ابوجعفر محمدبن جریر طبری مورخ شهیر در سال ۲۲۴ هجری در زمان خلافت نهمین خلیفه عباسی در شهر آمل از توابع طبرستان(مازندران امروزی) متولد شد.
دوران تحصیل
طبری در سن ۱۵ سالگی برای تحصیل به دارالعلم بغداد رفته و در آنجا مدتی برای گذراندن دورههای تحصیلی ماند و از محضر استادان و علمای آن زمان استفاده کرد.
پس از اتمام دورههای تحصیلی، طبری برای توسعه معلومات خود به جهانگردی پرداخت و چند سال در سوریه، مصر، فلسطین، آسیای صغیر، عراق، ایران و هند به سیاحت پرداخت و بر معلومات خود افزود. طبری پس از مراجعت از سیر آفاق و انفس، در شهر بغداد اقامت گزید و بقیه عمر را به تألیف و تدوین کتاب تاریخی گذرانید. وی در این دوره به تعلیم و تدریس نیز اشتغال داشت و تا زمان مرگش، اطراف او از شاگردان خالی نماند. طبری جدیت و استقامت فوقالعاده داشته و یکی از پرکارترین نویسندگان بوده است.
تألیفات طبری
طبری در عصر خودش معروف و سرشناس و مورد احترام اهل فضل و هنر خاصه شاگردانش بود. کتابهایش در زمان حیات خودش رواج و شهرت بسیار یافت و همه با نظر تحسین و تمجید به آنها نگریستهاند. در تدوین تفسیر قرآن، طبری در انتخاب احادیث و روایات و درجه صحت و اعتبار آنها دقت و کنجکاوی زیاد کرده و در نگارش تاریخ نیز وقایع و اتفاقات مهم را با جزئیات کامل شرح داده و این خود بر قیمت و اهمیت کتابهایش میافزاید.
شهرت و اهمیتی را که تألیفات طبری در زمان خود مؤلف در سدههای بعدی احراز کرده از کثرت نسخی که انتشار یافته میتوان استنباط کرد.
طبری شخصیت ممتاز علمی
حجتالاسلاموالمسلمین روحالله مسروری، معاون تربیت و فرهنگ حوزه علمیه قائمیه فرخشهر، در گفتوگو با ایکنا از چهارمحال و بختیاری، اظهار کرد: محمدبن جریر طبری شخصیت علمی ممتاز قرن سوم هجری است که در کسوتهای علمی مختلف از جمله نویسنده، عالم، مورخ، فیلسوف، فقیه، محدث و نیز، مفسر قرآن کریم آثار فراوانی از خود به جا گذاشته است.
وی بُعد برجسته شخصیت علمی جریر طبری را تاریخنگاری وی دانست و تصریح کرد: جامعه مسلمانان در قرن سوم هجری از حیث سیاسی و اجتماعی، آبستن اتفاقات و حوادث گوناگونی بود که از آن جمله به آتش جنگ و اختلاف میان اقوام مختلف اشاره کرد که طبری در مقام تاریخنگار همه این اتفاقات را در کتاب ارزشمند «تاریخ طبری» مکتوب کرد.
مسروری درخصوص طبریِ مفسر قرآن، یادآوری کرد: «تفسیر طبری» یکی از جامعترین و قدیمیترین تفسیرهای روایی قرآن است و در عین حال تفسیر محض نیست بلکه به نقد روایات نیز میپردازد موضوعی که تا آن زمان در آثار تفسیری مغفول مانده بود.
وی در همین خصوص ادامه داد: این کتاب که با عنوان «جامعالبیان» نیز شناخته میشود پایانی بر دوران ارائه تفسیر محض بود و از حیث مضمون و روش الگویی برای آثار تفسیری بعد از خود شد که میتوان از کتابهای مهمی چون ابوالفتوح رازی، التبیان طوسی و احکامالقرآن إبنعربی یاد کرد.
شبهه شیعی یا سنی بودن طبری
وی با اشاره به شبهه شیعی یا سنی بودن طبری گفت: با نگاهی به «تفسیر طبری» میتوان پی برد که طبری گرایشات سنی داشته است از جمله اینکه در تفسیر آیات مرتبط با امام علی(ع) مانند ماجرای لیلةالمبیت که مورد تأکید و پذیرش شیعیان است تعلل کرده و گاه تفسیر این آیات را نیاورده است.
مسروری تأکید کرد: البته نباید احتمال تقیه او را از نظر دور داشت چرا که جامعه بغداد در زمان وی مملو از اختلافات و آشوبهای سیاسی و مذهبی بود و ملتزم بودن به تشیع نوعی بدعت و از سوی افکار عمومی، مطرود بود.
معاون تربیت و فرهنگ حوزه علمیه فرخشهر درخصوص ویژگیهای اخلاقی طبری، بیان کرد: روگردانی از دنیا و تعلقات آن مهمترین ویژگی اخلاقی وی بود که مصداق آن در عدم پذیرش مال، مقام و منصب پیشنهادی از سوی خلیفه و والیان عباسی به وی مشهود بود.
وی از طبری به عنوان زاهدترین مرد عصر خود یاد کرد و گفت: طبری به رغم آزار دیدن از سوی افراد نادان و مخالفانش، پیوسته راه حق و حقیقت را میپیمود و مقام الهی انسان را بالاتر از آن میدانست که دل در گرو دنیا و اهل دنیا داشته باشد.
انتهای پیام