امروزه دانشگاه در سطح جهانی علاوه بر کارکرد و وظایف آموزشی و پژوهشی وظایف جدیدی در عرصه فرهنگی و اجتماعی برعهده گرفته است که از جمله می‌توان به نقش فرهنگ‌سازی و جامعه‌پذیری آن اشاره کرد. دانشگاه محل علم است نه محل درس خواندن صرف، مکانی برای تولید فرهنگ و بازنشر آن و مکانی برای تربیت نسل بهتر است؛ مکانی برای ساخت الگوهای جدید تمدن و ارائه راه‌حل‌های صحیح برای رهایی از وضعیت بحرانی شدید سیاسی، اقتصادی و همه مشکلات موجود به‌شمار می‌رود. در واقع وظیفه اصلی دانشگاه تربیت انسان‌هایی است که بتوانند جامعه را از مشکلات رها سازند اما پرسش اینجاست که آیا دانشگاه توانسته است کارکرد مثبت فرهنگی خود را بر اساس مبانی اعتقادی در جامعه ساری و جاری کند و اینکه وظیفه دولت آینده در پررنگ‌تر کردن نقش دانشگاه‌ها به‌ویژه در حوزه فرهنگی در جامعه چیست؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها، ایکنای چهارمحال‌وبختیاری گفت‌وگویی با دو مدرس دانشگاه انجام داده است که با هم می‌خوانیم.

احمدرضا بسیج، رئیس بسیج اساتید چهارمحال‌وبختیاری در گفت‌وگو با ایکنا با اشاره به اینکه دولت اعم از مدیریت، ساختارها و سازمان‌ها از جمله نظام تعلیم و تربیت باید انقلابی و در تراز باشد، اظهار کرد: نظام تعلیم و تربیت قاعدتا باید برخاسته از اندیشه‌های ایرانی اسلامی و تفکر و اهداف الهی و با تأثیر کم از غرب باشد.

بیشتر بخوانید:

• مطالبات قرآنیان از دولت آینده / ضرورت تقلیل نهادهای موازی‌کار قرآنی

• پیام سوره حجرات در باب اخلاق سیاسی

وی ادامه داد : در گذشته فعالیت اولین دبستان‌ها با نام ادبستان از نیشابور آغاز شد و افراد با گذراندن چند کلاس ابتدایی دنیایی از معارف را کسب می‌کردند اما امروزه ساختار تحصیلی به‌گونه‌ای است که افراد پس از سال‌ها تحصیل، معرفتی نسبت به مسائل هستی‌شناسی، انسان‌شناسی، قرآن کریم، دشمن‌شناسی و... ندارند؛ امروزه در نظام تعلیم و تربیت شاهد تربیت افرادی هستیم که بعضا به جای اعتقاد به مبانی هنر و جامعه‌شناسی و روانشناسی دینی در خدمت اهداف مکاتب و تفکرات غیرالهی و غربی هستند و این ساختار نیاز به اصلاح دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان استان با تاکید بر لزوم ایجاد تحول در نظام آموزشی‌، بیان کرد: این تحول باید از دوران پیش از دبستان آغاز و در دانشگاه به سرانجام مطلوب برسد لذا دولت آینده در تراز انقلاب اسلامی باید بتواند تمامی نهادهای مربوط را درگیر این امر مهم کند هر چند این تحول مستلزم یک برنامه جامع و طولانی‌مدت است.

کارکرد فرهنگی دانشگاه خدمت به دین است

بسیج با تصریح اینکه کارکرد فرهنگی دانشگاه در جامعه مغفول مانده است، گفت: دانشگاه همواره کارکرد فرهنگی خود را بر جامعه اعمال می‌کند اما امروزه این کارکرد بیشتر در خدمت اهداف غربی است و باید تمهیدی اندیشید که کارکرد فرهنگی دانشگاه در خدمت دین باشد.

در ادامه، مجتبی نوروزی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهرکرد و کارشناس مسائل سیاسی در چهارمحال‌وبختیاری با اشاره به اینکه دانشگاه پیشران توسعه اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جامعه است، اظهار کرد: بر این اساس‌، می‌طلبد که نگاهی کاملا جدی و تخصصی از سوی مسئولان به دانشگاه وجود داشته باشد که ما کمتر شاهد این نگاه به مدیریت دانشگاه بوده‌ایم و این مسئله استقلال دانشگاه‌ها را با مشکل مواجه کرده لذا دانشگاه نمی‌تواند وظایف ذاتی خود را در تولید علم و جنبش نرم‌افزاری به سرانجام برساند.

وی با تأکید بر ضرورت تغییر نگاه‌ مسئولان به دانشگاه‌ها، ادامه داد: امروز مشاهده می‌شود که دانشگاه در خدمت جامعه و حل مشکلات آن نیست، علت این امر نیز عدم اهتمام دولت‌ها برای تحقق این امر است. می‌طلبد که دولتمردان دولت آتی تمهیدی بیندیشند که مسئله تولید علم در راستای تولید فکر برای خدمت به جامعه و مردم قرار گیرد.

استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه شهرکرد تصریح کرد: دولت و دانشگاه باید در یک مسیر حرکت کنند چرا که مسیر دانشگاه با مسیر جامعه و اولویت‌های اجتماعی، اقتصادی‌، فرهنگی و... بیگانه است؛ می‌طلبد که دانشگاه در خدمت نظام مسائل کشور قرار گیرد و اساتید و دانشگاهیان برای دوگانه‌هایی نظیر دانشگاه و فرهنگ، دانشگاه و صنعت، دانشگاه و سیاست، دانشگاه و معیشت مردم و... تولید فکر کرده و پاسخ بدهند.

ارتقای علمی اساتید منوط به حل مشکلات کشور 

وی نقش دولت را در بسترسازی برای کارآمدی دانشگاه در نظام مسائل کشور یادآور شد و گفت: برای نمونه زمینه ارتقای علمی، آموزشی و پژوهشی به‌گونه‌ای فراهم شود که به جای تولید مقالاتی که در خدمت نظام تمدن غرب هستند ارتقای علمی منوط به حل مشکلی از مسائل کشور باشد؛ در اینصورت شاهد انگیزه بالای دانشگاهیان برای حل مسائل جامعه از درون دانشگاه خواهیم بود.

این کارشناس مسائل سیاسی در استان بیان کرد: یکی از گرفتاری‌های اداره کشور، اداره غیرعلمی آن بوده است و اگر ارتباط جامعه و دانشگاه اصلاح شود قطعا اداره کشور مبتنی بر علم و آگاهی میشود و دانشگاه به‌عنوان گروه مرجع و نخبه کارکرد خود را به‌خوبی ایفا خواهد کرد.

نوروزی دانشگاه را نهاد مرجع و اساتید و دانشجویان را گروه‌های مرجع جامعه خواند و توضیح داد: هر صحبت و تذکر و اقدامی از سوی این افراد می‌تواند عاملی تشویق‌کننده برای مشارکت مردم در انتخابات باشد؛ لذا دانشگاهیان باید هم در خصوص اصل شرکت در انتخابات و هم درباره انتخاب شاخص و حرفه‌ای یاری‌گر و تبیین‌کننده باشند تا مردم در بستری عالمانه دست به انتخاب بزنند.

واقعیت حاکی از آن است که نظام دانشگاهی موجود پاسخگوی خواسته‌های مردم و نیازهای کشور در عرصه‌های گوناگون از جمله حوزه فرهنگی نیست. بنابراین اولین و مهم‌ترین نکته این است که دولت آینده باید بتواند تضمین‌کننده تحول مورد نیاز در جامعه دانشگاهی باشد و با برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت بتواند کارکردهای حداقلی دانشگاه را در جامعه اعمال کند.