نقش محوری دانشگاهیان در بازسازی عقلانی ساختار فرهنگ

مقام معظم رهبری در نخستین دیدار رئیس جمهور و اعضای هیئت دولت با ایشان از ضرورت بازسازی انقلابی و عقلانی ساختار فرهنگ سخن گفته و آن‌را به عنوان یک مطالبه مطرح کردند، ایشان فرمودند: «به گمان بنده، ساختار فرهنگی کشور نیاز به یک بازسازی انقلابی دارد. ما مشکل داریم در ساختار فرهنگی کشور؛ و یک حرکت انقلابی لازم است. البتّه «حرکت انقلابی» یعنی خردمندانه و عاقلانه. معنای «انقلابی بودن» بی‌هوا حرکت کردن و بی‌حساب حرکت کردن نیست».

در میان بخش‌های گوناگون جامعه، دانشگاه می‌تواند به‌عنوان یکی از نهادهای مهم فرهنگی و فرهنگ‌ساز جامعه نقش مهمی را در بازسازی عقلانی ساختار فرهنگ ایفا کند. دانشگاه همچنان که نقشی خطير در شکل‌دهی فرهنگ بر عهده دارد، می‌تواند در حوزه بازسازی فرهنگ نیز پیشتاز، روشنگر و هموارکننده مسیر باشد. دانشگاه خاستگاه فرهنگ‌سازی در جامعه است، فرهنگی که مردم را به سوی ارزش‌ها و آرمان‌ها رهنمون شده و بسترساز حرکت به سوی مطلوب‌ها باشد. اهميت دانشگاه به اندازه‌ای است که امام خمینی(ره) آن را بعد از جنگ تحميلی، مهم‌ترين موضوع و مسئله نظام می‌دانستند.

بیشتر بخوانید 

• دوری از عقلانیت و آسیب‌هایی که بر فرهنگ تحمیل شد

احمدرضا بسیج، رئیس بسیج اساتید چهارمحال‌وبختیاری در گفت‌وگو با ایکنا با اشاره به اینکه فرهنگ برای جامعه حکم هوا برای تنفس را دارد‌، اظهار کرد: اگر هوا آلوده باشد و به مرز هشدار برسد، تنفس برای افرادی که بیماری زمینه‌ای دارند مشکل‌ساز می‌شود، فرهنگ آلوده نیز برای کسانی که زمینه پذیرش آلودگی را در ساحت‌های گوناگون نظیر شهوت، غضب، سوءاستفاده‌گری و غیره دارند، آسیب‌زاست؛ فرهنگ جامعه امروز فرهنگی آلوده و بیمار است که مقام معظم رهبری نیز در این باره از واژه‌هایی نظیر «تهاجم فرهنگی»، «شبیخون فرهنگی»، «استحاله فرهنگی»، «تسلط فرهنگی» و در نهایت «ابتذال فرهنگی» استفاده کرده‌اند.

وی با تصریح اینکه برخی افراد جامعه قادرند از خطرات و آسیب‌های فرهنگ آلوده مصون بمانند، گفت: تنها افرادی که زمینه آسیب را دارند از فرهنگ آلوده متاثر می‌شوند؛ امروز در برخی موارد مشاهده می‌شود که فرهنگ جامعه در حوزه‌های گوناگون سبک زندگی اعم از ادبیات گفتاری، آپارتمان‌نشینی، ازدواج، طلاق، مراسم عروسی و عزا، شب‌نشینی و تفریح و گردش، پوشاک، تغذیه، هنر، موسیقی و غیره گاه به مبانی فکری غربی مانند سکولاریسم، لیبرالیسم و ماتریالیسم آلوده می‌شود که با پایه‌های دینی و فرهنگ اسلامی ما در تضاد قرار دارد و لذا آزار دهنده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان استان با اشاره به قرار گرفتن در گام دوم انقلاب اسلامی، بیان کرد: همانطور که در حوزه سیاسی یک خانه‌تکانی اتفاق افتاده و دولت انقلابی تشکیل شده است، می‌طلبد که در حوزه فرهنگ نیز یک خانه‌تکانی انقلابی رخ دهد و همگان وظیفه داریم جنبه‌های مخرب و منفی فرهنگ را از بین ببریم و عوامل و مقوله‌های جدید مبتنی بر دین و عقلانیت را در حوزه‌های گوناگون اعم از هنر، ادبیات، سبک زندگی، اقتصاد و ... را جایگزین کنیم.

نقش دانشگاه‌ها در بازسازی ساختار فرهنگی

بسیج با ذکر اینکه فرهنگ جامعه در حالت جنگ نرم دائمی با دشمن قرار دارد، ادامه داد: در چنین حالتی یک دفاع نرم لازم است و به تعبیر مقام معظم رهبری، اساتید دانشگاه فرماندهان و دانشجویان افسران و درجه‌داران این دفاع هستند؛ لذا دانشگاه‌ها در مبحث بازسازی ساختار فرهنگی نیز محور کار هستند و دانشگاهیان ضمن فهم از اوضاع موجود و احصاء شرایط و نیز درک چرایی بازسازی ساختار فرهنگی باید در تبیین‌گری و روشنگری این مهم در محافل علمی و فرهنگی بازسازی عقلانی ساختار فرهنگ پیشرو و پیشران باشند. این افراد ابتدا باید مبانی و زیرساخت‌ها و واقعیت‌های میدانی فرهنگ را احصا و سپس برای تحقق بازسازی ساختار فرهنگی، راهکار ارائه دهند.

بسیج عقلانیت را لازمه و چارچوب اصلی بازسازی فرهنگ دانست و تصریح کرد: نمی‌توان از روی برداشت شخصی یا احساسات و هیجان و بدون مطالعه و پیش‌فرض فرهنگ را اصلاح کرد بلکه تمام ابعاد کار باید سنجیده شود و کلیت کار بر مبنای استدلال و منطق و برگرفته از مضامین دینی باشد تا بتوان کار قابل دفاعی انجام داد.

رئیس بسیج اساتید استان در تشریح آخرین وضعیت اجرایی شدن «سند اجرایی بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ذیل معنویت و اخلاق» در چهارمحال‌وبختیاری که در سال ۹۸ در شورای فرهنگ عمومی استان تصویب شد، گفت: این سند برای اجرایی شدن به استانداری و دانشگاه‌ها ارسال شد که قرارگاه جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی استان مسئول پیگیری و رصد اجرایی شدن این سند در ادارات و نهادها و دانشگاه‌ها است.