بازخوانی نقش روحانیت در جنبش‌های مدنی/ اسلام؛ مکتب امام‌امتی

تجمع مردم چهارمحال‌وبختیاری در اعتراض به سیاست‌های اشتباه آبی و مخالفت با طرح‌های انتقال آب استان به دیگر مناطق کشور روز چهارشنبه هفته گذشته با حضور حداکثری شهروندان شهرکردی و مردم از جای‌جای استان در فضایی آرام و متمرکز بر مطالبات به‌حق مردم در مسئله آب انجام شد که امیدواریم این حرکت مدنی مسالمت‌آمیز خیرات و برکاتش را نصیب مردم استان کند و هر چه زودتر مشکلات مردم استان در بخش‌های آب شرب، کشاورزی و صنعتی تقلیل یابد. نکته قابل تأمل این تجمع، حضور روحانیون، ائمه جماعات و اساتید حوزه علمیه استان بود که در کنار دفاع تما‌م‌قد و دائمی نماینده ولی‌فقیه در استان، در میدان مطالبه‌گری به میان مردم آمدند و یک‌صدا با آنان شعارها را فریاد زدند. اگرچه این حرکت زیبای روحانیت با موج‌سواری فرصت‌طلبان و غرض‌ورزی عده‌ای از جریان معاند و ضد انقلاب و تلاش برای جسارت به ساحت روحانیت در یکی از صحنه‌های تجمع که خیلی زود در فضای مجازی منتشر و دست به دست شد، می‌رفت که کمرنگ شود و تجمع به سمت آشوب سوق داده شود اما با تیزهوشی و درایت مردم و روحانیت از هرگونه سوءاستفاده جلوگیری شد. یکی از روحانیون فعال این تجمع که با پوششی مرکب از لباس محلی بختیاری، لباس روحانیت و یک چفیه در رأس راهبری این حرکت مردمی قرار داشت، حجت‌الاسلام والمسلمین غفار رئیسی بود که پوشش وی مورد توجه عمومی قرار گرفت و به نماد مطالبه‌گری مردم چهارمحال‌وبختیاری در مسئله آب تبدیل شد؛ گفت‌وگوی ایکنا را با این روحانی مطالبه‌گر با هم می‌خوانیم.

این مدرس حوزه و فعال فرهنگی در استان در گفت‌وگو با ایکنا در تشریح نقش فقها و روحانیون در زندگی مردم جامعه اسلامی و شکل‌گیری و پیشبرد حرکت‌های اجتماعی‌ و با تأکید بر اینکه اسلام دین امام‌محور است، اظهار کرد: در حدیثی از امام عصر(عج) داریم که در زمان آغاز غیبت کبری فرمودند: «اَمَّا الْحَوادِثُ الْواقِعَةُ فَارْجِعوُا فیها اِلی رُواةِ حَدیثِنا، فَاِنَّهُمْ حُجَّتی عَلَیْکُمْ وَاَنَا حُجَّةُ اللّهِ عَلَیْهِمْ، اما در رویدادهای زمانه، به راویان حدیث ما رجوع کنید، آنان حجت من بر شمایند و من حجت خدا بر آنانم.» مردم از دیرباز زندگی خود را بر اساس فرامین مرجعیت که از متون دینی برخاسته است، تنظیم می‌کردند و مراجع همواره محل رجوع بوده‌اند.

تأثیر روحانیت بر حیات اجتماعی مردم

وی با ذکر اینکه روحانی انقلابی متعهد همیشه مستقل از زر و زور و قدرت و در میان مردم بوده است، ادامه داد: روحانی همچنین راهنمای مردم در امور دینی است و اگرچه در بسیاری از مقاطع تاریخی مورد ظلم و ستم واقع شده‌اند اما روحانی مقتدر مظلوم همواره ظلم‌ستیز بوده و بر اساس روایت پیامبر اسلام(ص)، در هر جای دنیا صدای مظلومی از هر دینی را بشنوند در صحنه حضور می‌یابند.

رئیسی با ذکر نمونه‌ای از تأثیرگذاری مرجعیت شیعه بر حیات اجتماعی مردم و حرکت‌ها و جنبش‌های آزادی خواهانه مردمی، بیان کرد: آخوند خراسانی، مرجع شیعه در زمان رضاخان، با دو تلگراف کوتاه به تبریز و منطقه بختیاری خواستار مبارزه و خیزش مردم علیه ظلم شد که در تبریز ستارخان و باقرخان و در منطقه بختیاری سردار بی‌بی مریم بختیاری با ۴۰ زن تفنگ برنو به‌دست راهی تهران شدند و جنبش مشروطه را ایجاد و تهران را به فرمان و محوریت پیام یک روحانی فتح کردند.

این روحانی جهادگر در ادامه با اشاره به مرجعیت روحانی در دوران صفوی، تصریح کرد: این حکومت روحانی‌محور بود و شیخ‌الاسلام در محوریت آن قرار داشت، در تمامی ساحت‌های کشورداری روحانیت صاحب نظر بودند؛ در دوران قاجار اما شیخ‌الاسلام از بدنه حکومت جدا می‌شود بااینحال، مردم و حتی شاه مرجعیت و اجتهاد را محور زندگی خود قرار داده بودند و در بسیاری از مسائل به مراجع و علمای دینی مراجعه می‌کردند. در دوران پهلوی باوجود مخالفت علنی حکومت با روحانیت و مرجعیت شیعه و تلاش برای از بین بردن وجهه روحانیت نزد مردم، شاهد ظهور یک روحانی عالم و شجاع و محبوب با نام سید روح‌الله خمینی بودیم که علم امامت را برافراشت و مردم را به خیزش و مبارزه علیه رژیم ظلم و جور فراخواند.

مسجد و امام امت؛ محوریت حرکت در گام دوم انقلاب

رئیسی با تأکید بر اینکه امامت جمعه، جماعت و امامت امت اصل و اساس دین ماست، تصریح کرد: مکتب اسلام مکتب امام‌‌امتی است و محوریت جامعه اسلامی در گام دوم انقلاب را مسجد و امام امت تشکیل می‌دهد، روحانیت همواره پیشگام و جلودار دارای مکارمی چون ایثار و گذشت و وفاداری بودند اما سودجو و منفعت‌طلب نبودند. همچنان که امام(ره) این علم را برداشتند و نقشه راه را برای طلاب و روحانیون نشان دادند تا ارکان انقلاب و ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب اسلامی را برای مردم تبیین کنند و با نقش روشنگری خود نقش مهمی را در شکل‌گیری انقلاب و نظام اسلامی ایفا کردند که در این مسیر نورانی خون‌های زیادی داده شد و جانفشانی‌های بسیاری شکل گرفت.

مدرس حوزه علمیه در استان با بیان اینکه جامعه انسانی پس از غیبت امام زمان(عج) و در امتداد نبوت و امامت باید بر مدار وصایت و ولایت حرکت کند تا مسیر صحیح را طی کند، افزود: این مهم با شکل‌گیری نظام اسلامی در ایران برای ما فراهم شده است و روحانیون در فراهم ساختن این فرصت برای ما پیشگام بودند، ائمه جماعات و جمعه همواره نقشی فعال در مبارزات داشتند و بخشی از شاکله نیروهای جهادی و انقلابی را تشکیل می‌دادند، نقش روحانیت مکتبی و انقلابی پس از انقلاب اسلامی بیشتر معطوف بر تبیین مبانی مکتب انقلاب و شاگردپروری بوده است.

این فعال فرهنگی استان تصریح کرد: با وقوع جنگ تحمیلی، روحانیون وارد جبهه جنگ حق علیه باطل شدند و شهدای بسیاری را تقدیم اسلام کردند، فرماندهان و رزمندگان گردان‌ها همواره از حضور یک روحانی بهره‌مند بودند و محوریت کار بر عهده روحانیت بود که علاوه بر حضور و نقش‌آفرینی در صحنه پیکار مستقیم با دشمن، با تبیین و روشنگری خود روحیه معنوی و شهادت و جان‌فشانی در مسیر حق‌طلبی را در میان رزمندگان اسلام ساری و جاری می‌کردند و اینچنین بود که رزمندگان ایرانی توانستند در جنگ با رژیم بعثی که با ائتلاف چندین قدرت جهانی به ایران تجاوز کرده بود، پیروز میدان باشند.

رئیسی با بیان اینکه تمامی تحصن‌ها و تظاهرات و تجمعات استکبارستیزی با محوریت روحانیت شکل گرفته است، ادامه داد: امام(ره) همواره تأکید داشتند که روحانیت باید برخاسته از دل مردم باشد، حرف مردم را بفهمد و رنج آنان را چشیده باشد و روحانیت به‌خوبی این نقش را ایفا کرده‌ است.

روحانیت اصیل برخاسته از مردم و خیرخواه آنان است

مدرس حوزه علمیه در استان بیان کرد: مردم این موضوع را باور دارند که روحانیت اصیل برخاسته از دل مردم و برادر و خیرخواه آنان است و در تجمع آبی اخیر در شهرکرد، این امر بار دیگر برای همگان اثبات شد. مبحث آب مسئله‌ای ملی است که روحانیت نیز تکلیف خود دانست در این حرکت مردم را همراهی کند و راهبری و امامت حرکت را در دست گیرد که خوشبختانه این امر به‌خوبی تحقق یافت.

وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر ضرورت و تأثیر استفاده از پوشش محلی بختیاری در تجمع آبی مردم شهرکرد، بیان کرد: هدف بنده از استفاده از لباس محلی بختیاری و روحانیت در کنار هم این بود که تجمع آبی یک مسئله ملی است و لباس محلی نیز یکی از نمادهای ملی ماست، در واقع لباس بختیاری چوقا ریشه در فرهنگ و تمدن ایرانی دارد. چوقا دارای نقوش و خطوط سیاه و سفید درهم تنیده است که خطوط سیاه از بالا به پایین و خطوط سفید از پایین به بالا موازی هم بافته می شوند، نقوش چوقا از نقش زیگورات چغازنبیل، معبد ایرانیان موحد، گرفته شده است. ترکیب لباس محلی، چفیه و لباس روحانیت نماد ایرانی، اسلامی و انقلابی بودن تجمع مردم بود تا فضایی برای سوءاستفاده‌گران و ایادی بیگانه باقی نماند که از این تجمع به‌نفع خواسته‌های خود بهره‌برداری نکنند.

همراهی روحانیت با مطالبات مردمی در حوزه آب

رئیسی تأکید کرد: امروز تقریباً تمام مناطق استان چهارمحال و بختیاری با خشکسالی درگیر است و در چنین شرایطی احداث این یا آن تونل برای انتقال آب استان به دیگر استان‌ها، خیانت علنی به مردم این مناطق است لذا باید دست لابی‌گری و مافیا را از این حوزه قطع کرد. بنده نیز به حکم وظیفه نه‌تنها در این تجمع شرکت کردم بلکه از تمامی روحانیون و اساتید حوزه خواسته شد که مشارکت فعالی داشته باشند. امامت مردم توسط روحانیت در این تجمع بار دیگر رقم خورد و حرکت آرام و مطالبه‌گرانه مردم از امامزادگان دو خاتون که با نظر عده‌ای به سمت دفتر نماینده ولی‌فقیه در استان شکل می‌گرفت، با تشخیص و توصیه روحانیت به سمت استانداری راهبری شد و مردم نیز احساس مسئولیت کردند تا از هرگونه سوءاستفاده و برداشت‌های غلط سیاسی از سوی معارضان جلوگیری شود.

وی بیان کرد: در این تجمع مردم از ما انتظار داشتند که راهنمایی و راهبری شوند و بنده نیز به آنان گفتم که شما به‌عنوان مطالبه‌گر مطالبات و شعارهای خود را بیان کنید و به گوش مسئولان برسانید، همه ما اکنون با اتحاد و همدلی یک هدف واحد یعنی اجرای عدالت در مسئله آب را دنبال می‌کنیم و هر جا ندای هنجارشکن، حرکت ساختارشکنی یا شعارنوشته و پوشش خاصی ملاحظه کردید با تذکر به خودشان و یا معرفی به انتظامات، از رسیدن مغرضان به اهدافشان جلوگیری کنید.

رئیسی تأکید کرد: هر کسی مطالبه به‌حق خود را مطرح کند بسیجی است و در روز چهارشنبه همه مردم بسیجی‌وار مطالبات خود را مطرح کردند و لذا از تمام مردم و بسیجیان خواستم که صداهای هنجارشکنانه را تاب نیاورند و به طریقی که ایجاد آشوب نکند، از این امر جلوگیری کنند. بنده در این تجمع سخنانی را در راستای تبیین و روشنگری برای مردم بیان کردم و شعارهای مطالبه‌گرانه از مسئولان و مدیران را نیز همراه با مردم فریاد زدیم و گفتیم که ما با تمام مشکلات از گرانی و تورم و مشکلات معیشتی کنار می‌آییم اما تحمل ظلم و ستم را نداریم و اجازه نمی‌دهیم نعمت منابع آبی و ملی ما را با لابی‌گری و منفعت‌طلبی سلب کنند. از نمایندگان مجلس نیز خواسته شد که مطالبات به‌حق مردم را در مجلس شورای اسلامی مطرح کنند و اگر این اتفاق نیفتد خود مردم این مطالبه و شکایت از لابی‌گری را با حضور در مجلس به گوش مسئولان خواهند رساند.

این روحانی جهادگر با ابراز خرسندی از تأثیر تجمع مردمی استان در خصوص مسئله آب، بیان کرد: طی جلسه‌ای با دعوت مسئولان اداره آب استان ضمن تقدیر از نقش روحانیت در راهبری این حرکت و رساندن مطالبات مردم به گوش مسئولان و آحاد ملت ایران، ثمرات این تجمع مثبت و خوب ارزیابی شد و خوشبختانه مسئله آب استان با نظر مساعد مسئولان در کلان کشور، مسیر خوبی را در حال سپری کردن است.

رئیسی در تشریح چرایی و چگونگی جسارت عده‌ای فرصت‌طلب به ساحت روحانیت در تجمع روز چهارشنبه در شهرکرد، بیان کرد: نوع پوشش و سخنان بنده در تجمع مردمی خیلی زود در فضای مجازی منتشر شد و به اذعان مردم این پوشش به نماد مطالبه‌گری مردم چهارمحال‌وبختیاری در مسئله آب تبدیل شد. از آنجا که نقش روحانیت در این مطالبه‌گری پررنگ بود، ضد انقلاب این مسئله را تاب نیاورد و تلاش داشت با جسارت به روحانیت و به آشوب کشاندن این تجمع، جایگاه روحانیت را مخدوش کند لذا عده‌ای به‌صورت حساب شده گرد یکی از اساتید سطح عالی حوزه علمیه استان که در میان مردم حضور داشت و شعار می‌داد حلقه زدند و به ساحت روحانیت جسارت کردند.

این مدرس حوزه علمیه استان تأکید کرد: این افراد قطعاً از میان مردم نبودند و برای این کار مامور شده بودند چرا که مردم چهارمحال و بختیاری از نسل عالمان و روحانیونی چون آیت‌الله دهکردی هستند، آنان رزمندگان و فرماندهان تیپ ۴۴ قمر بنی‌هاشم(ع) را در دامان خود پرورش داده‌اند که به فرمان امام(ره) لبیک گفتند و از جان گذشتگی و رشادت‌ها و مبارزات آنان در راه وطن، در تاریخ دفاع مقدس ماندگار شد. مردم این استان در یک برهه تاریخی در لبیک به فرمان مرجع شیعه تهران را فتح کردند، آنان از تبار بی‌بی مریم و هم‌خون علیمردان بختیاری هستند و قدر مرجعیت و روحانیت را به‌خوبی می‌دانند.