الگوپذیری از حضرت زهرا(س) شعار نیست
رشد فردگرایی و پیدایش جریانات فمنیستی بر نوع زندگی بشر تاثیر گذاشته ولی این با الگوگیری از اهل بیت(ع) و به ویژه حضرت زهرا(س) منافاتی ندارد و وقتی از لزوم الگوگیری سخن گفته می‌شود، به دنبال تکرار یک شعار نیستیم.
حضرت فاطمه(س) بدون شک یکی از اسوه‌های بارز در سبک زندگی، حسن خلق و در مدیریت زمان است و برای کسانی که امروز بخواهند طبق منش اسلام به این مسائل بپردازند بهترین الگوست.
در آستانه میلاد حضرت صدیقه طاهره و برای تشریح بیشتر نقش فاطمه(س) در مدیریت زمان و مواجهه با مشکلات زمان خود، گفت‌وگویی با زهرا قنبری، پژوهشگر جامعة الزهرا(س)، فعال تبلیغی _ فرهنگی و کارشناس پاسخگویی به سؤالات و شبهات دینی، انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
ایکناـ قرآن پیامبر اسلام را اسوه معرفی کرده است و از طرفی در بین شیعیان حضرت فاطمه(س) را اسوه و الگوی زنان دانسته‌اند. این دو مطلب با هم تقابل ندارد؟
هر مجموعه و فردی نیازمند معیار و میزان در زندگی است و ما با توجه به اعتقادات خود این میزان و معیار در اسلام را اهل بیت(ع) می‌دانیم زیرا اسلام هم به نیازهای مادی و هم نیازهای اخروی افراد توجه داشته است. قرآن کریم هم بر معرفی اسوه اشاره و پیامبر را اسوه حسنه معرفی کرده است. آیت‌الله مصباح یزدی در کتاب «جامی از زلال کوثر» بیان کرده است که فاطمه(س) استمرار اسوه حسنه است و رمز اینکه سیره فاطمی برای همه ائمه(ع) از نسل او حجت است به همین دلیل است.
اسوگی سیره فاطمه(س) چنان در اوج است که مولای عدل‌گستر ما، امام زمان(عج) هم فاطمه(س) را اسوه خود معرفی کرده و فرمودند: وَ فِی ابْنَةِ رَسُولِ اللَّهِ لِی أُسْوَةٌ حَسَنَة. اسوه‌پذیری از فاطمه، همان امتثال فرمان خدا در اسوه پذیری از رسول خداست.
ایکناـ بارزترین ویژگی مدیریتی حضرت زهرا(س) که می‌تواند الگوی ما قرار بگیرد چیست؟
اینکه می‌بینیم ایشان در بعد فردی، اجتماعی، خانوادگی و ... نقش فعال داشتند به این علت است که مدیریت زمان داشتند و از فرصت‌ها به بهترین نحو بهره بردند و در همه ابعاد درخشیدند. مدیریت زمان، مدیریت برنامه‌های زندگی متناسب با ویژگی فردی و خانوادگی است؛ ما گاهی نعمت‌هایی داریم که به علت تکرار و استمرار قدردان آن نیستیم از جمله همین نعمت عمر و زمان. زمان نردبان ترقی و پیشرفت است ولی ما متوجه نیستیم و آن را تلف می‌کنیم. به همین دلیل در روایات تاکید شده که اتلاف وقت از گناهان کبیره است.
استفاده بهینه از زمان، نیازمند مهارت است و ما مهمات و اصول این مهارت را می‌توانیم از سیره آن حضرت در بعد فردی، خانوادگی و اجتماعی به دست آوریم؛ در عصری که حضرت زهرا(س) زندگی می‌کردند شرایط زندگی به علت کمبود امکانات سخت‌‌تر بود و از طرفی امام علی(ع) به دلیل حضور در کنار پیامبر(ص) و جنگها، اشتغالات فراوانی داشتند، ولی حضرت زهرا(س)، پاره تن رسول الله، زمان روزانه خود را به تاسی از پیامبر(ص) به سه بخش تقسیم کردند؛ ساعاتی را برای عبادت و ارتباط با خدا، ساعاتی را برای خود و ساعاتی را برای خانواده قرار دادند.
ایشان طوری نبوده که زمان اختصاص داده شده به خداوند را برای خانواده و زمان خانواده را برای کار دیگری صرف کنند، زمان استراحت و نشاط خود را هم لحاظ می‌فرمودند و هر بعدی را در جای خود رعایت می‌کردند. در بعد عبادی، ایشان هیچگاه نماز شب خود را ترک نکردند کما اینکه زینب کبری(س) هم در شب عاشورا و در سخت‌ترین شرایط عبادت را ترک نکرد.
متاسفانه امروز گاهی از زنان می‌شنویم که می‌گویند خوب است که ما مثلا به جای اینکه روزانه چند صفحه قرآن بخوانیم به همسرمان و فرزندمان خدمت کنیم؛ ما نباید نگاه کاریکاتوری به زندگی بکنیم زیرا وقتی همه ابعاد در کنار هم چیده شوند پازل زندگی تکمیل می‌شود.
آن حضرت زمان خاصی را برای خانواده قرار داده بودند. ابن شاذان قمی در روایتی بیان کرده که حضرت زمانی را برای تفریح با همسرشان قرار می‌دادند و با هم به صحرا می‌رفتند، با هم شوخی و مزاح می‌کردند و می‌خندیدند. در روایت دیگری آمده که پیامبر(ص) به دیدار فاطمه(س) رفت و حضرت حلوایی برای ایشان پخت و همه 5 تن از این حلوا خوردند، پیامبر(ص) بعد از این دورهمی، سجده طولانی رفتند و وقتی دلیل آن را پرسیدند فرمودند این سجده شکر برای آن است که خدا نعمت دور هم بودن اعضای خانواده را نصیب ما کرد.
ایکناـ ممکن است کسی بگوید ما نمی‌توانیم خودمان را با خانواده امام علی(ع) مقایسه کنیم و موفقیت‌های حضرت زهرا(س) هم به واسطه همسری اوست، ما امروز غرق در مشکلات اقتصادی و ... هستیم و در فضای جامعه‌ای که بحران در آن زیاد است، افراد اعم از زن و مرد مجبورند دوشیفت کار کنند و با این فرض الگوگرفتن واقعا غیرممکن است، چه پاسخی دارید؟
نباید تصور کنیم که حضرت علی(ع) و فاطمه زهرا(س) غرق در امکانات رفاهی و مادی بودند، امیرالمؤمنین(ع)، بخش زیادی از عمرشان در کنار پیامبر(ص) و در جنگ و ماموریت بودند و بار زندگی بر دوش حضرت زهرا(س) بود و ایشان مسئولیت اصلی تربیت فرزندان را بر دوش کشیدند و حتی وضعیت اقتصادی آنان در مقاطعی طوری بود که مجبور بودند در منزل کار کنند و نان بپزند و گندم آسیاب کنند. این‌طور نبود که امام علی(ع) همیشه در کنار همسرشان و در خانه باشند و حضرت زهرا(س) هم وقت کافی برای بازی با بچه‌ها و ...داشته باشند ولی مدیریت زمان می‌کردند تا به همه امور برسند.
امروز هم تصور نکنیم این کارها شدنی نیست، بنده استادانی را می‌شناسم که با وجود مشغله فراوان علمی و کاری، وقت مناسب برای تفریح فرزندان و بودن با همسرشان صرف می‌کنند. اگر تحقیق میدانی هم صورت بگیرد می‌بینیم افرادی که تحت فشار هستند برنامه‌ریزی و مدیریت بهتری برای زندگی خود دارند و از زمان خود استفاده بهینه می‌کنند.
امروزه رشد فردگرایی و رویکردهای فمنیستی در بین زنان سبب شده تا افراد به دنبال تفریحات فردی خود به خصوص در فضای مجازی باشند لذا چندین ساعت از وقت خود را به جای بودن با فرزند و همسر و خانواده، صرف وبگردی می‌کنند و بعد هم می‌گویند وقت کم می‌آوریم. به نظر من نداشتن مدیریت زمان و نظم در زندگی منشا بیشتر مشکلات است.
ایکناـ اشاره به فردگرایی و رویکردهای فمنیستی کردید، فکر می‌کنید فمنیست‌ها عمدتا دنبال چه اهدافی هستند؟
منطق فمنیست‌ها این است که فرد باید از زندگی خود لذت ببرد ولو اینکه خانواده هم سست و متزلزل شود، برخی افراد تندروی این جریان، دنبال حذف خانواده هستند و طیف‌های معتدل هم چون هدف برابری زن و مرد را دنبال می‌کنند کمکی به تحکیم خانواده ندارند. برخی از اینها تشکیل خانواده و فرزندآوری و مسئولیت‌های درون خانواده را ظلم به زن می‌دانند و متاسفانه تا حدودی این موضوع در بین دختران و زنان ایرانی هم نفوذ کرده است و مشکلات زیادی در کشور شاهدیم.
ما وقتی به شخصیت و سیره حضرت زهرا(س) نگاه می‌کنیم می‌بینیم آن حضرت زمانی را برای بازیابی نشاط و انرژی خودشان صرف می‌کردند و این نشاط را به فرزندان و پدر بزرگوار و همسرشان هم انتقال می‌دادند، پیامبر(ص) وقتی از سختی‌های زندگی دلگیر بودند نزد ایشان می‌آمدند و ایشان مانند مادر برای پدرشان بودند که تعبیر ام‌ابیها بیانگر این مسئله است. بنابراین مدیریت زمان آن حضرت در اوج سختی‌ها و مشکلات صورت گرفته است.
ایکناـ امروزه و در دنیای مردن و با توجه به مشکلات اقتصادی، بسیاری از بانوان شاغل هستند و پا به پای مردان کار می‌کنند، از نظر شما در این شرایط تقسیم کار باید چگونه باشد؟ مثلا به مهد کودک فرستادن بچه‌ها از مواردی است که مخالفان و موافقانی دارد، اما عده‌ای مجبور به این کار هستند.
برخی مجبورند کار کنند و نمی‌توانند در خانه بمانند تا از فرزندانشان نگهداری کنند بنابراین باید بچه‌ها را به مهد بفرستند ولی باید در انتخاب مهد دقت کنیم و بدانیم همه مهدهای ما و مربیان آن خوب نیستند، خانواده باید با مربی مهد مرتبط باشد و نحوه مواجهه با بچه‌ها را رصد کند و تصور نکند همین که بچه را مهد گذاشتند کافی‌ست و مربیان همه کارهای تربیتی و رسیدگی جسمانی و روحانی را به خوبی انجام می‌دهند.
در مجموع بنده بر این باور هستم که الگوگیری از زندگی حضرت زهرا(س) شعار تکراری و غیر ممکن نیست و در دنیای امروز هم امکان‌پذیر است و هر فردی متناسب با توان مدیریتی و فکری و شرایط محیطی خود می‌تواند از آن الگو بگیرد و اگر امروز مشکلات زیاد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و ... در جامعه داریم به خاطر دور بودن از سیره آن حضرات است.
انتهای پیام
