مطالعه قرآن و سیره نبوی نیاز امروز مسلمانان است/ دفع توهم تقابل علم و دین در بحران کرونا
سخنرانان شرکت‌کننده در سی و چهارمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی با تأکید بر اجرای برنامههای مربوط به میلاد پیامبر(ص) بیان کردند: ما همزمان با زنده نگه داشتن این مناسبت، باید عمل به سیره نبوی را در دستور کار خود قرار داده و مسلمانان را به مطالعه سیره نبوی تشویق کنیم تا در کنار قرآن کریم آن را خوانده و بدان عمل کنند.
به گزارش ایکنا؛ شیخ «عبدالعزیز بن جنید»، مفتی سلطنت برونئی دارالسلام، علامه سید شیخ «شمس‌الدین شرف‌الدین»، مفتی دیار یمن و «محمد گورمز» رئیس سابق سازمان دیانت ترکیه، «قبله ایاز» رئیس شورای ایدئولوژیک پاکستان رئیس موسسه اندیشه اسلام، شیخ «عکرمه صبری»، خطیب مسجد الاقصی و «جونگ پینگ ما»، دبیر کل انجمن اسلامی چین در مراسم افتتاحیه سی و چهارمین کنفرانس وحدت اسلامی که امروز پنجشنبه هشتم آبان ماه به صورت مجازی برگزار شد، سخنرانی کردند.
مفتی برونئی: کرونا را قضا و قدر الهی بدانیم
مفتی برونئی دارالسلام در خصوص تجارب برونئی دارالسلام در زمینه مبارزه با ویروس کووید 19 گفت: گسترش این پاندمی مخوف و ترسناک، یک فاجعه شدید به حساب می‌آید؛ اما با این وجود، ما از آن رو که مسلمانیم باید این موضوع را قضا و قدری از سوی خداوند عزوجل بدانیم.
عبدالعزیز بن جنید افزود:«اقدامات مختلفی برای ممانعت از هجوم این ویروس و جلوگیری از مبتلا شدن مردم صورت پذیرفته است.ما دستورات تمامی مقامات ذیربط و در رأس آنها مقامات بهداشت و درمان از جمله استفاده از ماسک، ضد عفونی دست و رعایت فاصله گذاری اجتماعی را به اجرا در آوردیم. همه این اقدامات، مسائلی است که در سراسر جهان به اجرا درآمده است. اکنون زمان آن رسیده است که منتظر تولید واکسن این بیماری باشیم و کشورهای بسیاری در این زمینه مشغول به فعالیت هستند.»
مفتی سلطنت برونئی با اشاره به اقدامات پیشگیرانه دولت برونئی برای جلوگیری از انتشار ویروس کرونا در این کشور گفت: علاوه بر پایبندی تمام به استفاده کامل از تمام امکانات، برونئی دارالسلام خود را نسبت به اجرای دستورات قرآنی و نبوی برای قدرتمند ساختن خود در این زمینه متعهد می‌داند. ما اطمینان کامل داریم که قرآن کریم برای ما شفا و رحمت است؛ در کنار آن، در حدیث شریف پیامبر (ص) آمده است که قضا و قدر را تنها دعا دفع می‌کند. از این رو، علاوه بر اقدامات پیشگیرانه، دستورات شرعی از جمله ذکرها و دعاهای مخصوص نیز در خانه‌ها، مساجد و دیگر اماکن خوانده شده وعلاوه بر آن، این دعاها در رسانه‌ها به ویژه رسانه‌های صوتی و تصویری مانند رادیو و تلویزیون نیز پخش می‌شوند و این اقدام تا به امروز ادامه دارد.»
امت مسلمان مورد آزمایش الهی قرار گرفته است
علامه سید شیخ شمس‌الدین شرف‌الدین، مفتی دیار یمن هم در سخنانی گفت: «امروز امت اسلامی در حال گذر از شرایط بسیار حساسی است و با هجمه‌های مکرر دشمنان روبه‌روست. امروز بیش از پیش نیاز داریم که به پیامبر اکرم تمسک جوییم تا با این هجمه‌ها از جمله انتشار تصاویر کاریکاتوری و انتساب گزافه‌های باطل به پیامبر مقابله کنیم. لذا در چنین شرایطی ما باید بیش از پیش به دنبال وحدت بوده و آنگونه که شایسته این امت است در صحنه حاضر شویم که دشمنان ببینند این امت، امت واحد بوده و علی رغم اختلاف نظرها هرگز امتی چند دسته نیست، چون همگی به خداوند و رسول اکرم، به یک کتاب و به سنت‌های رسول اکرم و روز قیامت ایمان دارند و همه رو به سوی یک قبله نماز می‌خوانند.»
علامه شرف‌الدین با بیان اینکه امروز ما باید از گذشته برای آنچه پیرامونمان می‌گذرد، درس بگیریم و از آموزه‌های رسول اکرم برای تحکیم پیوند برادری و محبت، وحدت و تحقق عزت و کرامت بهره جوییم، گفت: «اکنون که با این هجمه‌ها روبه رو هستیم باید عزم خود را جزم کنیم و با پیروی از سنت رسول اکرم(ص)، به حکمت و شجاعت آراسته گردیم، چون برای مقابله با هجمه دشمنان راهی جز وحدت و دعوت مسلمانان به جهاد فی سبیل الله نیست. خداوند به پیامبر در شرایطی که واقعا کمترین تجهیزات و امکانات را در اختیار داشت کمک کرد و به او گفت: وکفی بربک نصیرا... و این چنین بود که کسانی که به امکانات خود می‌نازیدند، مجبور شدند دوباره خود را تجهیز کنند.»
وی با اشاره به خطرات کنونی حاکم بر جوامع انسانی گفت: ما اکنون با خطرات زیادی مواجه هستیم. به عنوان مثال یکی از بحران‌های کنونی ویروس کرونا است. ظهور ویروس نشان دهنده دو مسئله است. یکی آنکه عقوبتی الهی در برابر کارهایی است که مردم مرتکب می‌شوند، چون خداوند متعال نیز فرموده است اگر به مصیبتی دچار شدید بدون شک آن مصیبت از سوی خود شماست. پس آیات قرآن نیز نشان می‌دهند که این مساله عقوبتی برای کارهای خود ماست و ما باید به خود رجوع کنیم و ببینیم که در کجا با سنت پیامبر و کتاب خدا مخالفت کرده‌ایم. مثلا در حال حاضر ربا در کشورهای اسلامی معمول شده است در حالی که در دین حرام اعلام شده است. علاوه بر این، رشوه، بی حجابی، نفاق و غیره نیز وجود دارد. پس باید در این شرایط اعمال خود را کنکاش کرده و توبه کرده و مردم را به رجوع به سنن رسول اکرم و کتاب خدا دعوت کنیم.»
علامه شرف‌الدین افزود: «احتمال دوم، آزمایش الهی است. گاهی انسان اعمال صالح انجام می‌دهد و جامعه نیز جامعه صالحی است؛ اما همانطور که پیش از این نیز انبیای الهی که البته بسیار صالح تر از ما بودند، مورد آزمایش قرار گرفته‌اند، شاید ما هم با آزمایش الهی مواجه هستیم. در شرایط آزمایش الهی نیز بر ماست که با صبر و حمد و تسبیح خداوند این آزمایش را پشت سر نهیم و به پروتکل‌های بهداشتی پایبند باشیم. ما تا زمانی که دارو یا واکسنی برای این ویروس کشف شود، باید با توبه و رجوع به خداوند متعال امید خروج از آن را داشته باشیم؛ چرا که خداوند بهترین وسیله برای درمان هر دردی است. و در این میان استغفار و توبه درمان این درد است.»
چالش علم و دین در بحران کرونا
در ادامه «محمد گورمز» رئیس سابق سازمان دیانت ترکیه گفت: «بدون شک ما در شرایط سختی به سر می‌بریم و این شرایط سخت، شامل حال تمام نقاط جهان و ملت‌های آن شده است؛ لذا ناگزیر شاهد تغییراتی اساسی در ساختار جوامع انسانی خواهیم بود. انسان تاکنون این شرایط را تجربه نکرده بود و اکنون وقت آن رسیده که از حوادث پیشی بگیریم و خود را برای مقابله با آن مجهز گردانیم؛ نه اینکه منتظر عکس العمل در مقابل آن بمانیم».
گورمز با اشاره به اینکه باید سنت‌های الهی در جهان هستی را درک کنیم و از آن برای فهم گذشته و حال و آینده بهره بجوییم، گفت:«وقتی به تاریخ بیماری‌های فراگیر می‌نگریم، می‌بینیم که این بیماری‌های واگیردار وقوع سلسله اتفاقاتی را تسریع بخشیده و سوالات زیادی را در زمینه‌های مختلف فکری و فرهنگی ایجاد کرده اند. حتی گاهی به برخی افکار قدیمی پایان داده و مولد افکار و فرهنگ‌های جدید بوده اند.»
وی ادامه داد:« 30 سال پیش از تولد پیامبر اکرم، طاعون فراگیر شد. یعنی در سال 540 میلادی، این طاعون تمام دنیا را فراگرفت و باعث شد دو امپراطوری بزرگ آن زمان یعنی روم و ساسانی به زوال گراییده و دلیل مهمی برای فراهم شدن مقدمات آغاز فتوحات اسلامی شکل بگیرد. در قرن 14 بین سال‌های 1347 و 1352 میلادی، طاعونی که بعدها مرگ سیاه نام گرفت، اروپا را فرا گرفت و در اثر آن چهل درصد از مردم اروپا جان باختند و در نهایت، سال‌های تاریک قرون وسطی به پایان رسید. مدت کوتاهی بعد واکسن کشف شد و به خرافات کلیسا در خصوص طاعون پایان داد.»
گورمز ضمن بیان مثال‌های فوق، افزود:«منطق سلیم و شرع حکیم بر ما واجب می‌کند که بعد از تجربیات گذشته و حال، به آینده بنگریم و با ترسیم الگوهای مشابه، برای آینده برنامه ریزی کرده و استراتژی‌های لازم برای آینده دین و تدین را طراحی کرده و آن را در اختیار تمام عالمان دینی، مبلغین و طلبه علوم دینی قرار دهیم تا آنان آمادگی خود را برای آینده کسب کنند.»
وی در ادامه به زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و آموزشی بحران جاری برای جوامع اشاره کرد و گفت: ممکن است مسائل اجتماعی بروز پیدا کرده و بر دین و تدین تأثیر بگذارد. از منظر سیاسی هم در حال حاضر کشورها به سمت نظام‌های جامع‌تر و دیکتاتوری می‌روند تا به ادعای خودشان از جوامع حفاظت کنند. در زمینه اقتصادی هم برخی گزارشات حاکی از آن است که اقتصاد جهانی کوچک‌تر شده و در سال‌های آینده به 70 درصد حجم کنونی خواهد رسید و این یکی از اثرات مستقیم بحران کنونی است. لذا انتظار می‌رود که اقتصاد جهانی به دنبال راه حل‌های جدیدی باشد که برخی از آن بر طبقات ضعیف، فقیر و متوسط تاثیرمنفی بگذارد. با این اوصاف ما به عنوان دانشمند و عالم به این متغیرات چه واکنشی نشان خواهیم داد. چگونه باید در فقه اقتصاد اثر بگذاریم تا محیطی برای حفظ سرمایه و حق فقیر و تلاش جهادگر فراهم شود.
به گفته وی در زمینه آموزشی هم آمدن ویروس کرونا باعث شد که شرایط منفی حاصل از آن به طور کلی بر نظام آموزشی، معلم و متعلم مسلط شود. ویروس کرونا تبعات منفی محیط زیستی هم دارد و مانع از انجام وظایف انسانی برای محافظت از محیط زیست می‌شود. از سوی دیگر شیوع این ویروس باعث شده تا برخی جنگی را میان علم و دین به پا کنند این در حالی است که این مسئله ناشی از فهم غلط از دین و درک نادرست از علم است. دین هرگز برای مداوای ویروس‌ها یا انجام عمل جراحی نیامده است و علم نیز هرگز برای علاج دردهای روحی انسان اختراع نشده است. این بحران، فرصتی طلایی برای مسلمانان است تا بار دیگر ماهیت روابط علوم دینی با علوم طبیعی را تشریح کنند.
هفته وحدت؛ فرصت تجدید عهد مسلمانان
«قبله ایاز» رئیس شورای ایدئولوژیک پاکستان در سخنانی در مراسم افتتاحیه سی و چهارمین کنفرانس وحدت با بیان اینکه ظرفیت‌ها و امکانات مادی و معنوی کشورهای اسلامی با یکدیگر متفاوت است، گفت: «با توجه به شرایط بحرانی جاری و بروز مصیبت‌های ناشی از بیماری کرونا باید بین کشورهای اسلامی یک هدف واحد و اتحاد شکل گیرد تا آنها از امکانات یکدیگر استفاده کنند. این در حالی است که برخی از کشورها دارای تکنولوژی پیشرفته، برخی دارای پول زیاد و برخی هم دارای نیروی انسانی قابل ملاحظه هستند و می‌توان با در نظر گرفتن همه این مؤلفه‌ها، منطقه خاورمیانه را به عنوان نماد کشورهای اسلامی و الگویی از جامعه پیشرفته و متحد اسلامی معرفی کرد.»
قبله ایاز در عین حال به اختلافاتی اشاره کرد که بر کشورهای اسلامی سایه انداخته است و گفت: «اختلافات موجود، صرفا سیاسی هستند و از دیدگاه‌هایی نشئت می‌گیرند که برای قدرت، اقتدار، امکانات و یا برای تصرف اراضی با هم درگیر هستند. این مسئله برای سیاستمداران اولویت دارد و اگر مسلمانان اولویت اصلی خود را درک کنند، به این نتیجه خواهند رسید که اگر ما یکدیگر را تقویت کنیم، هم قوی خواهیم شد و هم می‌توانیم رشد کنیم.»
وی ادامه داد:«دیدگاه‌های تکفیری کاملا با روح اسلام منافات دارد، ما نباید دیگران را کافر خطاب کنیم، بلکه وظیفه داریم که دیگران را به حوزه اسلام جذب کنیم، گذشتگان ما هم همیشه همین فتوی را دادہ‌اند.»
قبله ایاز افزود: «ما یک منشور اخلاقی را به نام پیام پاکستان آماده کردیم و در این منشور دیدگاه‌های تکفیری رد شده است و گفته شده که هیچ فردی یا گروهی مجاز به پیروی از این دیدگاه نیست.»
وی با اشاره به نقش ایران و نظریات امام خمینی(ره) در حمایت از همه مسلمانان گفت:«تلاش و کوشش برای حمایت از مستضعفان جهان، شعار امام بود و ایشان طبق این شعار عمل می‌کردند و طبق همین موضع سعی کردند که اگر مسلمانان با هم اختلافات جزیی هم داشته باشند، از آنها صرف نظر کرده و به سوی وحدت کلمه حرکت کنند. همه ما باید این شعار را درک و از فرصت کنونی استفاده بهینه کنیم.
وی ادامه داد:«به تازگی فتوایی از طرف آیت الله سیستانی آمده است که بر شیعیان واجب است که مقدسات اهل سنت را محترم بشمارند، این یک فتوای عظیم است و می‌تواند اساس همگرایی بین شیعیان و اهل سنت باشد و اختلافات گذشته را دور کند.»
دکتر ایاز در ادامه به هفته وحدت اشاره کرد و گفت:« تعیین هفته وحدت کار درستی بود و از منظر نزدیک‌تر کردن دیدگاه‌های مسلمانان خیلی اهمیت دارد. با شدت گرفتن خشونت جریان‌های تکفیری، علمای شیعه و سنی با این دیدگاه‌های خشونت آمیز مخالفت کردند.»
وی با اشاره به در پیش بودن میلاد پیامبر (ص) ابراز امیدواری کرد که هفته وحدت، فرصتی برای تجدید عهد مسلمانان باشد و پیامی که به دیگران داده می‌شود، پیام حسن تعامل و رابطه حسنه باشد.
توهین به پیامبر(ص) توهین به تمامی انبیاست
شیخ «عکرمه صبری»، خطیب مسجد الاقصی و رئیس هیئت عالی اسلامی فلسطین هم طی سخنانی ضمن تبریکمیلاد با سعادت پیامبر اسلام (ص) گفت: خدای متعال رسالت فراگیر خود را بر دوش پیامبر اسلام (ص) گذاشت و در این باره در قرآن کریم می‌فرماید: «ما ارسلناک الا رحمة للعالمین». پیامبر(ص) رحمتی الهی هستند که برای تمام بشریت نه فقط برای عرب زبان‌ها و مسلمانان، فرستاده شده‌اند و هدیه‌ای الهی و رحمتی برای تمام بشریت هستند. در نتیجه مسلمانان باید این مناسبت عطر انگیز را به منظور اقتدا به پیامبر عالیقدر اسلام(ص) زنده نگه دارند.
وی افزود: «ما همزمان با زنده نگه داشتن این مناسبت، باید سیره نبوی را در دستور کار خود قرار داده و مسلمانان را به مطالعه سیره نبوی تشویق کنیم تا در کنار قرآن کریم آن را خوانده و بدان عمل کنند.»
عکرمه صبری در ادامه تأکید کرد: «ما در حالی ولادت با سعادت نبی اکرم (ص) را گرامی می‌داریم که غرب حمله‌ای وحشیانه را علیه اسلام به راه انداخته و این بدان معنا است که غرب از گذشته تاکنون در حال مسموم کردن جوامع است، به ویژه فرانسه که تاریخی سیاه دارد.
وی ادامه داد: فرانسه و کل غرب تلاش می‌کنند که با انتشار کاریکاتورهای موهن از قدر و منزلت پیامبر گرامی اسلام (ص) بکاهند و هدف آنها استهزاء و به سخره گرفتن بوده و این مسئله آزار دهنده است؛ چرا که این اقدام با آزادی عبادت و آزادی اندیشه و بیان در تعارض و تناقض است.
خطیب مسجدالاقصی تأکید کرد: «ما مسلمانان، اقدامات غرب را در خصوص انتشار این کاریکاتورهای موهن محکوم می‌کنیم. این اقدامات به معنی سرشکستگی و تنزل اخلاقی و حماقتی است که غرب علیه دین بزرگ اسلام به آن دست می‌زند. ما تأکید می‌کنیم که دین ما دین تسامح است و نبوت تمامی انبیا و پیامبران را به رسمیت می‌شناسد. از این رو توهین به رسول گرامی اسلام (ص) توهین به تمامی انبیا و پیامبران است. چرا که همه آنها یک نور واحد هستند که همان نبوتی است که خداوند متعال به آنها عطا فرموده است.»
وی تصریح کرد: «ما بار دیگر تأکید می‌کنیم که همه ما بر این میثاق استواریم که اصول و ثوابت خود را در فلسطین حفظ کنیم. ما در این میثاق دوشادوش یکدیگر باقی خواهیم بود. زیرا تمام مسلمانان یک جسم و بنیان واحد هستند، همانگونه که رسول خدا (ص) بر آن تأکید دارند.»
وی در پایان با گرامیداشت یاد مرحوم آیت الله محمد علی تسخیری که در کنفرانس وحدت امسال حضور ندارند، از خداوند متعال رحمت واسعه را برای ایشان مسئلت کرد.
کمک مسلمانان چین برای مهار کرونا
«جونگ پینگ ما»، دبیر کل انجمن اسلامی چین نیز در افتتاحیه کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی ضمن قدردانی از هیئت رئیسه و شرکت کنندگان در این وبینار اظهار کرد: سال 2020 سال عجیبی برای تاریخ بشر به حساب می‌آید؛ همه‌گیری ویروس کووید-19 تمام بشریت را در آزمایشی سخت قرار داده است، باید گفت کشور چین نخستین کشوری بود که در معرض این ویروس قرار گرفت و همچنین توانست آن را مهار کند، البته ما نباید از تلاش‌های خطیر مسلمانان چین که یکی از عوامل مهم موفقیت در پیشگیری و مهار این ویروس منحوس به حساب می‌آیند، چشم‌پوشی کنیم.
وی افزود: انجمن اسلامی چین نیروهای مسلمان را از سراسر کشور بسیج کرد تا به مقابله با ویروس کرونا بپردازند، تصمیمات و اقدامات دولت مرکزی در پیشگیری و مهار همه‌گیری این ویروس منحوس، خیلی سریع از سوی مسلمانان سراسر کشور مورد پذیرش قرار گرفت و باعث شد مساجد موقتاً بسته شوند و هرگونه تجمع یا اجرای مناسک دینی به طور موقت تعلیق شد.
وی با بیان اینکه متولیان مساجد تمامی اقدامات پیشگیرانه و رعایت پروتکل‌های بهداشتی را همواره از طریق اینترنت به مسلمانان آموزش می‌دهند گفت: «با استفاده از این ابزار توانستیم در مدیریت این جنگ همه‌گیر موفق باشیم.»
دبیرکل انجمن اسلامی چین با بیان اینکه اشتیاق و وجدان آگاه مسلمانان برای نیکوکاری به مردم در برابر بلای کرونا بسیار قابل توجه است، گفت: «باید بدانیم که ما تنها یک بار زندگی می‌کنیم و اگر آن را هدر دهیم فرصت دوباره‌ای برای زیستن نخواهیم داشت بنابراین باید به حیات بشری، ارزش‌های انسانی و کرامت انسانی اهتمام بورزیم و همه این‌ها در سایه همکاری، همدلی و وحدت بین مسلمانان شکل می‌گیرد.»
پینگ در پایان گفت: همه کشورها در جنگ پیشگیری و مبارزه با شیوع ویروس همه گیر کرونا سهیم هستند، باید بدانیم که، جامعه‌ای با آینده‌ای مشترک برای بشریت نیازمند آنست که تمام انسان‌هایی که بر روی کره خاکی زندگی می‌کنند در خوشی و غم یکدیگر شریک باشند؛ حمایت و یاری کشورهای مسلمان باعث شد تا مردم چین از حسن نیت کشورهای اسلامی مطلع شوند و گرمای این محبت را حس کنند.
