چراغ‌هایی که با «نذر کتاب» روشن می‌شود
«نذر کتاب» به‌ویژه در ایام و مناسبت‌ها از جمله اقداماتی است که در راستای فرهنگ‌سازی برای نذورات ماندگار فرهنگی انجام می‌شود و ثواب این نذر برای بانی تا سال‌های سال با افزایش آگاهی افراد مختلف از طریق مطالعه این نوع از کتاب‌ها ماندگار خواهد بود.
«نذر کتاب» به‌ویژه در ایام و مناسبت‌ها از جمله اقداماتی است که در راستای فرهنگ‌سازی برای انجام نذورات ماندگار فرهنگی انجام می‌شود و ثواب این نذر برای بانی تا سال‌های سال با افزایش آگاهی افراد مختلف از طریق مطالعه این نوع از کتاب‌ها ماندگار خواهد بود. ماشاالله ایزدی، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام‌نور و رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی، ورزشی، ایثارگران و بانوان شورای اسلامی مرکز چهارمحال‌وبختیاری در آستانه اربعین حسینی، مجموعه کتابخانه شخصی خود را متشکل از 1141 نسخه کتاب شامل 400 نسخه کتب نفیس با موضوع تاریخ و 841 نسخه از سایر منابع در موضوعات مختلف و به ارزش تقریبی یک میلیارد ریال به کتابخانه‌های عمومی استان اهدا کرد. اقدام خداپسندانه این مدرس دانشگاه که عمری را صرف علم‌آموزی، آموزش و پژوهش و تألیف کرده است، بهانه گفت‌وگوی ایکنا با این خير فرهنگی استان شد تا ضمن آگاهی از انگیزه این اقدام در ایام اربعين سید و سالار شهیدان حضرت سیدالشهدا(ع)، از آثار و برکات نذر کتاب و اشاعه فرهنگ کتاب و کتابخوانی در جامعه بپرسیم.
ایکناـ ایده نذر کتابخانه شخصی چگونه در شما شکل گرفت؟
در ابتدا فرارسیدن اربعین را به عاشقان و شیفتگان حضرت سیدالشهدا(ع) تسلیت می‌گویم و آرزوی قبولی سوگواری‌ها را دارم.
قاعدتاً بنده به‌عنوان پژوهشگر و محقق درک درستی از ضرورت کتاب و کتابخوانی دارم، بنابراین همواره آرزو داشتم در مسیر ترویج کتاب و کتابخوانی و نهادینه‌سازی فرهنگ مطالعه قدمی بردارم و لذا ایام اربعين حسینی را که هنگامه تبیین و روشنگری نهضت عاشورا و حرکت فرهنگی امام حسین(ع) است، بهترین فرصت یافتم.
با عنایت به اینکه تبیین در حوزه‌ها و ساحت‌های مختلف از اقتصاد و سیاست گرفته تا علوم اجتماعی، مباحث روانشناختی، فضای مجازی و رسانه، مسائل فرهنگی و دینی و... موضوعیت دارد، لذا در رشته تخصصی خود یعنی تاریخ اسلام که مطالعات و پژوهش‌های مفصلی دارم، تصمیم گرفتم منابع و آثار ارزشمند ناظر به این مبحث را که از دوران دانشجویی تا امروز جمع‌آوری و مطالعه کرده‌ام، در اختیار دیگران قرار دهم.
ایکناـ منابع و کتاب‌های اهدایی شما به کتابخانه‌های عمومی شهرکرد تا چه حد می‌تواند پاسخگوی نیاز پژوهشگران حوزه تاریخ در استان باشد؟
خوشبختانه از بدو دوران دانشجویی، نسبت به خرید کتاب‌ها و منابع مورد نیاز اهتمام داشتم و برای تهیه کتاب، گاه دشواری سفر را هم متحمل می‌شدم و به هر قیمتی کتاب‌های مورد نیاز را از داخل و خارج استان تهيه و پس از مطالعه در کتابخانه شخصی‌ام نگهداری می‌کردم.
بنابرین منابعی را در طی دوران تحصیل و نیز تدریس در دانشگاه تا کنون تهیه و استفاده کرده‌ام و در حال حاضر نیز کارهای پژوهشی و تألیفی در دست انجام دارم اما با اینحال تصمیم گرفتم منابع و کتاب‌های خود را در اختیار دیگر علاقه‌مندان قرار دهم لذا آنها را به کتابخانه‌ها اهدا کردم تا در اختیار همگان باشد و هر وقت مورد نیازم باشند، مانند دیگران آنها را امانت می‌گیرم؛ معتقدم کتابخانه‌ها ملجأ مطمئنی برای اهل علم و دانش و پژوهش هستند.
البته مجموعه دیگری از کتاب‌ها را نیز دارم که با توجه به نیازم به آنها برای انجام پژوهش‌ها و تألیفاتی که در جریان هستند، به محض اتمام این کارها به کتابخانه‌های عمومی اهدا خواهم کرد.
ایکناـ با توجه به اینکه برخی از کتاب‌های اهدایی شما مربوط به دوران دانشجویی و قطعاً یادآور خاطراتی برایتان هستند، آیا دل کندن از آنها برایتان دشوار نبود؟
وقتی عمده دوران نوجوانی و جوانی را با کتاب‌ها سپری کرده باشی، طبعاً هر یک از کتاب‌هایت تداعی‌کننده خاطرات زیادی می‌تواند باشد و این طبیعی است، مهم این است که انسان در اوج علاقه و تعلق به چیزی از آن فاصله بگیرد و به دیگران انفاق کند.
نگاهمان باید این باشد که انسان روزی دستش از دنیا کوتاه می‌شود و خوب است گاهی در این خصوص تأمل و تفکر داشته باشیم و توشه‌ای برای خودمان فراهم کنیم. اگر این تفکر و تعقل را داشته باشیم به این نتیجه می‌رسیم که تعلقات دنیوی هرچقدر هم وابسته و گرفتارشان باشیم، زودگذر بوده و متعلق به ما نیستند زیرا اینها را باید بگذاریم و بگذریم. هنر انسان این است که بتواند از اين تعلقات بگذرد و عبور کند و هدفی والاتر را ببیند. دین و آیین مقدس اسلام نیز همین را می‌گوید و معنای متعالی انفاق در قرآن کریم نیز همین است. لذا یک آدم عاقل و هوشمند از تعلقات دنیوی به‌عنوان پله‌ای برای رسیدن به زندگی متعالی در جهان باقی بهره می‌گیرد.
شهدای ما مصداق عالی این اندیشه هستند که از همه چیز و مهم‌تر از همه از جان خود دست کشیدند و این کلام امام خمینی(ره) بی‌نظیر است که قائل بودند، شهادت هنر مردان خداست. یعنی شهدای والامقام این هنر را داشتند و به این باور دست یافته بودند که همه تعلقات را کنار بگذارند و چشم‌پوشی کنند و به هدف والاتر چشم بدوزند.
ایکناـ از دیدگاه شما، برای ترویج فرهنگ نذر کتاب و مشارکت در کارهای خير ناظر بر موضوع کتاب از جمله اهدای کتاب یا احداث کتابخانه‌ها و سالن‌های مطالعه چه راهکارهایی وجود دارد؟
ما مردمانی فهیم و اهل علم و دانش و دانایی داریم، اما اشاعه نذر فرهنگی و کارهای خداپسندانه در سطح جامعه نیازمند تنویر افکار عمومی و دعوت از فرهیختگان و اهل علم است که اقناع شوند و پا به میدان بگذارند. تنویر افکار عمومی بدان معناست که در گام نخست، فرهنگ کتاب و کتابخوانی را تا می‌توانیم بسط دهیم زیرا دشمنان و بدخواهان، علاقه‌مندند که مردم اهل مطالعه نباشند و مؤلفه‌هایی همچون کتاب و مطالعه، فهم، تفکر و تعقل، تدبیر و اندیشه و... را از آنان بگیرند.
آموزه‌های دینی مانند چراغ هدایت، سرفصل‌های خوبی را در اختیارمان در جهت تنویر افکار عمومی و هدایت و نجات به دستمان می‌دهند که در معارف قرآن کریم و اهل‌بیت(ع) به ما ارائه شده است. درواقع نهضت انبیا و اولیای الهی با کتاب انجام شده و هر پیامبری دستورالعمل و آیین‌نامه‌ای داشته است که قرآن کریم آخرین نسخه نجات‌بخش بشریت و معجزه خاتم‌الانبیا(ص) است، ائمه معصومین(ص) بعد از پيامبر نور و رحمت نخستین مفسران بودند که احکام الهی را برای مردم بیان و تنویر افکار عمومی می‌کردند.
همین مسیر تبیین و تنویر اندیشه‌ها را امروز نیز تا آنجا باید دنبال کرد که مردم اقناع شوند و به اهمیت کتاب و کتابخوانی پی ببرند، لذا اطلاع‌رسانی در خصوص اهمیت موضوع کتاب باید صورت بگیرد تا در گام بعدی، شاهد کارهای خداپسندانه ناظر به موضوع نیز باشیم.
ایکناـ نقش خیران حوزه کتاب در ارتقای سطح فرهنگی جامعه چیست؟
کار خیر و انفاق خداپسندانه تنها منحصر به ساخت مسجد و مدرسه نیست بلکه ساحت‌های مختلف دارد و نذر فرهنگی از جمله آنهاست که خیر نیک‌اندیش تلاش کند با محوریت کتاب و کتابخوانی به مردم خیررسانی داشته باشد. همچنین خیران کتاب و کتابخانه‌سازی به‌ویژه اگر خدمات خود را به سمت مناطق محروم و فاقد امکانات سوق دهند، خیر کثیری به جامعه می‌رسانند و زمینه ارتقای سطح سواد و فرهنگ را فراهم می‌کنند.
تعامل و ارتباط خیران کتاب و کتابخوانی با یکدیگر نیز بسیار اهمیت دارد و متولیان باید بتوانند این زمینه را فراهم کنند، ضمن اینکه این خیران را تشویق و عرصه را برای حضور و مشارکت دیگر خیران نیک‌اندیش فراهم کنند.
ایکناـ از دیدگاه شما علت غفلت بسیاری از مردم به‌ویژه نوجوانان و جوانان نسبت به اهمیت مطالعه و دانش‌افزایی چیست؟
علت عمده مربوط اطلاع‌رسانی و اقناع‌سازی است که مورد غفلت واقع شده است. چندی پیش وارد یک کفش‌فروشی شدم و دو جوان حدود ۱۸ سال را دیدم که سرگرم گوشی همراه بودند و بنده با بیان مطالب زیبا و جذب‌کننده تلاش کردم آنان را به اهمیت فرصت و نیز جایگاه کتاب و مطالعه و نیز قرائت روزی یک صفحه از قرآن کریم آگاه کنم که استقبال کردند و قانع شدند. این رویکرد را هر انسانی اگر داشته باشد و سهمی در اغنا و اقناع نسل جدید در جهت ترغیب به کتابخوانی ایفا کند، قطعاً مؤثر خواهد بود، نهادهای متولی نیز باید با نگاه برنامه‌محور برای این مهم برنامه داشته باشند.
ایکناـ کودکانمان را چگونه کتابخوان بار بیاوریم؟
خانه، جامعه و مدرسه سه ساحت مقدس و تأثیرگذار در تعلیم و تربیت هستند که هر یک به سهم خود باید در این مهم نقش خود را به درستی ایفا کنند؛ همچنین گروه همسالان بسیار اهمیت دارد، خاستگاه بسیاری مشکلات رفتاری را نه در محیط مدرسه و جامعه یا خانه بلکه در محیط فضای مجازی باید جست‌وجو کرد. البته فضای مجازی یک فرصت هم می‌تواند باشد و اتفاقاً در ترویج و نهادینه‌سازی فرهنگ بسیار نقش‌آفرین می‌تواند باشد که باید مورد دقت و توجه متولیان قرار گیرد.
نکته مهم این است که هم پدر و مادر در خانه، هم معلمان و مدیران مدرسه و هم متولیان در سطح جامعه برای کتابخوان شدن فرزندان باید برنامه داشته باشند و بدون برنامه‌محوری نمی‌توان کاری از پیش برد. باید تمهیدی اندیشیده شود که خوراک مناسب در فضای مجازی در اختیار جوانان و نوجوانان قرار گیرد. در این راستا باید از ظرفیت متخصصان در حوزه‌های روانشناسی، جامعه‌شناسی، ادبیات و هنر و... استفاده کرد.
بشر امروز تشنه دانش و دانایی است به شرط آنکه بتوانیم خوب ارتباط برقرار کنیم و اقناع‌سازی شود؛ اگر دقت کرده باشید نوزاد و کودک ارتباطی عمیق و مستحکم با مادر خود برقرار می‌کند زیرا مادر تمام عشق و علاقه و محبتش را صرف کودکش می‌کند و این معجزه نگاه و دست محبت‌آمیز و دلسوزی صادقانه و عاشقانه است.
پیداست که رفتار نیکو بسیار مؤثر است و برای اقناع‌سازی فرزندان نسبت به مطالعه نباید به صحبت‌های توصیه‌ای و دستوری و آمرانه روی آورد بلکه رویکرد ما برآمده از محبت و مشاوره و دوستی باشد.
ایکنا ـ متولیان فرهنگی چه وظایفی دارند؟
متولیان باید نیازسنجی کنند، یعنی مشکلات را احصا کرده و راهکار داشته باشند، مراکز مشاوره می‌توانند نقش‌آفرین باشند و در مدارس نیز فضایی باید ایجاد شود که کودکان و نوجوانان در محیطی مهربانانه و مشفقانه به کتاب و کتابخوانی تشویق شوند.
به تصریح قرآن، پیامبر اسلام(ص) که فرستاده خدا و صاحب معجزه بودند و در رفیع‌ترین جایگاه قرار داشتند با محبت و مهربانی مردم را به اسلام دعوت می‌کردند یعنی مردم‌دار بودند و با همین ابزار عشق و علاقه و مهربانی با عموم جامعه توانستند مردمانی را که دختران خود را زنده به گور می‌کردند، هدایت کنند و در جرگه فائزون و اصحاب الجنة قرار دهند.
ایکنا ـ کلام پایانی...
یک دوبیتی از سروده‌هایم تقدیم مخاطبان ایکنا می‌کنم:
در آینه رنگ دین را می‌بازیم
تصویر دوباره از یقین می‌سازیم
عمریست که با آینه‌ها در یک صف
بر سینه زنگار گمان می‌بازیم
