«نفی ضرر در فقه مقارن» در آینه قرآن

به گزارش ایکنا، با توجه به اين که يکی از مقاصد مهم شريعت‌های آسمانی و فرامين عقلی، مسئله وحدت و اتحاد است و اين مقصد ضرورتی عقلی و شرعی و از عوامل حفظ بقای اجتماع انسانی بوده و از طرفی، تفرقه که امروزه به يکی از تاکتيک‌های سياسی قدرت‌های بزرگ در کشورهای اسلامی تبديل شده، باعث شده است تا وحدت و اتحاد سياسی مسلمانان يکی از دغدغه‌های مصلحان بزرگ تاريخ باشد، ایکنا در نظر دارد در سلسله مطالبی، آثار مهمی که اندیشمندان حوزه تقریب مذاهب در این خصوص قلم زده‌اند تحت عنوان پرونده خبری «کلماتی از کلمه توحید» به اطلاع مخاطبان و علاقه‌مندان برساند.

 

کتاب «نظرية نفی الضرر في الفقه الإسلامي المقارن» به نویسندگی «عبدالجبار حمد شراره، اندیشمند لبنانی‌تبار در 416 صفحه به چاپ رسیده است. این کتاب حاوی دو باب اصلی است که هر باب شامل چند فصل است.
 
قاعده نفی ضرر از قواعد و احکامی است که شريعت اسلامی از طريق آيات قرآنی و سنت شريف نبوی بدان تصريح داشته و فقها نيز گونه‌های مختلف آن را در ابواب مختلف از عبادات و معاملات گرفته تا احکام جنايات و ديات، بر اساس همين آيات و روايات مورد بررسی قرار داده‌اند.
 
کتاب حاضر که رساله دکتری نويسنده است، قاعده نفي ضرر را بر اساس آيات قرآن کريم، احاديث و ديدگاه علمای شيعه و سنی، تحليل و بررسی كرده است.
 
باب اول کتاب شامل 5 فصل است. نويسنده در فصل اول از باب اول کتاب، ابتدا ضرر را از نظر لغوی و اصطلاحی تعريف، سپس اسناد حديث لاضرر و لاضرار و حجيت آن را تبيين کرده است.
 
 در فصل دوم مفهوم نفی ضرر و در فصل سوم ادله قاعده نفی ضرر بيان شده است. فصل چهارم نیز به مبحث «ضرر منفی» و شرايط آن اختصاص دارد. فصل پنجم نیز به شرایط «ضارّ» می‌پردازد.
 
باب دوم کتاب شامل هفت فصل است که در آن درباره «تطبيق قاعده نفی ضرر»، مسائل و موضوعاتی چون دفع ضرر در عبادات و معاملات، قواعد فقهی رفع ضرر، رفع لزوم در عقود مختلف، تضمين و تعهد ضرر مادی و معنوی در فقه اسلامي، «ضررين» و گونه‌ها و شرايط تعارض ميان «ضررين» معيارهای ترجيح هنگام تعارض بر اساس آيات قرآنی و احاديث بحث شده است.
 
پايان‌بخش کتاب خاتمه و نتيجه‌گيری و فهرست منابع است.

 

شیخ عبد الجبار بن حمد شراره، در سال ۱۳۶۴ ق، در خانواده‌ای معروف و لبنانی‌تبار در شهر حمزه شرقی در استان قادسیه (دیوانیه) عراق به دنیا آمد.

 

وی در سال ۱۳۸۶ ق، در رشته علوم اسلامی و لغت عربی، از دانشگاه بغداد ـ دانشکده شریعت ـ لیسانس گرفت، در سال ۱۳۹۲ ق، موفق به اخذ فوق لیسانس در رشته علوم شریعت و فقه مقارن شد و سرانجام در سال ۱۴۱۰ ق، دکترای خود را در رشته بررسی‌های اسلامی و دینی اخذ کرد.

 

بعد از تکمیل تحصیلات، عهده‌دار تدریس علوم اسلامی در تعدادی از دانشکده‌های عراق شد. بعد از انتفاضه مردم عراق در سال ۱۳۶۹ ش و سرکوب شدن آن به دست حکومت بعث عراق، به جمهوری اسلامی ایران مهاجرت کرد و در قم نزد اساتیدی چون آیت‌الله سیدمحمود هاشمی و سیدکاظم حائری تلمذ کرد و به تدریس در دانشگاه امام صادق علیه‌السّلام در تهران پرداخت.

 

وی سپس به استرالیا مهاجرت کرد و در شهر سیدنی موفق به تأسیس «مرکز اسلامی اهل‌البیت» شد. این مرکز، نقش مهمی در رسیدگی به امور فرهنگی مسلمانان استرالیا، به ویژه شیعیان و عراقی‌های مقیم سیدنی ایفا کرده است. ایجاد مدرسه برای کودکان، اقامه نماز جمعه‌، گفت‌وگوهای فرهنگی و اقامه عزاداری امام حسین(ع) از جمله فعالیت‌های این مرکز است.