جامعه ایران به ارزشمند بودن نعمت آب باور ندارد
عضو شورای شهر اصفهان گفت: در کشور ما هیچ‌گاه نگرش مناسب به مسئله آب به‌عنوان داشته‌ای ارزشمند و ذی‌قیمت وجود نداشته است و نیازمند باورهای نهادینه شده در این زمینه هستیم.
کوروش محمدی، عضو شورای اسلامی شهر اصفهان در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، اظهار کرد: از ابتدای تاریخ ایران، نگاه جدی به آب وجود نداشته و با این نعمت الهی به‌عنوان داشته‌ای ذی‌قیمت و ارزشمند برخورد نشده، به همین دلیل، از گذشته تا امروز، نگرشی در خصوص حفظ این منبع حیات در کشور ما شکل نگرفته است. وقتی چنین نگرشی وجود ندارد، از افکار عمومی نیز جز این انتظار نداریم که متناسب با هیجان‌های روز و مبتنی بر رفتارهای هیجانی، به معضل کمبود آب واکنش نشان دهند.
وی افزود: در کشوری مثل کانادا که به سرزمین هزار چشمه معروف است و چشمه‌های بی‌شمار آب شیرین دارد، سال‌هاست که مدیریت صحیح مصرف آب در دستورکار قرار گرفته و هیچ کمبودی نیز در این زمینه وجود ندارد. در واقع، بسیاری از کشورهای پیشرفته منتظر نماندند تا وضعیت آب به بحران برسد و خشکسالی شود، بلکه در مواقع ترسالی برای مصرف بهینه آب و جلوگیری از هدررفت آن برنامه‌ریزی کرده‌اند. ما در کشور خودمان متأسفانه چنین برنامه‌ای نداشته‌ایم و هیچ‌گاه در توزیع صنایع و مشاغل، به مسئله آب توجه نکردیم؛ مثلاً در منطقه‌ای کویری مثل اصفهان صنایع بزرگ آب بر ایجاد کردیم و امروز می‌بینیم که معادل آب شرب شهر باید صرف صنایع شده و شهر با بحران جدی مواجه شود، یا سرزمین‌هایی را که می‌توانستیم به کشت مکانیزه و کم‌آب عادت دهیم، زیر کشت محصولات پرآب بردیم.
عضو شورای اسلامی شهر اصفهان اضافه کرد: این‌ها مسائلی است که مدیریت نشده و وقتی این اتفاق نیفتاده، آن هم در کشوری که پرآب نیست و نیمه‌خشک محسوب می‌شود، نشان می‌دهد که از ظرفیت‌ها استفاده نکرده و این فرایند را در نظر نگرفته‌ایم. امروز نیز افکار عمومی تابع همان نگرش‌هایی هستند که شکل گرفته است. صاحبان این افکار هنوز از دوش گرفتن‌های طولانی‌مدت، شست‌وشوی خودرو با آب شهری و استفاده بی‌رویه از آب نمی‌گذرند و امروز در قالب هیجان‌ها یعنی التهاب و نگرانی، اعتراض خود را نشان می‌دهند، آن هم زمانی که کارها از دست رفته است.
محمدی تصریح کرد: برای اینکه آب به نعمتی ذی‌قیمت و داشته‌ای ارزشمند برای جامعه تبدیل شود، نیاز به باورهای نهادینه‌شده داریم که متأسفانه در این زمینه کاری انجام نداده‌ایم. ما هیچ برنامه‌ای مبتنی بر آینده‌پژوهی آب سراغ نداریم که در کشور اجرا شود. در شمال کشور هنوز به مرحله بحران آب نرسیده‌ایم، برای حفظ آب‌های این منطقه چه کاری انجام شده است؟ پیش‌بینی کارشناسان این است که شمال کشور نیز به‌زودی به مرحله بحران می‌رسد، از اکنون چه برنامه‌ای برای این منطقه داریم؟ پنجاه سال پیش، کارشناسان نسبت به بحران در حوضه آبریز زاینده‌رود، تالاب گاوخونی و دریاچه ارومیه هشدار دادند، ولی هیچ توجهی نشد و این مناطق همین‌طور باقی ماندند، تا زمانی که خشک شدند و آن وقت بود که کمیته‌های اضطراری تشکیل شد. افکار عمومی نیز تابع همین نگاه است و جدا از این نیست.
وی بیان کرد: متولیان حوزه آب از اکنون باید برای آینده فکر و برنامه‌ریزی کنند. بحران فعلی آب مربوط به گذشته و سوءمدیریت است، اگر فکری برای زمان حال داریم، در کنار آن باید برای آینده نیز برنامه‌ریزی داشته باشیم، ولی تمام تمرکز ما صرف زمان حال شده، تا هر طور می‌توانیم از این بحران عبور کنیم و به جیره‌بندی نرسیم، تا ببینیم بعداً چه اتفاقی می‌افتد. کشاورزی، صنعت و محیط‌زیست ما آسیب دیده و حقابه‌های زیست‌محیطی در اصفهان، یزد و ارومیه لحاظ نشده است. اگر برنامه‌ریزی‌ها از ابتدا بر مبنای حفظ زیست‌بوم بود و همه تلاش خود را برای حفظ محیط‌زیست صرف می‌کردیم، همه چیز در این راستا پیش می‌رفت. وقتی محیط‌زیست زنده باشد، برای شرب، کشاورزی و صنعت آب وجود دارد و همه حقابه‌ها تأمین می‌شود.
عضو شورای اسلامی شهر اصفهان در خصوص نقش فرهنگ و سبک زندگی جامعه در تشدید بحران آب، گفت: در جامعه‌شناسی و روانشناسی اجتماعی، نگرش یا attitude سازنده همه رفتارها و نیز سبک زندگی انسان‌ها است. وقتی نهادهای اجتماعی مثل خانواده، مدرسه و رسانه نسبت به نگرشی بی‌تفاوت باشند، یا نتوانند برای سبک زندگی برنامه‌ریزی کنند، سبک زندگی با توجه به فشارها و تغییرات ساختاری و مباحث فرهنگی و وارداتی شکل می‌گیرد. امروز سبک زندگی موجود در بافت شهری و ارتباطی ما متناسب با سرزمین‌مان نیست، ولی به هر حال شکل گرفته و تحت تأثیر همان نگرش غالب است.
وی افزود: این نگرش غالب می‌گوید هر چه توانستی، برای خودت آب ذخیره کن، نگران جامعه نباش و به آینده هم فکر نکن؛ اگر فرصتی پیش آمد، ماشینت را با همین آب تمیز کن و نگران نباش که این کار ممکن است آب صدها خانوار در سیستان و بلوچستان را تحت‌الشعاع قرار دهد. سبک زندگی ما اکنون به‌گونه‌ای است که نگران فرونشست زمین در شهرها و کلان‌شهرها نیستیم و این یعنی اینکه ما به زیست‌پذیری خودمان نیز بها نمی‌دهیم. بنابراین، سبک زندگی قطعاً در تشدید بحران آب تأثیر دارد و می‌تواند قابل اصلاح باشد و حتماً باید برای آن برنامه‌ریزی کرد. اگر نگاه‌های کلان و نگرش‌ها اصلاح شود، طبیعتاً می‌توانیم انتظار داشته باشیم که بر سبک زندگی جامعه نیز تأثیرگذار باشد.
انتهای پیام
