Nefse tabi olmanın sonuçları

İnsanın nefsinin isteklerini takip etmesi her düzeyde insanın yok oluşuna sebep olacak eylemlerden biridir. Kur’an-ı Kerim inanları buna karşı uyarmakta, insanlara ondan uzak durmalarını ve dikkatli olmalarını tavsiye etmektedir.

Kur’an-ı Kerim’e göre nefsin mertebeleri vardır ve nefsin en alt mertebesi, insana kötü şeyleri emreden, nefs-i emmare denilen şeydir. Yani kulu Rabbinden uzaklaştırarak kötülükleri işlemeye tahrik eden en aşağı durumdaki isyankar nefis anlamındadır.

Nefs-i Emmâre çeşitli ahlâki ve sosyal sorunlara, hatta beden ve ruh hastalıklarına yol açarak insanı doğru yoldan saptırıp, cahiliye ve günah yoluna ayak basmasına neden olabilir. Bu nedenle insanın nefsine tabi olması, Yüce Allah'ın arzu ve iradesinin zıttı olan her türlü zahiri ve manevî davranıştır denilir. Allah, insanın kemale erişmesini ister ve iradesi bu hedefe odaklıdır. Arzularımız Allah'ın isteklerine uygun değilse, Nefs-i Emmâre’ye tabi olmuş demektir.

Kefh suresi 28. ayeti: "Rızâsını dileyerek sabah akşam rablerine dua edenlerle olmak için elinden gelen çabayı göster. Dünya hayatının çekiciliğine meylederek gözlerini onlardan çevirme! Bizi anmaktan kalbini gafil kıldığımız, kötü arzularına uymuş ve işi gücü aşırılık olan kimseye boyun eğme!"

Allah’ı anmayı ihmal etmek, Allah’ın nimetlerini, hayırlarını, hükûmetini ve otoritesini unutmak, şeytana uymak, fiil ve davranışlarda aşırılıklar, nefsin heveslerine uymanın örneklerindendir.

Nefislerini kontrol edebilen ve ona hakim olabilen, başkalarıyla birlikte onurlu ve huzurlu bir yaşam sürdüren insanlara, Allah büyük bir mükâfatın beklediğini vaat etmiştir.

Nâziât suresi 40-41. ayeti: "Rabbinin huzurunda (hesap vermekten) korkan ve nefsine kötü arzuları yasaklayana gelince, onun barınağı da şüphe yok ki cennetin ta kendisidir."