نگاهی به ابعاد شخصیتی چهارمین شهید محراب

آيت‏‌اللّه محمد صدوقی در سال 1287 شمسی برابر با 1327 قمری در يزد ديده به جهان گشود. خانواده شهيد صدوقی از نواده‏‌های مرحوم شيخ صدوق هستند و پدر او يكی از روحانيون معروف يزد بود. آيت‏‌اللّه صدوقی بخشی از تحصيلات خود را در يزد و اصفهان گذراند و سپس برای ادامه تحصيل به قم مهاجرت کرد. وی به مدت 21 سال در قم به فراگيری علوم اسلامی پرداخت و از محضر عالمان نامداری همچون شيخ عبدالكريم حائری‌يزدی، سيدصدرالدين صدر، سيدمحمدتقی خوانساری، سيدمحمد حجت كوه‏‌كَمره‏‌ای و حضرت امام خمينی(ره) بهره برد. پس از درگذشت آيت‏‌اللّه شيخ عبدالكريم حائری، مؤسس و مدير حوزه علميه قم، اداره قسمتی از حوزه علميه به شهيد صدوقی واگذار شد. در سال 1330 شمسی و فوت عالم بزرگ دينی يزد، با درخواست مردم و توصيه حضرت امام و بزرگان به آيت‏‌اللّه صدوقی، ايشان به يزد بازگشت و به انجام وظايف دينی و انقلابی پرداخت.

اين عالم ربانی از آغاز مبارزات حضرت امام خمينی(ره) چه پيش از قيام 15 خرداد و چه پس از آن، همواره از ياران و مروجان افكار متعالی حضرت امام محسوب می‌شد. ایشان پس از پيروزی انقلاب اسلامی، از طرف مردم يزد، برای تدوين قانون اساسی راهی مجلس خبرگان شد و در راه تثبيت اصل ولايت فقيه، تلاش فراوانی از خود نشان داد. سرانجام آيت‏‌اللّه محمد صدوقی در 11 تير ماه سال 1361 مطابق با دهم ماه مبارک رمضان سال 1402 ق، پس از ادای نماز جمعه در حالی كه جايگاه را ترک می‌كرد، منافقی با منفجر كردن نارنجكی كه در دست داشت ایشان را به شهادت رساند.

به مناسبت سالگرد شهادت آیت‌الله صدوقی، چهارمین شهید محراب، ایکنا یزد، گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدکاظم مدرسی، امام جمعه بخش مرکزی یزد و محمدجواد حرزاده، مسئول ستاد اقامه نماز جمعه یزد، داشته است که در ادامه می‌خوانید:

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدکاظم مدرسی، امام جمعه بخش مرکزی یزد، در تبیین شخصیت شهید صدوقی در گفت‌وگو با ایکنا از یزد اظهار کرد: شخصیت شهید صدوقی از ابعاد گوناگون قابل بررسی است. بُعد علمی شخصیت این شهید والامقام به گونه‌ای بود که تربیت‌کننده و استاد برتر حوزه علمیه قم و یزد بودند و بیانی صریح، حافظه‌ای قوی و سلیقه‌ای زیبا برای تدریس علوم حوزوی داشتند.

حجت‌الاسلام مدرسی با ذکر اینکه آیت‌الله صدوقی به لحاظ بُعد سیاسی شجاع، بصیر و لحظه‌شناس بودند افزود: بُعد دیگر شخصیتی این شهید والامقام بحث مدیریتی است که به لحاظ بهم‌ریختگی نظام در آن زمان، به خوبی به نقش مدیریتی در استان یزد و مناطق دیگر بلکه مناطق جنوبی کشور پرداختند و تدبیر امور و مردم‌داری را به خوبی نشان دادند.

وی ولایت‌مداری را دیگر شاخصه شهید صدوقی دانست و بیان کرد: ولایت‌مداری شاخصه اصلی این شهید بود و حمایت از ولایت فقیه و دیگر ابعاد گوناگون شخصیت ایشان منجر شد، مورد هدف دشمن قرار گیرند و به فیض شهادت نایل آمد.

حجت‌الاسلام مدرسی با اشاره به تبیین و معرفی شخصیت ایشان برای نسل امروز، گفت: برای تبیین شخصیت شهید صدوقی و آشنایی جوانان باید از زبان هنر استفاده شود و در قالب قصه‌گویی، تئاتر، مستندهای ارزشمند و اشعار و آنچه هدف هنر قدسی است، بهره‌مند شویم.

شخصیتی تأثیرگذار در پیروزی انقلاب

محمدجواد حرزاده، مسئول ستاد اقامه نماز جمعه یزد، نیز گفت: شهید صدوقی حق بزرگی بر گردن انقلاب و استان یزد دارند و همه مدیون ایشان هستند. امام راحل پس از شهادت آیت‌الله صدوقی گفتند من سه سال با ایشان آشنا بودم و روحیات عظیمش را درک کردم، اسلام خدمت‌گزاری متعهد، ایران فقیهی فداکار و استان یزد سرپرستی دانشمند را از دست داد. فردی با چنین خصوصیات نقش زیادی در پیروزی انقلاب داشته و اکثراً ایشان را شخصیت شماره دو پس از حضرت امام (ره) می‌دانستند.

حرزاده اظهار کرد: شهید بهشتی وقتی به یزد سفر کردند خطاب به مردم در خصوص شخصیت آیت‌الله صدوقی بیان کردند: «ایشان شخصیتی است که در دوران انقلاب و هنگامی که امام راحل در پاریس بودند و دوستان امام تصمیم‌گیری‌هایی داشتند آن را قبل از اجرا با آیت‌الله صدوقی ارجاع می‌دادند و مشورت می‌گرفتند».

وی با اشاره به اقدامات مؤثر شهید صدوقی در راستای پیروزی انقلاب اسلامی، ایجاد تشکل‌های مردمی در مساجد محلات را در این راستا برشمرد و گفت: این تشکل‌ها با برگزاری جلسات پرسش و پاسخ و محافل قرآنی با حضور جوانان در این زمینه مثمرثمر بودند و همچنین در هر محله افراد مورد وثوق و اهل مطالعه، مردم و جوانان را جمع می‌کردند و به شبهات آن‌ها پاسخ می‌دادند؛ لذا این جلسات زمینه را برای پیروزی انقلاب فراهم کرد. جوانانی که در جلسات بودند پس از انقلاب آمادگی کافی را به دست آورده بودند و از این جلسات شهید حمیدیا، دکتر پاکنژاد و شهید رهنمون برخاستند.

شهید صدوقی و مدیریت بحران

حرزاده بیان کرد: شهید صدوقی با تشکیل گروه‌ها در شهرهای اطراف استان خدمات پزشکی و پرسش و پاسخ در محلات ارائه می‌دادند و با این اقدامات یزد محوریت جنوب شرق کشور را در دست داشت و مدیریت می‌کرد. آیت‌الله صدوقی در اقدامات سازندگی نیز بسیار مؤثر بودند به نحوی که در زلزله طبس، پیش از اینکه دستگاه‌های دولتی وارد عمل شوند، از یزد برای کمک شتافتند و نسبت به بازسازی خانه‌های مردم اقدام کردند که این امر سبب شد امام (ره) شهید صدوقی را برای رسیدگی به امور زلزله‌ زدگان مأمور کنند.

وی در تبیین شخصیت ایشان برای نسل امروز اظهار کرد: دانشگاه و مراکز آموزش عالی باید عالمانی همچون شهید صدوقی، آیت‌الله مدنی و شهید دستغیب که شیوه‌ مدیریت بحرانی را انجام می‌دانند و انقلاب را قبل و بعد از پیروزی مدیریت می‌کردند به قشر جوان بشناسانند. 

حرزاده در پایان با اشاره به اینکه جوانان باید شیوه‌های مدیریتی را از بین قصه‌ها، حکایت‌ها و داستان‌های شهید محراب آیت‌الله صدوقی استخراج کنند، گفت: شهید صدوقی بر بهره‌مندی از توانایی‌های مردم تأکید می‌کردند و به حضور و پشتیبانی آن‌ها توجه داشتند، به همین دلیل این‌ افکار و اقدامات باید تبیین و مورد بررسی قرار گیرد و آموزش داده شود.