شهرکرد؛ آنچه هست و آنچه باید باشد

شهرکرد با نام قدیمی دهکرد، مرتفع‌ترین شهر ایران است و به بام ایران شهرت دارد. این شهر در حدود ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارد و زبان مردم آن فارسی است که لهجه دهکردی تکلم می‌شود. مردم بومی شهرکرد دارای لهجه‌ خاصی هستند که با وجود قابل فهم بودن واژگان آن برای افراد غیر بومی، کلمات آن دارای آهنگ ادای خاصی است که لهجه دهکردی را از گویش معیار فارسی متمایز می‌سازد.

یافته‌های باستان‌شناسی، سکه‌های مربوط به دوران اشکانی و ساسانی و به خصوص استقرار تپه‌های باستانی مربوط به هزاره‌های پیش از میلاد مسیح گویای آن است که استقرار بشر و آغاز تمدن در محدوده دشت شهرکرد یا لار به پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد. هیئت‌های باستان‌شناسی در تپه باستانی گورگای در پنج کیلومتری شهرکرد و در شمال شرقی شهر کیان نشانه‌هایی مبنی بر قدمت حداقل هفت هزار ساله را یافته‌اند.

نام دهکرد تا پیش از سقوط صفویه در هیچ یک از اسناد تاریخی مشاهده نشده‌ است بلکه از دوره زندیه به این سو برای اولین بار در منابع دیده می‌شود. گفته می‌شود مسجد امام صادق(ع) معروف به مسجد اتابکان فارس، در دوره حکمرانی اتابکان ساخته شده‌ که به همراه بقعه متبرکه امامزادگان دو معصوم حلیمه و حکیمه خاتون(س)، آسیاب، کارخانه روغن‌کشی و بازارچه سنتی در محوریت بافت قدیم محله را تشکیل می‌دادند.

شاید واژه «کُرد» به معنی چوپان و گله‌دار از نام اولیه ساکنان این منطقه گرفته شده و این شهر که سابقاً دهکرد نامیده می‌شد به معنی محل سکونت کُردان یا گله‌داران است. قبل از اسلام بدون در نظر گرفتن قومیت، زبان و نژاد، به‌طور کلی تمام مردم چادرنشین را «کُرد» می‌نامیدند.

اقتصاد سنتی شهرکرد مبتنی بر قالی‌بافی، نمد مالی، گیوه‌دوزی، قفل‌سازی و کوره‌های آجرپزی است که امروزه با توجه به صنعتی‌تر شدن جوامع، از اهمیت این حرفه‌ها و صنایع کاسته شده‌ است. 95 درصد بافت قدیم شهرکرد به دلیل فرسایش، عدم استفاده از مصالح مقاوم، سرایت رطوبت از زمین، شسته شدن در برابر بارش‌ها، عقب‌نشینی معابر، نداشتن برنامه احیای بافت قدیم، خالی از سکنه شدن و عدم توجه به مسائل رفاهی از بین رفته است.

از پنج سال قبل، روز ۳۱ اردیبهشت‌ماه با عنوان روز نکوداشت شهرکرد در تقویم ملی ایران نام گرفت و تا پیش از کرونا برنامه‌های مفصل و گسترده‌ای در این روز برپا می‌شد که در ایام کرونایی به برنامه‌های رسانه‌ای و مجازی محدود شدند و امسال نیز این محدودیت‌ها کمابیش ادامه دارد. روز نکوداشت شهرکرد فرصت خوبی است تا وحدت و انسجام همگانی تقویت شود و مردم و مسئولان با هم‌سویی و هم‌افزایی موانع توسعه این شهر را بشناسند و از سر راه بردارند.

اهم ویژه‌برنامه‌های روز شهرکرد امسال

ماشاالله ایزدی، رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر شهرکرد در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری با اشاره به اینکه انتخاب ۳۱ اردیبهشت‌ماه علاوه بر همزمانی با هجرت امامزادگان حکیمه و حلیمه خاتون به شهرکرد اوج شکوفایی طبیعت و بهار در این شهر است، اظهار کرد: مبنای علمی و پژوهشی برای انتخاب این تاریخ جهت نکوداشت شهرکرد این است که این شهر در طول تاریخ صحنه تحولات مهم مذهبی و ملی و اجتماعی فراوانی بوده است که شاخص‌ترین آن در ارتباط با این روز، مهاجرت این امامزادگان معصوم به شهرکرد و اقامت در این شهر است.

وی ادامه داد: حلیمه و حکیمه خاتون(س) دختران ابراهیم مجاب از فرزندان امام موسی ابن جعفر(ع) هستند که این امامزاده مقدس در ضلع غربی خیابان ولیعصر(عج) جنوبی و هسته مرکزی و تاریخی اولیه شهرکرد قرار گرفته است. لذا مبنای اصلی نامگذاری روز شهرکرد این رویداد تاریخی بوده تا شأن و منزلت این بزرگواران بیش از پیش گرامی داشته شود، همچنان که مردم شهرکرد تا کنون اخلاص و ارادت خاص خود را به خاندان اهل‌بیت(ع) نشان داده و همواره میزبان خوبی برای این دو امامزاده بزرگوار در قلب شهرکرد بوده‌اند.

ایزدی با اشاره به شرایط اقلیمی دلپذیر و جذابیت‌های طبیعی شهرکرد در فصل بهار به‌ویژه در اردیبهشت‌ماه، بیان کرد: این مشخصه ویژه نیز یکی از دلایل نامگذاری آخرین روز این ماه با نام روز شهرکرد است که هر ساله برنامه‌های متنوعی از سوی نهادهای مرتبط از جمله شهرداری و شورای شهر شهرکرد برای این روز پیش‌بینی می‌شود.

وی تصریح کرد: با توجه به لغو شدن برنامه‌های تجمعی در استان برخی برنامه‌های پیش‌بینی شده برای روز شهرکرد به موقع مناسبی موکول شد اما احتمالاً برنامه‌هایی چون غبارروبی گلزار شهدا و پاسداشت مفاخر ملی، رونمایی کتاب با موضوع شهرکرد، رونمایی از تمبر پنجمین سال نکوداشت شهرکرد برگزار شود، ضمن اینکه جابجایی رایگان مسافران با اتوبوس‌های شهری، نیم‌بها شدن بلیط موزه‌ها و سینما بهمن از جمله دیگر اقداماتی است که امروز جهت رفاه حال شهروندان در دستور کار قرار دارد.

این مدرس دانشگاه در استان با برشمردن برخی ظرفیت‌های متمایزکننده شهرکرد در مقایسه با سایر شهرهای استان، گفت: این شهر محل استقرار ادارات و مرکز ثقل تصمیمات مسائل اجرایی استان است، سرمایه مردمی و جوانان مؤمن و متدین و انقلابی از دیگر مشخصه‌های شهر است. دانشگاه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی، مراکز دانش‌بنیان، فرودگاه و در آینده‌ای نزدیک راه‌آهن، مراکز بهداشت و درمان و غیره از دیگر امکانات مرکز استان است.

رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر شهرکرد در خصوص برنامه‌های در دست اجرای این کمیسیون در جهت رفع مشکلات و ارتقای سطح شهر در ساحت فرهنگی، تصریح کرد: مسئله کرونا باعث شد تا نتوانیم برنامه‌های فرهنگی مورد نظر در سطح شهر را اجرایی کنیم، با این‌حال برنامه‌های شاخص فرهنگی خوبی با اولویت قرار دادن سلامت مردم در دست برنامه‌ریزی و اجرا هستند.

ایزدی افزود: پیگیری می‌شود تا میزبانی شهرکرد را برای برخی جشنواره‌های فرهنگی ورزشی در سطح ملی اخذ کنیم؛ با توجه به اینکه تنها فرهنگسرای مرکز استان در اختیار اداره ارشاد اسلامی است و شهرداری فرهنگسرا ندارد، تلاش شده تا فرهنگسرای نشاط بیش از پیش تقویت شود، همچنین شهرداری درصدد بوده تا ساختمان‌ها و ظرفیت‌های موجود را تجهیز کند از جمله بنیاد شهرکردشناسی که تنها اسمی از آن مانده بود، احیا شده تا فعال شود. موزه اسناد شهرداری نیز با وجود برخورداری از منابع غنی بلااستفاده مانده است و لذا این موزه مجدداً هویت‌بخشی و فعال شده است و گالری آثار هنرمندان نیز در همین مکان دایر خواهد شد.

حق مطلب در مورد نمدمالی شهرکرد ادا نشده است

وی همکاری شهرداری و شورای اسلامی شهر شهرکرد با نهادهای فرهنگی سطح شهر را از دیگر برنامه‌های فرهنگی دارای اولویت این نهاد دانست و توضیح داد: تفاهم‌نامه‌هایی با نهاد کتابخانه‌های عمومی استان در جهت ارتقای کتابخوانی و حمایت از مؤلفان شهرکرد و استان و نیز تفاهم‌نامه‌هایی با دیگر نهادها در جهت تسهیل خدمات‌رسانی به مردم و زیباسازی و فضاسازی شهر امضا شده و این روند با دانشگاه‌ها، حوزه علمیه، بنیاد شهید و امور ایثارگران، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان، نیروی انتظامی و غیره تداوم دارد.

عضو شورای اسلامی شهر شهرکرد بیان کرد: تدوین دانشنامه دفاع مقدس و نقش شهرداری شهرکرد در دفاع مقدس نیز در دست پیگیری و انجام است، همچنین طرح‌ها و برنامه‌های مشترک گردشگری با همکاری میراث فرهنگی تعریف شده است که جزئیات آن به اطلاع همگان خواهد رسید.

ایزدی با تأکید بر اینکه شهرکرد به‌عنوان پایتخت نمد ایران معرفی شده است، تصریح کرد: با این‌حال باید گفت که حق مطلب در این مورد ادا نشده و این حرفه دیرینه نیاز به حمایت و پشتیبانی و ایجاد بسترهای مناسب برای کارآفرینی در این حوزه دارد، هم‌اندیشی شهرداری شهرکرد با میراث فرهنگی استان انجام شده و با توجه به کاربردهای فراوان نمد در صنایع و کالاهای مختلف می‌طلبد که بتوان قدم‌های خوبی برای حمایت از فعالان این حوزه داشت.

رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر شهرکرد با اشاره به اینکه برنامه‌ریزی برای معرفی شهرکرد به‌عنوان شهر خلاق در دست انجام است، تصریح کرد: در این راستا رایزنی و تبادل نظر با اساتید دانشگاه و کارشناسان میراث فرهنگی و صنایع دستی انجام شده است تا بتوانیم به‌ویژه در زمینه صنایع دستی این شهر و به‌صورت خاص در حوزه نمد راهکارهایی برای معرفی و شناساندن این صنایع و ظرفیت‌ها در سطح ملی انجام گیرد که قطعاً خروجی این دست اقدامات، حمایت از تولیدکنندگان و کمک به اقتصاد صنایع دستی استان و شهرکرد خواهد بود.

ایزدی گفت: بناهای زیبا و تاریخی فراوانی در شهرکرد وجود دارند که متولیان این بناها را برای برپایی فروشگاه‌های غیرمرتبط اختصاص داده‌اند چه خوب است که از امتیاز قدمت طولانی و تاریخی بودن این بناها برای معرفی و عرضه و فروش صنایع دستی استفاده شود و ایجاد بازارچه‌های صنایع دستی در چنین مکان‌هایی قطعاً شایسته و بجاست و ما نیز پیگیری‌های لازم را برای این مهم انجام می‌دهیم.