اهداف قدرت در نظام سیاسی مهدوی از منظر آیت‌الله صافی گلپایگانی

به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست «قدرت متعالی در نظام سیاسی مهدوی در اندیشه آیت‌الله صافی گلپایگانی» امروز چهارشنبه 9 آذرماه از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین رضا لکزایی، عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه برگزار شد.

در ادامه گزیده سخنان وی را می‌خوانید:

قدرت، موضوع سیاست است چنانکه متفکران علوم سیاسی گفته‌اند و انتظار ظهور هم انتظارِ روز به قدرت رسیدن اسلام است؛ بنابراین نیازمند ادبیات داخلی هستیم یعنی باید با ادبیات خودمان، بحث قدرت را تبیین کنیم در حالی که الان در دانشگاه‌های ما ادبیات مغرب زمین رواج دارد لذا بحث از متفکرانی همانند آیت‌الله صافی گلپایگانی به ما در تولید علوم انسانی قرآن بنیان کمک می‌کند. بخشی از صحبت بنده به مفهوم شناسی این موضوع اختصاص دارد که بر اساس چهارچوب نظری آیت‌الله صافی گلپایگانی به عنوان یکی از متفکران مسلمان که اندیشه خود را از قرآن استخراج کرده‌اند این بحث را پی می‌گیرم. ایده اصلی بنده هم این است که مرحوم آیت‌الله صافی گلپایگانی، به تمام زوایای بحث مهدویت از تولد تا ظهور از پنجره قدرت توجه کرده‌اند.

مدل‌های قدرت

ایشان پنج مدل را در تبیین مفهوم قدرت تبیین می‌‌کند؛ اول قدرتی است که شخص بر خودش دارد مثلاً شما قدرت دارید که خودکشی کرده یا به بدنتان صدمه بزنید اما این قدرت دارای دو محدودیت است که اول محدودیت به لحاظ طبیعی و تکوینی است. یک محدودیت هم شرعی است یعنی درست است که قدرت دارید خود را بکشید اما از لحاظ شرعی حرام است. ممکن است گفته شود که اینجا کار ارزشی می‌شود اما این در حالی است که قدرت‌پژوهان بزرگ دنیا هم می‌گویند قدرت مبتنی بر ارزش‌هاست لذا بحثی که آیت‌الله صافی گلپایگانی ارائه داده‌اند مبتنی بر مباحث رایج قدرت است. تبیین دوم وی از مفهوم قدرت در مقابل این دیدگاه است که خداوند به انسان استقلال صدر درصدی داده و می‌‌گوید هر کاری که مایل هستید انجام دهید. ایشان چنین چیزی را نمی‌پذیرند لذا قدرت را به اذنی و ذاتی تقسیم می‌کنند و می‌گویند اگر یک قدرت اذنی تبدیل به قدرت ذاتی شود همانند این است که ممکن تبدیل به واجب شود و این محال است لذا اینگونه قدرت را نمی‌پذیرند و می‌گوید همه موجودات قدرت خود را از خداوند گرفته‌اند.

مدل سوم، قدرت ملائکه است که قدرت در طبیعت و در تکوین دارند و تدبیر و تنظیم امور جهان را بر اساس مأموریت خودشان انجام می‌دهند و این مدل قدرت را ممکن است برخی از افراد همانند انبیای الهی داشته باشند. مدل چهارم، قدرتی است که انسان با تصرف در دانش و با ابزار علم به آن دست پیدا می‌کند که ایشان این قدرت را بر انبیا و ائمه ثابت می‌‌دانند. پنجمین مورد، قدرت از باب اعجاز است و مثلاً در قرآن گفته شده ما آهن را در دست داوود نبی، نرم کردیم. وقتی آیت‌الله صافی گلپایگانی از قدرت انسان و رابطه آن با شریعت صحبت می‌کند پس نظام سیاسی هم به شرعی و الهی تقسیم می‌شود لذا این موضوع را ذیل آیه الکرسی توضیح داده است.

رابطه قدرت و ایمان

ایشان به مثال امپراتوری روم و ایران اشاره و می‌گوید هیچ قانونی این حکومت‌ها را کنترل نمی‌کرد چون مصداق طاغوت بودند و پیامبران مأموریت داشتند با این قدرت‌های طاغوتی درگیر شوند لذا قدرت مهدوی هم در امتداد قدرت پیامبران استمرار و معنا پیدا می‌کند. ایشان بحثی تفصیلی را مطرح کرده و می‌گوید حضرت مهدی(عج) مظهر اسمای حسنای الهی است و این اسما به طور بی‌سابقه‌ای در تمام جهان متجلی خواهد شد.

محور دیگر بحث بنده منابع قدرت متعالی هستند که ایشان یکی از این منابع را ایمان می‌دانند. وی می‌فرماید ایمان نیرویی است که انسان را توانا می‌سازد و بی‌ایمانی شهامت را در انسان کشته و انسان را نسبت به مخلوق، متملق می‌سازد. از نظر آیت‌الله صافی گلپایگانی، اگر به تاریخ مراجعه کنید ضحاک‌ها، ستمگران، وطن فروشان، دزدان، چاقوکشان و امثالهم از چه طایفه‌ای هستند؟ آیا از مؤمنین هستند یا غیر مؤمنین؟ بنابراین قدرت مبارزه با دیکتاتورها ناشی از وجود ایمان است.

اهداف حکومت مهدوی

منبع دیگر قدرت از نظر وی علم است. ایشان می‌فرمایند توسعه، تعالی و پیشرفت با علم حاصل شده و زبونی و ذلت نتیجه ضعف و جهالت است. به نظر ایشان، امام معصوم منبع و منشأ قدرت است. ایشان می‌‌فرمایند ولادت امام زمان پنهانی بوده به این علت که قدرت نداشته‌اند و بیم از قدرت‌های ستمگر داشته‌اند. از سوی دیگر اگر غیبت صغری ادامه داشت بیم از تضعیف قدرت اسلام وجود داشت بنابراین غیبت کبری را آغاز می‌کنند تا بیعت هیچ قدرت و حکومتی را بر عهده نداشته باشند.

محور سوم بحث بنده اهداف قدرت متعالی مهدوی است. ایشان این مباحث را هم با نگاه به قدرت بیان می‌کنند. از جمله اهداف قدرت متعالی مهدوی استقرار توحید در سطح جهان، گسترش رفاه، بهداشت، سلامت و تحقق عدالت و ریشه کن کردن ظلم و ستم و تبعیض هستند. آیت‌الله صافی گلپایگانی این سؤال را هم جواب داده‌اند که امام با تعداد کمی نیرو چگونه همه جهان را در اختیار می‌گیرند؟ ایشان می‌فرمایند آن 313 نفر یاران اصلی امام هستند و در مکه تعدادشان به 10 هزار نفر می‌رسد و دائماً بیشتر می‌شود. از سوی دیگر بشر هم منتظر منجی است و ظلم و جنایت و فقر و فحشا بیشتر شده و جهان منتظر این خورشید نجات است و امام هم این شرایط را فراهم می‌کند.