سیره تمدنی رضوی با روش اجتهادی به دست می‌آید
نشست تخصصی «تمدن شیعی و میراث امام رضا(ع)» از سلسله نشست‌های مجازی دهه کرامت با عنوان حدیث کرامت، به همت نمایندگی قم بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی برگزار شد.
به گزارش ایکنا از قم به نقل از ستاد خبری دفتر قم بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی، ضیاءالدین محمدی، استاد دانشگاه معارف اسلامی، 13 تیرماه در نشست «تمدن شیعی و میراث امام رضا(ع)»، گفت: برای شناخت هرچه بهتر سیره امام و نقش آن در تمدن شیعی و اسلامی باید نگاهی همه جانبه به ابعاد مختلف زندگی حضرت داشته باشیم.وی تصریح کرد: در چند سال اخیر یک رویکرد تمدنی در خصوص امت اسلامی در حوزه فعالیت‌های بنیاد آستان قدس رضوی ایجاد شده که کار مبارکی است. آنچه در سیره‌پژوهی و سیره امام رضا شاهد هستیم یک سیره تمدنی است.
این استاد دانشگاه بیان کرد: در پژوهش‌های موجود بیشتر به یک سیر شخصی و فردی در حوزه رفتار شخصی و... را شاهد هستیم و کمتر به سیره‌های مرتبط به اجتماعی و... پرداختیم.
وی گفت: اصل بحث این است که باید یک نگاه تمدنی یا بررسی رویکرد تمدنی داشتیم و این سلسله نشست‌ها می‌توان منشا آثار مبارکی در این عرصه باشد. آنچه در منظومه سیره رضوی هم به آن بررسی شده است با همین رویکرد است. در آینده نظام تمدنی نیازمند استنباط از سیره تمدنی امام رضا(ع) هستیم.
استاد حوزه بیان کرد: نفس این نشست‌ها در شکل گیری یک فضاهایی جدیدی در سیره پژوهشی بسیار مثبت است. به لحاظ تاریخی می‌توانیم میراث امام را بر تمدن شیعی بینیم. نقشی که امام رضا(ع) در توسعه تمدن شیعی داشته‌اند را باید با رویکردهایی چون رویکر تحلیلی و تاریخی بررسی کنیم.
وی اظهار کرد: خود این تحلیل تاریخی نیز به دو بخش است. بخش اول دوره حضور فیزیکی امام رضا(ع) است که این دوره شاهد یک نظام تمدنی هستیم. ولی یک دوره‌ای است که تمدن اسلامی در جریان است هم به لحظات فکری و فرهنگی این جریان به شکل سیال دنبال می‌شود.
استاد دانشگاه با ذکر این مطلب که نقش مهم در این دوره تاریخی هم به لحاظ مبانی و تاثیرپذیری از این واقعیت تمدنی مرتبط به امام دارد، اظهار کرد: این جریان تمدنی پس از شهادت امام نیز هویدا است. بنابر این دو دوره تاریخی را به حضور و بعد از ظهور امام تقسیم می‌کنیم که هر دو قاب تحلیل تاریخی است.
وی گفت: رویکرد دیگر تحلیل فلسفی است. نقش فلسفی امام در امت اسلامی و تمدن نوین اسلامی نیز از دیگر مباحثی است که باید در پژوهش‌های رضوی به آن توجه کرد. چه تحلیل فلسفی و چه تحلیل نقش تمدنی امام رضا و چه تحلیل فلسفی چه فراتاریخ و.. ایشان را داشته باشیم در نهایت باید به نقش سیره‌شناسی ایشان در جایگاه تمدنی نیز سخن بگوییم. بنابر این در بحث تمدن شناسی و سیره شناسی نکته مهم این است که نقش امامان معصوم و امام رضا(ع)در دوره‌ای که حضور ندارند به لحاظ یک حرکت نیز نقشی مهم است. نقش تمدنی امام را نباید به زمان خودشان محصور کنیم. نقش تاریخی و تمدنی امام به لحاظ تاریخی و فراتاریخی در طول تمدن حضور ایشان بسیار مهم است.
وی با ذکر این مطلب که یک خطای استراتژیک در عرصه سیره پژوهشی رخ می‌دهد، گفت: عدم رویکرد تمدنی و همه جانبه مهمترین اشتباهی است که ممکن است در سیره‌پژوهی به خصوص سیره پژوهشی و مطالعات رضوی رخ دهد. مطالعات رضوی باید کامل و جامع باشد. اینکه عینیت این بحث کی تحقق می‌یابد یک بحث دیگری است. متاسفانه جایگاه و نقش امامان را به خوبی نتوانستیم برجسته کنیم حتی در خصوص پیامبر و اهل بیت نیز چنین بوده است که البته هرچه زمان به جلوتر می‌رود روند، بهتر می‌شود.
وی اظهارکرد: وقتی از سیره تمدنی امام رضا(ع) سخن می‌گوییم باید به نتایج مهمی برسیم که قطعا جز با کار اجتهادی به نتیجه مطلوب نخواهد رسید. سیره پژوهی تمدنی امام رضا(ع) باید اجتهادی دنبال شود و منابع و مواد اطلاعات کافی در سیره نظری امام را باید پیدا کنیم و اگر بتوانیم اجتهاد مطلوب را نبال کنیم و به نتیجه قاطع برسیم می‌توانیم آن را وارد حوزه علوم انسانی کنیم و تمدن پژوهشی را به عنوان رشته و فرارشته‌ای کنیم.
میرمحمدی با ذکر این مطلب که سیره تمدنی، حاصل اجتهاد تمدنی است، گفت: بنابراین این مساله نیازمند فلسفه علم وسیره تمدنی است. در فلسفه سیره می‌توانیم با رویکرد تاریخی یا تمدنی کارکنیم. آنچه در فلسفه سیره تمدنی امام رضا داریم مساله مهم جامعه شناسی تمدنی است.
وی با ذکر این مطلب که امام قوانین مربوط به عقل و انسان را ارایه می‌دهد، اظهارکرد: اینکه قوانین ناظر به انسان و عقل و... را کشف کنیم نیز در این بحث بسیار مهم است. این قوانین بخشی است که به روابط انسانی و نظام اجتماعی مرتبط است. کشف اینها در قوانین سیره امام مهم است.
وی گفت: تمدن‌ها بر اساس یک سری قوانین شکل گرفتند. جهان‌های مختلف کار خود را می‌کنند ولی امام معصوم این سنن را تصحیح کردند و قوانین تمدنی ارایه کردند.
وی بیان کرد: در فلسفه سیره امام رضا کشف قوانین تمدنی ما را به یک تمدن معیار می‌رساند که این تمدن را کتاب و سنت و امام رضا می‌گوید. تمدن‌ها دارای حیثیت هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی دارد. ظرفیت تمدنی دین اسلام نتیجه کتاب و سنت است که شامل چهارده معصوم است.
وی گفت: مهمترین کارکرد فلسفه سیره تمدنی امام رضا این است که این تمدن معیار را ارایه کردند. نقش تمدنی امام تعیین‌کننده است. این تمدنی که منطق امام رضا(ع) ارایه می‌دهد دارای یک نقشه است که در تمدن معیار نیازمند آن هستیم. تنها با کار اجتهادی است که می‌توانیم به نقشه تمدنی معیار مبتنی بر مکتب اهل بیت و سیره امام رضا برسیم.
وی اظهار کرد: تمدن غرب برای عینیت اصالت لذت است ولی تمدن رضوی به دنبال رسیدن حیات طبیه است. علامه جعفری نیز در بیانات خود نگاه بسیار زیبایی در خصوص نگاه تمدنی اسلام ارایه می کند در پژوهش‌های رضوی بسیار مهم است.
وی گفت: نکته دیگر آن است که تمدن یک نظام اجتماعی است که ما باید به عنوان یک انسان این تمدن الهی خود را از کتاب و سنت بگیریم. در اینجا باید فلسفه سیره تمدنی امام را دنبال کنیم و با نتایجی که از این فرایند تحقیقی می رسیم نقشه جامعه تمدنی را تکامل کنیم.
میرمحمدی اظهار کرد: نظام تمدنی امام رضا(ع) به ما الگو و قواعد تمدنی می‌دهد. تمدن‌های دیگر هم قوانین می‌دهند ولی معیار نیستند. اصل تمدن معیار نتیجه سیره امام رضا(ع) است. الگوهایی که برای مهندسی و مدبریت نظام تمدنی نیاز داریم را باید کشف کنیم و باید بگوییم هنوز به این عوامل نرسیدیم.
انتهای پیام 
