیاورند که این بانوان بعد از برپایی جلسه اقدام به فروش می‌کردند و با این اقدام، جهش قابل توجهی در مخاطبان ایجاد شد و بر طبق رصدها و آمار، بانوانی به جلسات خانگی پیوستند که خوشبختانه هنوز هم حضور دائمی دارند. 

تجربه دیگر ما راه‌اندازی صندوق بود که هر نفر مبلغی را در صندوق می‌گذاشت و پایان ماه به قید قرعه به یک نفر وام اعطا می‌شد. همچنین صندوق کمک به نیازمندان در همه جلسات خانگی راه‌اندازی شده که پول‌ها در جلسات جمع‌آوری می‌شود و هر بانویی که اعلام نیاز داشته باشد، کمک می‌شود. 

مشکل نبود اتوبوس خط واحد در محله ۳۷ نیز از پایگاه جلسات خانگی قرآن رفع شد یعنی بانوان قرآنی این مطالبه را به دفتر شهردار بردند که خوشبختانه حل شد. از این دست مشکلات محلات منظریه که به برکت جلسات قرآن حل شد، فراوانند. 

ایکنا- قدری هم در خصوص کارهای فرهنگی از پایگاه جلسات خانگی قرآن توضیح دهید.

برپایی مراسمات گرامیداشت مناسبت‌های ملی و مذهبی از جمله اقدامات فرهنگی است که بانوان فعال قرآنی در محلات مختلف در دستور کار دارند و با استقبال پرشور خانواده‌ها برگزار می‌شود. این برنامه‌ها بدون دریافت هیچ کمکی از این یا آن نهاد دولتی به‌صورت کاملاً مردمی و خودجوش برگزار می‌شود. 

برپایی روضه‌های خانگی از دیگر اقدامات این بانوان است. به این فکر کردیم که با توجه به ریشه‌دار بودن ارادت همه ما به ساحت حضرت اباعبدالله الحسین(ع) که در دل همه ایرانیان نهادینه شده است، یک طیف از بانوان را با روضه‌های محلی و خانگی بهتر و بیشتر جذب کنیم. لذا تلاش کردیم با برگزاری این برنامه در منازل اهالی، دامنه مخاطبان را بیشتر و بیشتر کنیم که خوشبختانه این هدف محقق شد و بانوانی که شاید گاه رغبتی به جلسات قرآن نداشتند، به روضه‌ها می‌آمدند و همراه می‌شدند. 

ایکنا- لطفاً درباره طرح «چادر من، بیرق حسین(ع)» که برگزیده کشوری شد، توضیح بدهید.

بنده چون با دختران نوجوان هم کار می‌کردم یک هیئت با محوریت دختران دهه هشتادی ایجاد کردیم که بالغ بر ۲۰۰ نوجوان در این هیئت فعالیت داشتند. سپس به این فکر کردیم طرحی را اجرا کنیم که بستر را برای پای کار آمدن همه آحاد جامعه و درگیر ساختن تک‌تک افراد فراهم کند. 

باید تأکید کنم که در محله بزرگ منظریه تنها سه مسجد وجود دارد و بسیاری امکانات نظیر فضای سبز یا محل تفریح و بازی برای خانواده‌ها و کودکان به ندرت یافت می‌شود. در این منطقه شما فقط انبوه آپارتمان‌ها را می‌بینید که سر به آسمان دارند اما زیرساخت‌های فرهنگی و مذهبی و ... ضعیف است. لذا تصمیم گرفتیم برنامه‌های مناسبتی به‌ویژه محافل سوگواری اباعبدالله الحسین(ع) در ماه‌های محرم و صفر را از مساجد به داخل محلات ببریم که در این راستا قاعدتاً نیازمند برپایی یک خیمه بزرگ بودیم. 

با مشورت بانوان فعال فرهنگی مقرر شد طرح چادر من، بیرق حسین(ع) راه‌اندازی و از بانوان خواسته شود چادرهای مشکی بلااستفاده خود را تحویل دهند تا بتوانیم از این چادرها خیمه‌ها و بیرق‌های عزای حسینی را برپا کنیم. استقبال بسیار بالایی صورت گرفت و با انبوهی از چادرهای مشکی مواجه شدیم که مردم به عشق حضرت آورده بودند. بانوان همچنین همت به خرج دادند، چرخ‌های خیاطی خود را به مسجد آوردند و کار دوخت و دوز خیمه و بیرق و پرچم را انجام دادند. با این پارچه‌های دوخته شده حدود ۱۲ خیمه در زمینی وسیع و پر رفت و آمد در مرکز منظریه برپا شد که محافل سوگواری و حتی برنامه‌های ویژه اعیاد ملی و مذهبی و روضه‌های امام حسین(ع) در این خیمه‌ها دایر می‌شود. 

ایکنا- استقبال اهالی منظریه از برنامه‌های خیمه‌گاه چگونه است؟ 

در شب عاشورای حسینی امسال حدود یک‌هزار و ۵۰۰ از اهالی منطریه در این خیمه‌گاه حضور یافتند و به سوگواری پرداختند، حدود ۷۰۰ میلیون ریال نذری جمع‌آوری شد و مردم با کمک هم در منازل اقلام نذری را پختند و توزیع کردند. 

یکی از بانوان خیر با مشاهده شور و شکوه مجالس عزاداری حسینی در دهه محرم، ابراز خرسندی می‌کرد و نذری‌های خود در شب‌های تاسوعا و عاشورا را که بالغ بر یک‌هزار و ۵۰۰ پُرس غذا بود در بین عزاداران خیمه‌گاه توزیع کرد. 

خلاصه اینکه هر کسی هر کاری از دستش بر می‌آمد برای برپایی و رونق برنامه‌های خیمه‌گاه اعم از خطاطی، نقاشی، خیاطی و ... انجام می‌داد و به فضل الهی هیچ کاری روی زمین نماند بلکه همه کارها به‌صورت مردمی و خودجوش به سرانجام رسید و حقیقتاً در پاسخ به این پرسش هنوز مانده‌ام که آیا ما خواستیم خادم امام حسین(ع) باشیم یا حضرت خودشان این توفیق را نصیبمان کردند. 

ایکنا- دامنه فعالیت‌های شما محدود به شهرک منظریه نیست و در دیگر نقاط شهر و حتی برخی شهرهای دور و نزدیک دیگر نیز طرح جلسات خانگی قرآن کریم را اجرایی کرده‌اید.

بله در محله کم‌برخوردار مهدیه شهرکرد نیز همین طرح پیاده‌سازی و هسته‌های قرآنی ایجاد شده است. همچنین در محله قشقایی‌های شهر نقنه از توابع شهرستان بروجن، جلسات خانگی قرآن از ۲ سال قبل به‌صورت منظم برگزار می‌شود. روستاهای خراجی و سرتشنیز از دیگر مناطقی هستند که هسته‌های قرآنی در آنها شناسایی شده و قرار است جلسات خانگی برگزار کنند.

ایکنا- مهم‌ترین عامل توفیقتان برای به میدان آوردن مردم در این سطح گسترده را چه می‌دانید؟ 

بنده در جلسات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی و جامعه قرآنی عصر دعوت می‌شدم و یکی از موضوعات این جلسات تبیین بیانیه گام دوم انقلاب بود که مقام معظم رهبری در این بیانیه بر حضور مردم در میدان فعالیت‌های فرهنگی و قرآنی تأکید دارند یعنی باید تلاش شود که کارها را به دست خود مردم بدهیم و تنها در سایه مشارکت مردمی می‌توانیم در جبهه فرهنگی موفق باشیم. ایشان قائلند که کار را باید به جوان مؤمن متعهد محله بسپاریم و جوانان محله با همکاری همدیگر می‌توانند هر مشکلی را در آنجا حل کنند. 

در آن دوران بنده فقط در مساجد فعالیت‌های قرآنی برای جمع اندکی از مخاطبان داشتم و دغدغه‌ام همیشه این بود که چگونه می‌توان دامنه مخاطبان جلسات قرآن را افزایش داد تا همه مردم حلاوت و شیرینی انس با کلام وحی را درک کنند.

این نقطه شروع کارم بود اگرچه در بدو امر تصورم این بود که جذب مخاطب در محلات منظریه کاری غیرممکن است بااینحال تلاشمان را آغاز کردیم و بتدریج متوجه شدیم که اتفاقاً مردم همواره با وجود تمام مشکلات و گرفتاری‌های پای کار قرآن هستند و باید زمینه مشارکت آنها فراهم شود. 

ایکنا- مهم‌ترین برکات فعالیت‌های قرآنی شما در شهرک منظریه چیست.

امروز باید بگویم که هسته‌های قرآنی شهر از محلات منظریه شکل گرفته است و ظرفیت‌های قرآنی وافری را در این منطقه شناسایی و جهت‌دهی کردیم، همچنین ده‌ها مربی قرآن در این محلات شناسایی و توانمندسازی شدند. 

مشخصات تمامی مخاطبان برنامه‌ها را اعم از نام و مشخصات شناسنامه، تحصیلات، شغل، شماره تماس و ... ثبت می‌کردیم و در برنامه‌های مختلف با آنان تماس می‌گرفتیم و دعوت می‌کردیم. امروز جلسات خانگی قرآن منظریه از مرز ۴۵ جلسه عبور کرده است که هر کدام مخاطبانی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر دارند و جمعیت چندین هزار نفری مخاطب مستقیم این جلسات هستند. 

این افراد کسانی هستند که با شور و شوق به جلسات می‌آیند و خیلی از این بانوان به بنده می‌گویند اگر این جلسات قرآنی نباشند حس گم‌گشتگی داریم و به طمانینه و آرامش نمی‌رسیم. چه بسیار مصادیقی که از معجزات جلسات خانگی قرآن کریم برای بنده در قالب پیام ارسال می‌شوند. چه بسیار تحولات درونی در بانوانی که در این جلسات خودشان را پیدا کردند و مسیر زندگی آنان به برکت قرآن کریم تغییر کرد. چه بسیار گرفتاران و حاجتمندانی که در سایه قرآن کریم به مطلوب خود رسیدند و مشکلشان رفع شد. 

ایکنا- مخاطبان شما بانوان هستند، انس این قشر از جامعه با معارف نورانی کلام وحی چقدر اهمیت دارد؟ 

بانوان درواقع نقش مادری و همسری را در خانواده دارند و آرامش درونی و اطمینان قلبی مادر و همسر خانواده یقیناً در آرامش و سلامت روان تمامی اعضای خانواده تأثیرگذار است، در خانواده‌ای که نور قرآن جاریست، تربیت فرزندان نیز مسیر صحیحی را طی می‌کند و مرد خانواده نقش پدری و همسری خود را بهتر ایفا می‌کند.

قرآن سراسر نور است و نگاه کردن به آیات، تلاوت قرآن و تدبر و تفکر در معارف و معالم نورانی کلام خدا باعث نور و برکت در خانه می‌شود. همانطور که به فضل الهی و در سایه قرآن کریم توانستیم از یک جلسه کوچک چند نفره در مسجد امام هادی(ع) منظریه امروز به ده‌ها جلسه چندصد نفره در محلات مختلف برسیم، این را از عنایات حضرت زهرا(س) می‌دانم. 

کار دیگری که انجام شد برپایی روضه‌های محلات است که در درب منازل داخل کوچه‌ها برگزار می‌شود و همین نمود بیرونی روضه امام حسین(ع) باعث درگیر شدن تعداد بیشتری از اهالی محله خواهد شد، هر فرد جدیدی که در این روضه‌ها حضور پیدا کند مشخصاتش یادداشت و برای برنامه‌های بعدی به‌ویژه جلسات خانگی قرآن کریم دعوت می‌شود تا بتوان شبکه مخاطبان را هر چه گسترده‌تر کرد. 

ایکنا- نیروهای خودتان را چگونه جمع‌آوری و ساماندهی کردید؟ 

بنده با فرمانده پایگاه بسیج خواهران مسجد امام هادی(ع) و یکی از بانوان مربی قرآن مسجد، به موضوع جلسات خانگی قرآن ورود کردیم. در گام بعدی با مربیان قرآن ۲ مسجد دیگر منظریه نیز ارتباط گرفتیم و آنان را پای کار آوردیم و تشویق کردیم که در محلات خودشان جلسات خانگی را شکل دهند. 

با همکاری جبهه فرهنگی و جامعه قرآنی عصر دوره‌های توانمندسازی مربیان جلسات خانگی قرآن با حضور اساتیدی از قم در مسجد سلمان فارسی منظریه برگزار شد تا این بانوان قرآنی تبدیل به یک کنش‌گر شوند و کارهای قرآنی در سطح وسیع انجام دهند و جلسات خانگی قرآن را در محلات تکثیر کنند که شعار ما در این راستا، «هر ساختمان یک جلسه خانگی قرآن» بود. 

ایکنا- در راستای توانمندسازی مربیان جلسات خانگی قرآن چه اقداماتی در دستور کار دارید. 

ما هر ماه جلسه‌ای با سرحلقه‌های جلسات خانگی قرآن در محلات منظریه برگزار و تمام موضوعات، مشکلات، دغدغه‌ها، میزان پیشرفت‌ها، مباحث محتوایی و تمامی نکات مربوط به این جلسات را به بحث و بررسی می‌گذاریم. همچنین این مربیان در دوره‌های مجازی توانمندسازی «فصل رشد» قم حضور دائمی دارند و مباحث کلاس‌داری، آموزش قرآن، نهج‌البلاغه خوانی، تفسیر و تدبر و ... را طی می‌کنند تا با قدرت در جلسات حضور یابند. 

ایکنا- چه آموزش‌هایی به بانوان قرآن‌آموز در جلسات خانگی قرآن کریم ارائه می‌شود ؟

در بدو امر فقط روخوانی و روانخوانی بود اما بتدریج مباحث تفسیر و تدبر در آیات نیز اضافه شد که خوشبختانه با استقبال بانوان همراه بود. چه بسیار بانوانی که به بنده مراجعه دارند و از اینکه معنا و مفهوم و تفسیر آیات را یاد می‌گیرند ابراز خرسندی می‌کنند و قائلند که تصور نمی‌کردیم آیاتی را که هر روز تلاوت می‌کنیم دارای چنین مفاهیم عمیقی باشند. 

این علاقه به تدبر در مخاطبان جلسات خانگی قرآن به جایی رسیده است که هیچ‌یک از بانوان حاضر نیستند فقط به روخوانی و روانخوانی پرداخته شود و نسبت به ارائه مباحث تدبر علاقه نشان می‌دهند. خوشبختانه مربیان ما دوره‌های تدبر را گذرانده و کتاب‌های خوبی هم به همت یک خیر تهیه شده و در اختیار آنان قرار دادیم.

ایکنا- کلام پایانی...

قرآن درمان تمام دردهاست و اگر انسان‌ها به این باور می‌رسیدند، قرآن را رها نمی‌کردند. بنده در تمام این سال‌هایی که با عنایت پروردگار و دعای پدر و مادر در مسیر قرآن قرار گرفتم، حلاوت انس با قرآن را با هیچ چیزی در عالم عوض نمی‌کنم. هر توفیقی در جذب مخاطبان در جلسات خانگی داشتیم، هنر قرآن و اهل بیت(ع) است و ما فقط وسیله دعوت هستیم. کلامم را با این دعای مقام معظم رهبری که بسیار دوست دارم به پایان می‌رسانم: خدایا ما را با قرآن زنده‌ بدار، با قرآن بمیران و با قرآن محشور بفرما.