آثار معنوى قربانی؛ از تقوای الهی تا فناء فی‌الله
مدیر حوزه علمیه قائمیه فرخشهر گفت: در مرحله فناء فی‌الله، شخص به مرتبه‌ای می‌رسد که بهترین‌هایش را در راه خدا عرضه کند. حاجیان نیز در این سفر معنوی فرصت طی طریق را دارند، کسانی که قابلیت دارند مرحله نازله را تجربه می‌کنند و حاجیانی که مقام معنوی بالاتری دارند، مرحله فاضله فنا در راه خدا را درک می‌کنند.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا مردانی، مدیر حوزه علمیه قائمیه فرخشهر، در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری، با اشاره به اینکه قربانی کردن شامل سه محور تاریخ، احکام و محور معنوی است، اظهار کرد: قربانی به معنی چیزی را در راه معبود بخشیدن، از ابتدای خلقت بشر مرسوم بوده که نمونه آن در زمان حضرت آدم و داستان قرآنی هابیل و قابیل است.
وی ادامه داد: پس از آن، می‌توان به داستان حضرت یونس اشاره کرد که اهل کشتی او را در راه معبود دادند و به آب انداختند، بارزترین مصداق قربانی برای معبود در میان انبیای الهی ماجرای اسماعیل است که خداوند بعدها این موضوع را به‌عنوان یک سنت در اسلام باقی گذاشت.
مردانی در تبیین فلسفه و آثار معنوی ذبح قربانی، دو اثر نازله و فاضله را یادآور شد و گفت: آثار نازله قربانی همان آثاری است که حاجیان در طول مناسک حج و قربانی به آن می‌رسند. از جمله اینکه قربانی تاثیر شفابخشی بر روح و جسم دارد و نیز قربانی سبب تقوا می‌شود، درواقع، ذبح قربانی آثار تقَوی برای حاجیان دارد.
تقواى الهى؛ اثر نازله قربانى
وی با استناد به آیه شریفه «لَنْ يَنَالَ اللَّهَ لُحُومُهَا وَلَا دِمَاؤُهَا وَلَٰكِنْ يَنَالُهُ التَّقْوَىٰ مِنْكُمْ» تصریح کرد: آثار نازله و سطح پایین ذبح قربانی بر اساس این آیه شریفه، تقوای الهی است و حاجیان در انجام مناسک حج باید به تقوا نائل شوند.
مردانی با اشاره به خطبه ۱۹۸ نهج‌البلاغه که ذیل آیه مذکور آمده است، بیان کرد: امام علی(ع) تبیین می‌فرماید که تقوای شما به خدا می‌رسد و تقوا داروی بیماری دل‌ها و مرهم زخم‌های جان‌ها و پاکی نفوس است، یعنی قربانی سبب تقوا می‌شود و تقوا داروی بیماری‌ها است.
وی در ادامه با استناد به حدیثی از امام سجاد(ع) خطاب به شبلی، بیان کرد: ایشان در قالب کلام تعجبیه به جناب شبلی فرمود: زمانی که خواستی قربانی را سر ببری، نیت کردی که چگونه گلوی طمع را با تقوا و پرهیزگاری ببری؟ آیا مانند ابراهیم که فرزندش را به قربانگاه برد، در زمان قربانی کردن به او تأسی جستی؟ این سخنان حضرت ما را به تقواپیشگی و پرهیزگاری توجه می‌دهد.
مردانی با بیان روایتی از امام صادق(ع)، تصریح کرد: ایشان فرمود که هرگاه قربانی می‌کنید، رگ‌ها و حنجره هوس را قطع کنید؛ لذا اولین قطره خونی که از قربانی می‌ریزد اثر نازله آن رسیدن به مرتبه‌ای از تقواست که اگر ارتقا یابد به مراتب بالای تقوا و درک آثار فاضله قربانی نزدیک‌تر می‌شود.
آثار فاضله ذبح قربانى
وی در تشریح آثار فاضله قربانی، گفت: در طریق سلوک إلی‌الله و در مرحله‌ای پیش از رسیدن به مرتبه فناء فی‌الله که عالی‌ترین مرتبه سلوک است، سالک به مرتبه بخشیدن برای معبود می‌رسد و هر چیز ذی‌ارزش را در راه خدا ارزانی می‌کند تا به مرتبه بخشیدن جان که گرانبهاترین دارایی هر انسان است، برسد.
مردانی بارزترین نمونه طی طریق سلوک را ماجرای ذبح اسماعیل به دست پدرش دانست و گفت: پیش از این ماجرا نیز، ابراهیم نبی ماجراهای دیگری در سلوک إلی‌الله تا رسیدن به کمال دارد از جمله اینکه از جانب معبود مامور می‌شود زن و فرزندش را در بیابانی میان صفا و مروه رها کند.
وی با بیان اینکه شخص سالک می‌تواند از انبیا و معصومان(ع) تا صالحان و مقربان درگاه الهی را شامل شود، ادامه داد: کسی که به مقام فناء فی‌الله رسید باید بهترین‌ها را در راه معبود عرضه کند تا اگر خدا خواست آن‌را بپذیرد. حضرت ابراهیم نیز مأمور شد تا عزیزترین فرزندش را در راه خدا قربانی کند و چون در این امتحان پیروز شد، مقام گرفت و ارتقا یافت تا به مرحله فنای خویشتن در راه خدا رسید، همچنان که به دستور خدا خود را در آتش انداخت و آتش برای او گلستان شد.
مردانی تأکید کرد: ماجرای حضرت ابراهیم به خیر و خوشی تمام شد اما داستان امام حسین(ع) شیرین تمام نشد و خداوند به ذبح خود و فرزندان آن حضرت راضی شد. لذا ایشان عزيزان خود را به مسلخ کربلا برد و هم خود و هم خانواده را در راه معبود قربانی کرد و خدا از ایشان پذیرفت.
وی با بیان اینکه پیامبر اسلام(ص) و اهل‌بیت(ع) تمام مراتب سیر الی‌الله را طی کردند و به نقطه فناء فی‌الله رسیدند، افزود: پیامبر(ص) از جریان شهادت دختر و نوه‌های بزرگوارش و امام علی(ع) از ماجرای شهادت فرزندانش آگاه بودند و اگرچه در زمان شهادت آن بزرگواران در قید حیات نبودند اما قربانی در راه معبود را دیدند و تجربه کردند.
مردانی آثار معنوی ذبح قربانی را در مرحله فاضله، فنای فی‌الله دانست و گفت: در اين مرحله شخص به مرتبه‌ای می‌رسد که بهترین‌هایش را در راه خدا عرضه کند. حاجیان نیز در این سفر معنوی فرصت طی طریق را دارند، کسانی که قابلیت دارند مرحله نازله را تجربه می‌کنند و حاجیانی که مقام معنوی بالاتری دارند، مرحله فاضله را درک می‌کنند.
وی در پایان گفت: در كنار كسانى كه مراحل وسط و اعلى را درک می‌کنند، چه بسا کسانی که این سفر را می‌روند و در مرحله اسفل می‌مانند و نه تنها مقامی کسب نمی‌کنند بلکه افول را هم تجربه می‌کنند و تنزل می‌یابند. قربانى آنان از حیث احکام پذیرفته است اما آثاری را که باید در جانشان بگذارد، نخواهد داشت.
انتهای پیام
