شعبان صیاد؛ «پادشاه سحرگاه» در جهان تلاوت + فیلم
استاد شعبان عبدالعزیز صیاد، قاری برجسته قرآن و مشهور به «پادشاه سحرگاه»، «صوت آسمان» و «هنرمند قاریان» در مصر که عمر خود را در خدمت و تبلیغ قرآن کریم گذراند، همواره در میان علاقه‌مندان به قرآن کریم جایگاه والای خود را حفظ کرده است.
به گزارش ایکنا به نقل اخبار الیوم، شعبان عبدالعزیز الصیاد 82 سال پیش در چنین روزی ۲۰ سپتامبر ۱۹۴۰ میلادی در خانواده‌ای قرآنی دیده به جهان گشود.
پدرش، شیخ عبدالعزیز اسماعیل صیاد، در منطقه اشمون واقع در استان منوفیه مصر به حسن خلق شهره بود و در تلاوت قرآن صوتی زیبا داشت. در روستاها و مناطق مختلف، چهره‌ای شناخته شده به حساب می‌آمد و صوت قرآنش ملکوتی، زیبا، دل‌انگیز و ناب بود.
شعبان عبدالعزیز صیاد، قاری برجسته قرآن کریم که در ابتدای کودکی پدر خویش را از دست داد، با تلاش بسیار توانست با پرورش هنر عالی تلاوت خویش به یکی از چهره‌های برتر تلاوت قرآن در مصر و جهان تبدیل شود.
در طی چندین دهه خدمت وی به قرآن، نوای دل‌انگیز او بسیاری را به شنیدن صوت قرآن جلب کرد. شیخ الصیاد به دلیل تحصیل خود در الازهر با مفاهیم و دانش‌های قرآنی به خوبی آشنایی داشت. علاوه بر دانش وی در تفسیر قرآن هنر این قاری برجسته در سیر میان مقام‌های مختلف و برآوردن درّ گران‌بهای قرآن از دریای تلاوت، وی را به مقامی والا در عرصه قرائت قرآن رساند و او را به سفیری برجسته در عرصه قرآن کریم تبدیل کرد.
هنر شیخ شعبان از جانب رئیس‌جمهور وقت مصر نیز که تلاوت او را در مسجد قنطره شنیده بود، تحسین شده است.
درخشش استعداد قرآنی شعبان الصیاد در کودکی
شعبان عبدالعزیز الصیاد در سال 1940 میلادی در روستای صراوه از توابع منطقه اشمون در استان منوفیه مصر متولد شد. این روستا به دلیل کثرت جمعیت حافظان و قاریان قرآن به روستای قرآن کریم مشهور است و بسیاری از شخصیت‌ها و مشاهیر قرآن مصری در این روستا پرورش یافته‌اند.
شیخ صیاد در خانواده‌ای قرآنی پرورش یافت و علاقه به تلاوت قرآن کریم را از پدرش شیخ عبدالعزیز الصیاد به ارث برد با این حال او پیش از رسیدن به چهار سالگی پدر خویش را از دست داد.
پس از وفات پدر، او به مکتب قرآنی شیخ جاد ابوغریبه عالم قرآنی برجسته در الازهر پیوست و دیری نپایید که در ده سالگی قرآن را با قرائت‌های هفتگانه حفظ کرد؛ و پس از آن به مدرسه ابتدایی الازهر پیوست. این آغاز مسیری دشوار اما انباشته از موفقیت بود.
شیخ صیاد هنوز تحصیلات متوسطه خود را به پایان نرسانده بود که به قاری مشهوری در استان منوفیه و استان‌های مجاور بدل شد.
شهرت شیخ الصیاد و تبدیل شدن به ستاره آسمان تلاوت
با بالا گرفتن شهرت شیخ الصیاد در استان زادگاه وی، او خود را به قاهره رساند و به دانشکده اصول دین در الازهر پیوست. در این مدت بیشتر زمان خود را در صحن مسجد الازهر می‌گذراند و به شکلی پیوسته در مجالس قرائت قرآن حضور می‌یافت تا آنکه آوازه‌اش در میان قاریان مشهور قاهره نیز بالا گرفت.
شیخ مصطفی اسماعیل با توجه به استعدادهای وی، به حق پیش‌بینی کرده بود که نام وی نیز در میان قاریان عظیم مصر و جهان بدرخشد، امری که در نهایت به وقوع پیوست.
خاطره‌ای درباره شیخ الصیاد نقل شده است که به خوبی نگاه شیخ مصطفی اسماعیل را به او نشان می‌دهد. روزی در صحن الازهر شیخ مصطفی اسماعیل به همراه شاگردان خود شیخ الصیاد را دید که با کتابی به دست به خواب رفته است وی به همراه خود گفت: به این دوست خوابیده و بیدار خود بنگرید، وی آینده درخشانی خواهد داشت.
شیخ صیاد به‌زودی به مجالس قاریان بزرگ مصر راه یافت، او علاقه بسیاری به تلاوت قاریان بزرگ داشت و زمان زیادی را به شنیدن قرائت آنها اختصاص می‌داد که از این میان می‌توان به شیخ مصطفی اسماعیل، قاری محبوب وی، شیخ محمد رفعت، شیخ محمد صدیق منشاوی و شیخ محمد سلامه اشاره کرد.
با این حال او پدر خویش را آرمان و الگویی برای خود می‌دانست اگرچه هیچ‌گاه محضرش را درک نکرد اما از بسیاری تعریف صوت زیبا و اخلاق نیکوی وی را شنیده بود.
خودداری الصیاد از کار در دانشگاه و تداوم فعالیت به عنوان سفیر قرآن
شیخ صیاد تحصیلات دانشگاهی خود را در دانشکده اصول دین در رشته عقاید و فلسفه با معدل عالی به پایان رساند و در سال 1966 پیشنهاد تدریس در این دانشکده به او داده شد. با این حال او این پیشنهاد را نپذیرفت و به فعالیت خود در خدمت به قرآن به عنوان سفیر قرآن کریم ادامه داد.
شیخ شعبان صیاد تدریس در مراکز دینی شهرهای مختلف مصر را نیز ادامه داد و به تدریج به مقام معاونت وزیر اوقاف رسید. بدین ترتیب او توانست هم به تحصیل و تدریس علوم دینی در الازهر بپردازد و هم تلاوت قرآن کریم در محافل مختلف را ادامه دهد.
شیخ شعبان الصیاد؛ پادشاه سحرگاه
قرائت شیخ الصیاد تلاوتی برجسته و منحصربه‌فرد است و از ابتدای حضور وی در رادیو قرآن مصر هنر او در تلاوت قرآن به خوبی هویدا شد. شیخ شعبان الصیاد از معدود قاریانی بود که از ابتدای حضور خود در رادیو در سال 1987 برخلاف سایر قاریان جدیدالورود در برنامه‌های عمده به قرائت قرآن پرداخت و به‌زودی به عنوان قاری برای قرائت در تلویزیون برگزیده شد.
در ادامه مسیر خود و در نخستین ماهی که برای قرائت در رادیو و تلویزیون مصر برگزیده شد، به او اجازه داده شد تا در نماز جمعه نیز به قرائت قرآن بپردازد، امری که تا آن زمان بی‌سابقه بود. پس از مدتی که از قرائت وی گذشت، مسئولان رادیو و تلویزیون مصر دریافتند که مردم علاقه بسیاری به شنیدن قرائت شیخ الصیاد در سحرگاه دارند و از آن به بعد شیخ الصیاد هر سه هفته یک‌بار در مساجد بزرگ قاهره در سحرگاه به تلاوت قرآن پرداخت که از جمله مهم‌ترین این مساجد می‌توان به مسجد امام حسین(ع) در قاهره و مسجد حضرت زینب(س) اشاره کرد. در این مساجد بود که مردم از طبقات و گروه‌های مختلف برای شنیدن تلاوت او در فجر هجوم می‌آوردند و در این میان حتی خوانندگان مصری نیز حضور داشتند.
در این تلاوت‌ها بود که شیخ شعبان الصیاد لقب «پادشاه سحرگاه» را گرفت. این لقب تا هنگام مرگ با وی همراه بود، اگرچه لقب‌های دیگری از جمله «صوت آسمان» نیز به او داده شد. شیخ صیاد به دلیل قرائت خود در مسجد قنطره پس از آزادسازی شبه جزیره سینا از اشغال رژیم صهیونیستی نیز مشهور است.
در این قرائت رئیس‌جمهور وقت مصر که مبهوت هنر تلاوت وی شده بود از وی تجلیل کرد و به دلیل انتخاب آیات مناسب و حسن تلاوت جایزه‌ای به شیخ اختصاص داد.
با بالا گرفتن شهرت شیخ الصیاد در سراسر جهان اسلام دعوت‌های بسیاری از سایر کشورهای اسلامی و غیر اسلامی به منظور قرائت قرآن از وی به عمل آمد. نخستین حضور بین‌المللی شیخ به همراه شیخ الطبلاوی و راغب مصطفی غلوش در ماه رمضان در رادیوی کویت بود.
او در یکی از مسابقات بین‌المللی نیز به عنوان رئیس هیئت‌داوران انتخاب شد. ایران نیز در سال 1991 میلادی از وی برای حضور در کشور و قرائت قرآن دعوت به عمل آورده و لقب «هنرمند قاریان» را به وی داد. آخرین تلاوت قرآن شیخ الصیاد به همراه شیخ محمد صدیق المنشاوی در ایران صورت گرفت که استقبال بسیاری زیادی از آن به عمل آمد به شکلی که این تلاوت‌ها تاکنون نیز در میان علاقه‌مندان به قرآن کریم محبوب است.
بیماری استاد الصیاد
شیخ شعبان صیاد تا سال 1994 میلادی به عنوان سفیر قرآن به کشورهای مختلف جهان سفر می‌کرد و به تلاوت قرآن می‌پرداخت اما این سال به نارسایی کلیه مبتلا شد. اگرچه چندین سال بعد را نیز به تلاوت قرآن ادامه داد اما پس از مدتی بیماری وی شدت گرفت و سرانجام در روز عید فطر سال 1419 قمری درگذشت.
از شیخ شعبان هفت فرزند (6 پسر و یک دختر) به جا مانده است. بخش مهمی از تلاش‌ها برای جمع‌آوری و تدوین میراث شیخ در چندین دهه خدمت به قرآن از سوی خانواده وی صورت گرفته است.
در انتها فیلمی دیده نشده از یکی از محافل قرآنی مصر را با حضور استاد شعبان صیاد مشاهده می‌کنید که تلاوتی ماندگار از خود بجا گذاشت.
