مقام پدری علی(ع) بر انسان‌ها؛ از خلقت تا ولایت

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدابراهیم حجت‌پناه، دبیر کانون‌های خدمت رضوی در چهارمحال‌وبختیاری در گفت‌وگو با ایکنا از استان با تبریک سالروز میلاد با سعادت حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) و با اشاره به اینکه اگر در وصف آن حضرت دچار حیرتیم طبیعی است، اظهار کرد: وقتی که انسان به خورشید نگاه می‌کند نور، چشم او را می‌برد و توان مشاهده را از او می‌گیرد، یعنی نور خورشید بر نور وجود ما غالب شده و نمی‌توانیم مستقیماً به خورشید بنگریم.

وی ادامه داد: اگر نور چشم ما از نور خورشید بیشتر بود این مشکل را نداشتیم و می‌توانستیم مستقیم به آن نگاه کنیم، لذا توصیف کاملی از خورشید نداریم و دورادور اوصافی از آن می‌کنیم و وقتی برفی گسترده هم می‌بارد جز نور و گرمای خورشید نمی‌تواند این حجم برف را آب کند.

حجت‌پناه با تصریح اینکه نور خورشید ولایت اهل‌بیت(ع) نیز به برکت خون شهدای اسلام پس از قرن‌ها همچنان پرفروغ و تابنده است، گفت: در وصف امام علی(ع) نیز مانند دیدگان در برابر خورشید، حیران هستیم و به همین علم اندک که از شنیدن و خواندن درباره آنان کسب می‌کنیم و یا ارتباط قلبی و معنوی با ایشان برقرار می‌کنیم، تلاش داریم تا به وجود مقدس آن بزرگوار نزدیک شویم و بشناسیم، حال آنکه به شهادت پیامبر گرامی اسلام(ص)، «يا علي ما عرف اللّه حق معرفته غيري و غيرك و ما عرفك حق معرفتك غير اللّه و غيري» یعنی ای علی! خداوند متعال را نشناخت به حقيقت شناختش جز من و تو، و تو را نشناخت آن گونه كه حق شناخت توست، جز خدا و من.

حجت‌پناه با اشاره به کلامی نبوی که فرمودند «من و علی پدران این امت هستیم»، اظهار کرد: در رساله حقوق امام سجاد(ع) نیز حضرت در مورد حق پدر می‌فرماید: «وَ أَمَّا حَقُّ أَبِیکَ فَتَعْلَمُ أَنَّهُ أَصْلُکَ وَ أَنَّکَ فَرْعُهُ وَ أَنَّکَ لَوْلاَهُ لَمْ تَکُنْ فَمَهْمَا رَأَیْتَ فِی نَفْسِکَ مِمَّا یُعْجِبُکَ فَاعْلَمْ أَنَّ أَبَاکَ أَصْلُ النِّعْمَهِ عَلَیْکَ فِیهِ وَ احْمَدِ اللَّهَ وَ اشْکُرْهُ عَلَى قَدْرِ ذَلِکَ وَ لا قُوَّهَ اِلاَّ بِاللَّهِ».

نقش کلیدی امیرالمؤمنین(ع) در خلقت

وی ادامه داد: مراد از اصل، همان تنه و ریشه و شاخه‌ها فرع هستند، ایشان در این حدیث با یک تعبیر ادبی زیبا و دلنشین در توصیه‌هایی خطاب به انسان‌ها قائلند که اگر پدر نبود، تو نبودی و ایشان ادامه می‌دهند که هر چه در وجود خود از پیشرفت و تعالی و استعداد و توانایی دیدی از ریشه و اصل خودت غافل نشو.

حجت‌پناه تصریح کرد: مثالی که از این تعبیر حضرت می‌توان آورد آن است که یک میوه زیبا، خوشبو و خوشمزه تمام اصل و وجود خود را از درخت و ریشه و تنه و شاخه‌های آن برگرفته و به خودی خود موجودیت نمی‌یابد. لذا دریافت آب و انرژی و غذا و رسیدن به کمال میوه در گرو ریشه‌ها و تنه و شاخه‌های درخت است، اگرچه اکثراً از درخت غافلند و تنها میوه را تحسین می‌کنند.

این کارشناس مذهبی در استان با تأکید بر اینکه علاوه بر جسم و ظاهر، در روح و شخصیت نیز مرهون اصل و ریشه خود است، تصریح کرد: انسان اهل بخشش اصل این خصیصه را از پدر خود دارد و در مورد سایر خصائص و صفات نیز همین امر صدق می‌کند لذا انسان هر چه دارد و ندارد از پدر و مادر است و اینجاست که آنان حقوقی بر گردن ما دارند.

حجت‌پناه با اشاره به اینکه درواقع هر چقدر کسی بیشتر در زندگی ما نقش‌آفرین باشد، حق بیشتری بر گردن ما دارد، بیان کرد: در داستان خلقت که در حدیث قدسی «يا أَحْمَدُ! لَوْلاكَ لَما خَلَقْتُ الْأَفْلاكَ، وَ لَوْلا عَلِىٌّ لَما خَلَقْتُكَ، وَ لَوْلا فاطِمَةُ لَما خَلَقْتُكُما» آمده می‌فرماید که اى احمد! اگر تو نبودى، جهان را نمى‌آفريدم و اگر على نبود، تو را و اگر فاطمه نبود، من شما دو نفر را نمى‌‏آفريدم. پیداست که امام علی(ع) نقش اصلی را در خلقت انسان‌ها داشته‌اند و بیشترین حق را هم بر گردن ما دارند.

وی با اشاره به حدیثی از امام صادق(ع)، گفت: ایشان فرمودند: «شِیعَتُنا خُلِقُوا مِنْ فاضِلِ طِینِتِنا وَ عُجِنُوا بِماءِ وَلایَتِنا» یعنی شیعیان ما از بقیه خمیرمایه اولیه آفریش ما آفریده شده و ولایت ما در سرشت آنان عجین گشته است. این حدیث شریف به ما می‌آموزد که همه انسان‌ها به برکت اهل‌بیت(ع) در این جهان زیست می‌کنند و به تعبیر روایت دیگری در تایید این کلام امام صادق(ع)، ایشان می‌فرمایند: «لولا الحجه لساخت الارض باهلها» یعنی اگر حجت خدا(عج) نبود، مسلماً زمین، ساکنانش را فرو می‌برد.

حجت‌پناه تأکید کرد: انسان‌ها به خودی خود ارزش آن را ندارند که زمین و آسمان‌ها در اختیارشان باشد اما چون وجودشان متصل و وابسته به اهل‌بیت(ع) است، می‌توانند از نعمات ظاهری و معنوی الهی بهره‌مند شوند. اینجاست که اگر تاملی به نقش امیرالمؤمنین(ع) در داستان خلقت داشته باشیم، قدری به حق ایشان بر ما پی خواهیم برد چرا که حضرت پدری هستند که بیشترین نقش را در خلق ما داشته‌اند و همچنین واسطه فیض هستند و ولایت ایشان فرقان است یعنی حق را از باطل جدا می‌کند.

پدری را از علی(ع) بیاموزیم

دبیر کانون‌های خدمت رضوی استان به‌ویژه پدرها را به تامل در جایگاه و نقش امام علی(ع) به‌عنوان پدر امت توجه داد و تأکید کرد: می‌طلبد که پدری کردن را از ایشان بیاموزیم و همانطور که امام علی(ع) در حیات ما نقش دارند ما نیز به تاسی از ایشان در حق فرزندانمان پدری کنیم.

حجت‌پناه با استناد به زیارت جامعه کبیره که یک دایرة‌المعارف جامع امام‌شناسی به یادگار مانده از امام هادی(ع) است، بیان کرد: در این زیارت می‌خوانیم «ذکرکم فی الذاکرین و اسماوکم فی الاسما واجسادکم فی الاجساد وارواحکم فی الارواح و انفسکم فی النفوس و اثارکم فی الاثار و قبورکم فی القبور» و این فرازها اثبات می‌کند که ما نیز همه وجود اهل‌بیت(ع) هستیم؛ درواقع ما به تعبیر کلام ذکر شده از امام صادق(ع) از باقیمانده گل اهل‌بیت(ع) خلق شدیم و اقیانوس بی‌کران ولایت ایشان در وجود ما عجین شده و لذا وجود ما از اهل‌بیت(ع) است.

وی با تأکید بر اینکه جاده حقوق در اسلام یک‌طرفه نیست و همانطور که امام علی(ع) به‌عنوان پدر امت بر گردن ما حق دارند ما فرزندان نیز بر گردن ایشان حق داریم، اضافه کرد: فرزند هر چقدر هم خوب یا بد به پای پدر نوشته می‌شود و ما را به عنوان محبان و شیعیان به پای امیرالمؤمنین‌(ع) نوشته‌اند و هر کسی به قدر معرفتی که دارد در لحظه لحظه زندگی خود محبت حضرت را در دل می‌پروراند. همه ما محبان علی(ع) ردپای پرصلابت و دست پر مهر ایشان را بر سر زندگی خودمان احساس می‌کنیم و دعای خیر ایشان را در تمام ابعاد و شئون زندگی می‌بینیم.

نامه پربار اعمال؛ هدیه روز پدر به امیرالمؤمنین(ع)

حجت‌پناه با تصریح اینکه اُبوت امیرمؤمنان علی(ع) نسل به نسل به امامان(ع) منتقل شده است، گفت: امروز ما همه پدران خود را از دست داده‌ایم جز وجود مقدس حضرت ولی‌عصر امام غائب(عج) و نایب بر حقش امام خامنه‌ای که فرزندان خود را نه در ایران بلکه در میان تمام مستضعفان عالم ذره ذره رشد می‌دهند و هر کسی به قدر همراهی خود با جانشین امام زمان(عج) خیرات و برکات نصیبش می‌شود و رشد و تعالی می‌یابد.

این مدرس حوزه علمیه استان با تصریح اینکه ما به پای امام زمان(عج) نیز نوشته شده‌ایم و ایشان در همه حال دعاگوی ما بوده و هوای فرزندانشان را دارند، بیان کرد: مصادیق پرشمار یاری رزمندگان اسلام امام زمان(عج) در جبهه‌های حق علیه باطل وجود دارد که باید مطالعه کنیم.

حجت‌پناه تأکید کرد: امید است هدیه‌ای که در روز پدر پیشکش حضرت امیرالمؤمنین(ع) می‌کنیم، نامه اعمال درخشانی مملو از نیکی‌ها و عاری از بدی‌ها باشد که باعث خشنودی و سرافرازی حضرت شود.

وی در پایان گفت: حُسن ختام این گفت‌وگو را با یاد اباعبدالله(ع) که پدر همه بندگان خداست و بر همه ما پدری کرده باشد، پس به ایشان توسل می‌جوییم و از خداوند می‌خواهیم که حق خون به ناحق ریخته پدرانمان اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) و حق خون دل خوردن‌های آن بزرگواران که به تعبیر زیارت ناحیه مقدسه صرف هدایت و بیداری ما شد، و حق تمام خون‌هایی که برای انقلاب و نهضت اسلامی ریخته شد و خون‌دل‌های مؤمنان و خانواده معظم شهدا را بر ما حلال بفرماید.