دعا؛ اساس عبادت و بندگی

ماه رمضان براى تهذیب نفس، خودسازى و پالایش باطن از هرگونه عوامل آلاینده، بهترین فرصت است.

اسباب تهذیب نفس و خودسازى در ماه رمضان, تنها روزه گرفتن نیست بلکه دعا و مناجات در کنار اعمالی مانند تلاوت قرآن کریم، اطعام محرومین، دستگیری از نیازمندان و ... هرکدام نقشى در خودسازى دارند.

دعا و مناجات خیرات و برکات فراوانی برای مؤمن به ارمغان می‌آورد و در آیات و احادیث اشاره‌های فراوانی به اهمیت و تاثیرات دعا وجود دارد. در آستانه لیالی قدر، شب‌های دعا و استغاثه به درگاه خداوند، چه خوب است که اهمیت دعا و نیز برخی آثار و برکات آن‌را از دیدگاه آیات الهی و احادیث ائمه معصومین(ع)، با هم مرور کنیم.

مریم بهرامی، مدیر گروه ژرفا شبکه بزرگ آرمانشهر مهدوی و حافظ کل قرآن کریم در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری، در تبیین اهمیت دعا با نقل روایتی از پیامبر اسلام(ص)، اظهار کرد: پیامبر(ص) با دعوت مؤمنان به دعا به درگاه خداوند، فرمودند «دعا سلاح مؤمن و پایه دین و روشنی آسمان‌ها و زمین است».

وى ادامه داد: امام علی(ع) در حکمت ۱۳۵ نهج‌البلاغه می‌فرمایند «مَنْ أُعْطِيَ الدُّعَاءَ لَمْ يُحْرَمِ الْإِجَابَة»، هر کسی توفیق دعا بیابد از اجابت محروم نمی‌شود. لذا باید دانست که دعا توفیق الهی است که نصیب بندگان می‌شود.

آثار و برکات دعا

بهرامی با اشاره به آیه ۲۲ سوره مبارکه زمر «أَفَمَنْ شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ فَهُوَ عَلَىٰ نُورٍ مِنْ رَبِّهِ ۚ فَوَيْلٌ لِلْقَاسِيَةِ قُلُوبُهُمْ مِنْ ذِكْرِ اللَّهِ ۚ أُولَٰئِكَ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ»، تصریح کرد: بر اساس اشاره صریح این آیه شریفه، خواندن خدا و دعا و مناجات یکی از راه‌های نرم شدن دل انسان است.

این مدرس نهج‌البلاغه دفع شدن امواج بلا را یکی از برکات دعا خواند و گفت: امام علی(ع) در این خصوص می‌فرمایند «اِدفَعوا أمواجَ البَلاءِ عَنكُم بِالدُّعاءِ قَبلَ وُرودِ البَلاءِ»، پیش از رسیدن بلا، با دعا کردن بلا را از خودتان دور کنید.

بهرامی با طرح این پرسش که آیا فقط باید در زمان گرفتاری دعا کرد، تصریح کرد: امیرمؤمنان در حکمت ۳۰۲ می‌فرمایند «طوفان‌های بلا را با دعا دفع کنید؛ کسی که به بلای سخت گرفتار شده از فرد تندرستی که از بلا در امان نمی‌باشد به دعا نیازمندتر نیست»، لذا انسان در هر حال نیازمند دعا به درگاه خداوند است.

این حافظ کل قرآن کریم با تاکید بر اینکه دعا اساس عبادت است و صرفا به زمان گرفتاری اختصاص ندارد، گفت: خداوند در آیه ۶۵ سوره عنکبوت «فَإِذا رَكِبُوا فِي الْفُلْكِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَى الْبَرِّ إِذا هُمْ يُشْرِكُونَ» به افرادی اشاره دارد که وقتی احساس خطر کنند خدا را می‌خوانند اما پس از پایان سختی از یاد خدا غافل می‌شوند و مسبب‌الاسباب را جز خدا می‌دانند. حال آنکه انسان نباید در هیچ حالتی ارتباط و نیایش با خدا را قطع کند.

بهرامی با اشاره به تفسیر امام سجاد(ع) از آیه «وَ قالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرِينَ»، تاکید کرد: ایشان سه نکته را از آیه برداشت می‌کنند، نخست آنکه دعا عبادت است، دوم ترک دعا استکبار است و سوم، خداوند مستکبران یعنی تارکان دعا را به دوزخ تهدید کرده است.

مدیر گروه ژرفا شبکه بزرگ آرمانشهر مهدوی در خصوص آداب دعا، تصریح کرد: دعا باید با حمد و شمردن نعمات خداوند آغاز شود، با ذکر صلوات ادامه یابد و فرد با یادآوری و اعتراف به گناهان، به درگاه ذات اقدس الهی پناه ببرد.

بهرامی گفت: بر اساس آیه شریفه «قُلْ مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُكُمْ»، سوره مبارکه فرقان، اگر خواهان ارتباط با خدا هستیم، باید دائما او را بخوانیم چرا که اگر دعا نباشد خدا هیچ اعتنایی به بندگان ندارد. پس چه خوب است که این ایام و لیالی نورانی و پر برکت، از دعا و یاد خداوند غافل نباشیم.