نقش مهم خانواده در جلوگیری از انحرافات اخلاقی دوره نوجوانی

حجت‌الاسلام‌والمسلمین اسماعیل رئیسی مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور چهارمحال و بختیاری، در گفت‌و‌گو با ایکنا از چهارمحال و بختیاری، با اشاره به انحرافات دوره نوجوانی، اظهار کرد: انسان ذاتا دروغگو نیست و دروغگویی را از محیط خانواده، مدرسه و اجتماع، آموزش می‌بیند، به این معنا که دروغگویی همچون دیگر اختلالات روانی و بیماری‌های عاطفی، ریشه در خانواده دارد و از مسائل کوچک آغاز خواهد شد، در واقع اگر به موقع این بیماری شناسایی و درمان نشود، می‌تواند معضلات مهمی را در پی داشته باشد.

دروغگویی؛ زمینه ایجاد فساد را فراهم می‌کند

وی با اشاره به اینکه دروغگویی عامل اصلی در انواع و اقسام فسادها و کلید انواع آلودگی‌هاست، افزود: زمانی که نوجوان گرفتار این بیماری شد، باید به صورت ریشه‌ای به آن توجه شود، در واقع دروغ به معنای کتمان واقعیت بوده که عمدتا آموختنی و اکتسابی است.

رئیسی ادامه داد: انسان با ضمیر پاک به دنیا می‌آید ولی در محیط زندگی و اجتماع خود اتفاقاتی را مشاهده و این بیماری تشدید می‌شود، در واقع بخشی از شخصیت نوجوان و جوان را اشغال می‌کند، به طور کلی می‌توان گفت، دروغگویی بیماری بسیار خطرناکی است که ممکن است دلیل بروز آن، تقلید از بزرگسالان یا بر اثر تربیت نادرست باشد.

رئیسی گفت: زمانی که فرد از دوران کودکی یا نوجوانی، دروغگویی را در خانواده و اجتماع مشاهده می‌کند، خود‌به‌خود این موضوع در نوجوان به صورت عادی جلوه می‌کند و به دلیل کم‌تجربه بودن، مرتکب چنین آلودگی می‌شوند.

بروز انواع شخصیت در نوجوانان

وی بیان کرد: افرادی که دارای شخصیت نمایشی یا هیستریکی هستند، از دروغ به عنوان ابزار و جلب توجه دیگران نسبت به خود استفاده می‌کنند، از طرفی نوجوان برای رسیدن به اهداف خود از ویژگی‌هایی همچون هیجانی بودن، خیالبافی، افکار رویایی استفاده می‌کنند که باعث می‌شود اطلاعات صحیح و غلط را به یکدیگر گره بزنند تا به اهداف خود دست یابند.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور استان با اشاره به اینکه افرادی در قالب دروغگویی، دارای شخصیت خودشیفتگی هستند، تصریح کرد: افراد دارای این شخصیت به خود این حق را می‌دهند که دیگران را با دروغ خود به بازب بگیرند، به این معنا که افراد به دلیل خودشیفته بودن و ابتلا به خودبزرگ‌بینی، خود را از دیگران برتر می‌بینند و دچار بیماری به نام دروغگویی می‌شوند که ریشه آن از دوره نوجوانی آغاز می‌شود.

وی عنوان کرد: افراد خودشیفته نیاز به تائید دیگران دارند و نیازمند ملزوماتی از جمله دروغ هستند که بتوانند خود را در وضعیت ایده‌آل نشان دهند، از طرفی اغراق می‌کنند و در مسائل اهل بزرگ‌گویی هستند، در حالی که بیشتر حرف‌های این افراد، دروغ است.

وسواس و درگیری فکری

رئیسی با اشاره به شخصیت وسواس در برخی نوجوانان، گفت: نحوه تفکر این افراد، به گونه‌ای است که به ظواهر جزئی و محدود نگاه می‌کنندو درگیری فکری در آن‌ها مشاهده می‌شود که برای توجیه کار خود، اقدام به دروغگویی می‌کنند.

تخیلات نوجوانی

وی تخیل در دوره نوجوانی را از جمله علل دروغگویی برشمرد و تصریح کرد: مساله تخیل در دوره نوجوانی بسیار قوی است، به این معنا که آنقدر دچار تخیل می‌شوند که صحنه‌های عینی و واقعی برای خود می‌سازند، حتی جوانی که دچار افسردگی، اضطراب و ناراحتی است، به دلیل گرفتاری در تخیلات دوره نوجوانی، در سن جوانی، آن را به یدک می‌کشد.

وی بیان کرد: در صورتی که آرزوها و رویاها استمرار یابد، می‌تواند دوره نوجوانی و جوانی را پوشش دهد و فرد را گرفتار کند.

نقش خانواده‌ها و معلمان در ترویج راست‌گویی در دوره نوجوانی

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور استان بی‌اعتمادی، ترس، تظاهر و جلب توجه برای افراد به صورت نمایشی را از دیگر علل دروغگویی بیان کرد و افزود: برخی از نوجوانان به دلیل اینکه کمتر مورد توجه بزرگترها قرار می‌گیرند، ممکن است حرفی را به دروغ بیان کنند که این امر موجب جلب توجه دیگران می‌شود.

وی تاکید کرد: برای رهایی از چنین بیماری، لازم است والدین در خانه و معلمان در مدرسه، فواید راستگویی را مطرح کنند و گرایش به این سمت باشد، از طرفی از قول‌های دروغ به نوجوان خودداری کنند.

رئیسی گفت: در برابر ناتوانی‌ها و خطاها، بردبار باشند، به این معنا که والدین نباید از نوجوان، توقع بیش از حد داشته باشند، زیرا این امر موجب می‌شود، نوجوان به دروغ متوسل نشود.

رئیسی افزود: گاهی اوقات دروغگویی، از روی قصد و نیت نیست و نباید نوجوان را سریعا متهم به دروغگویی کرد، در صورتی که بخواهیم به درستی آموزش‌ها را ارائه دهیم باید به صورت غیر مستقیم، فواید راست‌گویی و خطرات دروغگویی را بیان کنیم.

وی بر لزوم آموزش والدین و چگونگی برخورد با نوجوان تاکید کرد و یادآور شد: با توجه به اینکه والدین الگوی نوجوان است، بسیاری مواقع آلوده به دروغ هستند و نیاز به آموزش دارند.

نوجوانی؛ دوره شکل‌گیری شخصیت انسان

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور استان با بیان اینکه والدین نباید زمینه ایجاد دروغ را فراهم کنند، تصریح کرد: همان‌گونه که والدین با نوجوان خود برخورد می‌کنند، نوجوان هم همان رفتار را با والدین دارد، در صورتی که والدین با نوجوان بدون تحکم رفتار کنند، مجبور به اطاعت کورکورانه نمی‌شوند و رفتار کاملا دوستانه خواهد بود.

وی با بیان اینکه دوره نوجوانی، دوره درون‌گرایی، ماجراجویی، کنجکاوی و شکل‌گیری شخصیت انسان است، اظهار کرد: تربیت نوجوان در تمام مراحل زندگی، یکی از دشوارترین دوران محسوب می‌شود، یکی از اختلالات و مشکلات اساسی این دوره، مساله دزدی است، به طوری‌که عمده دزدی‌ها مربوط به سن کمتر از ۱۸ سالگی است و برخی کارهای غیرمنتظره، از نوجوان سر می‌زند.

علل اقدام به سرقت در نوجوانی

رئیسی با اشاره به اینکه یکی از علل دزدی در دوره نوجوانی فقر عاطفی است، افزود: والدینی که به نوجوان خود، توجه چندانی نداشته یا نگاه تبعیض‌آمیز به نوجوان دارند، طبیعی است که دچار اختلال عاطفی شوند، از طرفی وقتی نوجوان به اهداف و مقاصد خود دست پیدا نکند برای ارضای تمایلات خود و نجات از شکست‌ها و ناکامی‌ها، به عمل غیر منطقی دزدی دست می‌زند.

وی حساس بودن را از علل فقر عاطفی در دوره نوجوانی بیان کرد و گفت: نوجوان خود را با دیگران مقایسه می‌کند، از طرفی گاها در منزل میان والدین درگیری‌هایی رخ می‌دهد که احساس عدم امنیت خانوادگی برای نوجوان موجب منزوی شدن او می‌شود و وقتی خانواده از هم پاشیده شود فشار بر نوجوان وارد می‌شود و به خواسته‌های درونی خود دست پیدا نمی‌کند که این امر، زمینه را برای سوق پیدا کردن نوجوان به سرقت یا کارهای خلاف اخلاق، افزایش می‌دهد.

رئیسی ادامه داد: گاهی نوجوان برای محبوب شدن خود و نشان دادن توانایی‌ها و جسارت، خودنمایی می‌کند.

وی عنوان کرد: ممکن است عامل اقتصادی و اجتماعی موجب شود نوجوان دست به دزدی بزند، به طور مثال فقر، منجر به سست شدن فرد از لحاظ اعتقادی می‌شود، همانگونه که امام علی (ع) در نهج‌البلاغه فرموده: فقر دین انسان را ناقص، فکر انسان را مشوش و‌ مردم را نسبت به یکدیگر بدبین می‌کند، بنابراین فقر زمینه‌ساز مساعد برای شکست دین و عاملی برای تحیر انسان می‌شود.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور استان فقر فرهنگی را از دیگر عوامل تاثیرگذار در سرقت دوره نوجوانی برشمرد و اضافه کرد: آداب، رسوم، سنن و قوانین اجتماعی از جمله علل فقر فرهنگی محسوب و معیارهای ارزشی را برای ما ایجاد می‌کنند، بنابراین زمانی‌که انسان دارای فقر فرهنگی باشد بسیار راحت می‌تواند اقدام به سرقت کند.
رئیسی همچنین نابرابری‌های اجتماعی و عدم توزیع متوازن ثروت میان مردم، زندگی در محله نامناسب و معاشرت با دوستان و همسالان مرتکب جرم و مهاجرت از روستا به شهر را از عوامل دیگر برای اقدام به دزدی برشمرد.

راهکارهای صحیح در جلوگیری از سرقت

وی مشخص شدن وظایف خانواده و نوجوان، تقویت باورهای مذهبی نوجوان، ارائه آموزش‌های لازم از لحاظ تربیتی و اجتماعی را از جمله راهکارهای جلوگیری از سرقت در دوره نوجوانی عنوان کرد و گفت: در این میان، دولت دارای وظایفی است که لازم است برای کاهش فقر  در جامعه،  برنامه‌ریزی صحیحی داشته باشد.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور استان ادامه داد: دولت موظف به ارائه آموزش‌های خاص به والدین، جلوگیری از مهاجرت‌های بی‌رویه به شهر، فراهم کردن مراکز آموزشی، ورزشی و تفریحی و مشاوره‌ای برای خانواده‌ها و ساکنان شهرها و روستاها است، همچنین باید عمل ناپسند دزدی را برای نوجوان، بازگو کرد.

مشکلات جنسی در دوره نوجوانی

وی در ادامه در خصوص انحراف جنسی، تاکید کرد: مشکلات و انحرافات جنسی، از دیگر علل انحرافات اخلاقی دوره نوجوانی است که‌ از دیدگاه‌های متفاوت می‌توان آن را تعریف کرد، به طوری که ریشه انحراف جنسی مربوط به دوره نوجوانی است، بر این‌ اساس انحراف جنسی، به چند دلیل رخ می‌دهد که ممکن است انحرافات بر اثر بروز شدت یا ضعف میل جنسی، انحراف هم جنس‌بازی، عادی شدن رابطه با جنس مخالف باشد.

رئیسی بیان کرد: اگر نوجوان فحش‌های رکیک پدر و مادر را بشنود انحراف جنسی تلقی می‌شود، از طرفی شوخی‌های زننده در خانه و اجتماع نیز انحراف جنسی است، بنابراین تمامی این انحرافات دایره بسیار وسیع پیش‌روی نوجوان بوده که با آن‌ها مواجه است.

وی ادامه داد: ممکن است انحراف جنسی از دوره کودکی به دوره نوجوانی و حتی جوانی منتقل شود که موجب تحریک میل جنسی می‌شود، از طرفی ایجاد ترس، اضطراب و خشم منجر به عوامل روانی خواهد شد.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور استان اضافه کرد: ممکن است انحراف جنسی از طریق خودارضایی رخ دهد که ریشه آن مشاهده تصاویر، فیلم و ذهنیت‌هایی که در گذشته از سوی والدین و در ذهن نوجوان شکل گرفته که متاسفانه این موضوع نه تنها دامن‌گیر نوجوانان بوده، بلکه در بزرگسالی چنین کاری رواج دارد.

وی گفت: مشاهده صحنه‌های روابط جنسی افراد و حتی حیوانات و برهنگی افراد در فضای مجازی موجب افزایش هیجان در نوجوان می‌شود.

نقش تاثیرگذار خانواده در جلوگیری از انحرافات اخلاقی

رئیسی ورزش کردن، تغذیه مناسب، تقویت روابط گرم خانواده، مدیریت فضای مجازی و توجه به مکان خواب را از راهکارهای مناسب برای درمان انحراف جنسی بیان کرد و گفت: لازم است اوقات نوجوان را از طریق درس، مطالعه و دیگر فعالیت‌ها پر کرد، از طرفی والدین در امور زناشویی و نوع پوشش مراقبت لازم را انجام دهند، زیرا نوجوان از والدین خود تبعیت می‌کنند.

وی با تاکید بر اینکه مراجعه به روان‌پزشک و مراقبت‌های بهداشتی، روانی برای درمان انحراف جنسی مناسب است، تصریح کرد: لازم است فضای خانه خالی از هرگونه تصاویر مستهجن باشد و فضای مجازی با دقت کافی، مدیریت شود تا از طریق روان‌درمانی بتوان، این مشکل را برطرف کرد.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور استان خاطرنشان کرد: اساس و بنای انحرافات اخلاقی دوره نوجوانی از جمله دروغ، دزدی و انحراف جنسی، مباحث فکری و اعتقادی است که ریشه در خانواده دارد و تمامی آن‌ها آموختنی و اکتسابی هستند که بایستی بتوان، آن‌ها را مدیریت کرد.