یادداشت
هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین در ترویج نماز و معارف مهدویت
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد کریمی وردنجانی، رئیس ستاد اقامه نماز چهارمحال‌و‌بختیاری در یادداشتی که در اختیار ایکنا قرار داده است به مساله هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین در ترویج نماز و معارف مهدویت می‌پردازد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد کریمی وردنجانی، رئیس ستاد اقامه نماز چهارمحال‌و‌بختیاری در یادداشتی که در اختیار ایکنا قرار داده است به مساله هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین در ترویج نماز و معارف مهدویت می‌پردازد، این یادداشت را با هم می‌خوانیم.
در دنیای امروز که تکنولوژی به‌سرعت در حال پیشرفت است، استفاده از ابزارهای نوین همچون هوش مصنوعی و فناوری‌های دیجیتال می‌تواند نقش موثری در ترویج معارف اسلامی، به‌ویژه نماز و فرهنگ مهدویت داشته باشد. این مقاله با هدف بررسی ظرفیت‌های نوین فناوری برای ارتقاء سطح دینداری نسل جدید، به تحلیل فرصت‌ها، نمونه‌های موفق و راهکارهای عملی در این حوزه می‌پردازد.
با گسترش فضای مجازی، ابزارهای دیجیتال و ورود هوش مصنوعی به زندگی روزمره، سبک زندگی انسان‌ها نیز تغییر یافته است. نسل جدید بیش از هر زمان دیگری با تکنولوژی انس دارد. این تحول فرهنگی و اجتماعی، فرصتی ارزشمند برای اهل دین و فرهنگ است تا از همین ابزارها در مسیر هدایت و ترویج ارزش‌ها بهره ببرند. نماز، به عنوان ستون دین، و مهدویت، به عنوان امید بشریت، دو موضوع کلیدی‌اند که باید با زبان و ابزار روز به نسل نو منتقل شوند.
۱. ظرفیت‌های هوش مصنوعی در آموزش نماز:
طراحی اپلیکیشن‌های تعاملی برای آموزش احکام و قرائت نماز، تولید «یار نمازخوان» با بهره‌گیری از چت‌بات‌های هوشمند جهت پاسخ‌گویی به سؤالات شرعی، شبیه‌سازی شرایط واقعی نماز در محیط واقعیت مجازی (VR) برای تمرین عملی کودکان و نوجوانان، تحلیل داده‌های کاربری برای شناسایی نقاط ضعف آموزشی و بهینه‌سازی محتوا.
۲. ترویج مهدویت با فناوری‌های نوین:
تولید محتوای صوتی و تصویری جذاب با بهره‌گیری از انیمیشن، هوش مصنوعی و واقعیت افزوده (AR)، طراحی ربات‌های گفت‌وگو با محوریت پاسخ‌گویی به شبهات مهدوی، برگزاری پویش‌های مجازی در مناسبت‌های نیمه شعبان، نهم ربیع الاول ودعای ندبه و دیگر برنامه‌های مهدوی در شبکه‌های اجتماعی، استفاده از بازی‌های رایانه‌ای برای آموزش مفاهیم امید، انتظار، عدالت‌خواهی و معرفت امام زمان (عج).
۳. نمونه‌هایی از اقدامات موفق:
اپلیکیشن‌هایی چون «نماز‌یار» یا «سفیر هدایت» که با رابط کاربری جذاب به آموزش نماز و معارف دینی ومهدویت پرداخته‌اند، پلتفرم‌های آنلاین ویژه کودک و نوجوان برای تبیین مفاهیم انتظار در قالب داستان‌های گرافیکی، کانال‌های هوشمند در پیام‌رسان‌ها که محتوای روزانه مهدوی و نماز محور ارسال می‌کنند.
۴. چالش‌ها و راهکارها:
چالش اعتماد به منابع دیجیتال: باید محتوای تولیدی توسط مراکز معتبر علمی و حوزوی تأیید شود، چالش گسترش محتوای ضعیف یا انحرافی: استفاده از هوش مصنوعی برای پایش و پالایش محتوا در پلتفرم‌ها، نیاز به سرمایه‌گذاری و نیروی متخصص: حمایت نهادهای فرهنگی، حوزه‌ها و دانشگاه‌ها از تولید محتوای دینی فناورانه.
در نهایت می‌توان گفت هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین نه تهدید، بلکه فرصتی بزرگ برای احیای معارف دینی هستند. اگر اهل فرهنگ و دین بتوانند با زبان روز و ابزارهای نو به میدان بیایند، بی‌شک نسل نو نیز با نماز و مهدویتانس خواهد گرفت و آینده روشن، از آنِ کسانی است که از ابزار امروزی برای رساندن پیام فردا ( اعتقادات دینی نماز و معارف مهدویت)بهره بگیرند. ۱۰ کاربرد مشخص و نوآورانه از هوش مصنوعی برای ترویج نماز و معارف مهدویت که می‌توان از آن‌ها در تولید محتوا، آموزش و تبلیغ دینی بهره برد:
۱. دستیار هوشمند نماز (چت‌بات شرعی): رباتی مبتنی بر هوش مصنوعی که به سؤالات شرعی درباره نماز (وقت، احکام، مستحبات، شرایط قبله و...) پاسخ دقیق و سریع می‌دهد و همچنین مطالب مرتبط با امام زمان (عج) را نیز ارائه می‌دهد.
۲. اپلیکیشن آموزش نماز با تحلیل عملکرد: برنامه‌ای هوشمند که با دوربین گوشی، وضو و حرکات نماز را بررسی می‌کند و ایرادات را با راهکارهای اصلاحی، به صورت تصویری و صوتی نمایش می‌دهد.
۳. شبیه‌ساز نماز در واقعیت مجازی (VR): ایجاد فضای مجازی مسجد یا مسجد مقدس جمکران برای تجربه معنوی نماز یا دعاهای مهدوی به‌صورت همه‌جانبه برای کودکان و نوجوانان.
۴. تولید محتوای خودکار مذهبی: با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی، محتواهای آموزشی، شعر، پوستر، حدیث‌نویسی و داستان‌های کوتاه درباره نماز و امام عصر (عج) به‌صورت خودکار و باکیفیت تولید می‌شود.
۵. تحلیل داده‌های فرهنگی و تبلیغی: هوش مصنوعی می‌تواند بازخورد کاربران نسبت به محتوای دینی (نماز و مهدویت) را تحلیل کند تا محتوای مؤثرتر و هدفمندتر تولید شود.
۶. بازی‌های مذهبی تعاملی: طراحی بازی‌هایی با محوریت نماز، دعا و انتظار، که در آن کاربران برای رسیدن به مراحل بالاتر باید به سؤالات اعتقادی پاسخ دهند یا اعمال دینی را انجام دهند.
۷. تولید ویدیوهای مهدوی با هوش مصنوعی: ابزارهایی مانند text-to-video به کمک هوش مصنوعی این امکان را می‌دهند تا مطالب قرآنی، دعای عهد یا سخنان علمای دین به‌صورت ویدیویی و جذاب تولید شوند.
۸. شناسایی نیازهای آموزشی فردی: با تحلیل رفتار کاربر، هوش مصنوعی برنامه‌ای شخصی‌سازی‌شده برای یادگیری نماز یا معارف امام زمان (عج) ارائه می‌دهد (مثلاً تمرکز بر احکام خاص یا مفاهیم اخلاقی مرتبط با انتظار).
۹. ترجمه و توضیح معارف دینی به زبان ساده یا کودکانه: هوش مصنوعی می‌تواند مفاهیم عمیق نماز و مهدویت را متناسب با سن، زبان و سواد مخاطب، ساده‌سازی و ترجمه کند.
۱۰. پویش‌های هوشمند مهدویت و نمازخوانی: راه‌اندازی کمپین‌های هوشمند در فضای مجازی که با الگوریتم‌های هوش مصنوعی مخاطبان مستعد را شناسایی کرده و با محتواهای هدفمند تشویق به خواندن نماز یا آشنایی با امام زمان (عج) می‌کند.
انتهای پیام 
